Το έθιμο είναι ένας έντεχνος τρόπος να διατηρηθεί σε συλλογικό επίπεδο μια αρχαία μνήμη του ανθρώπου, πολλές φορές τόσο αρχαία που έρχεται κατευθείαν από την εποχή που πρωτοστάθηκε όρθιος και άρχισε να εξερευνά τον κόσμο.

Είναι δε τα έθιμα τόσο ισχυρά και ανεξίτηλα που καμιά θρησκευτική ή πολιτική δύναμη δεν μπορεί να τα εξαφανίσει.

Το ίδιο έγινε και με τα αποκριάτικα καρναβάλια που η χριστιανική θρησκεία, μη μπορώντας να τα εξαλείψει, αναγκάστηκε να συμβιβαστεί και να προσαρμόσει και την τυπολατρία της, θεωρώντας τα ως απαρχή της εαρινής νηστείας.

Ακόμα και οι ονομασίες αυτό ακριβώς δηλώνουν, δηλαδή την από δω και πέρα αποχή από το κρέας (από-κρεω και καρναβάλι, από το carnelevamen, δηλαδή εξαφάνιση του κρέατος).

Ωστόσο οι γιορτές αυτές έχουν μια πανάρχαια ιστορία και αρχικά μια ελληνική καταγωγή, όπως όλα τα σπουδαία πράγματα στον κόσμο.

Λίγο πριν το 1250 π.Χ. και αιώνες πριν χτιστεί η αιώνια Πόλη, ο Ηρακλής περνώντας από την περιοχή του Λατίου της Ιταλίας άφησε οπαδούς στην περιοχή με σκοπό να εξημερώσουν (!) τους άγριους ντόπιους.

Αυτοί οι οπαδοί μεταλαμπάδευσαν εκεί την Ηλιακή γιορτή των «Κρονίων» προς τιμήν του θεού της φυσικής τάξης και της ευφορίας Κρόνου, και λατινιστί Σατούρνους, γιορτή που εξελίχθηκε στα ρωμαϊκά «Σατουρνάλια» και γιορταζόταν στις 18 του σημερινού Δεκεμβρίου.

Η γιορτή είχε πολλές ομοιότητες με τα σημερινά καρναβάλια.

Η τότε υψηλή και άρχουσα τάξη άλλαζε τα ρούχα της με τα ρούχα των φτωχών δούλων (αλλά και αντίστροφα), μεθοκοπούσε, αθυροστομούσε πλημμυρίζοντας τους δρόμους και επικρατούσε γενικά μια έκτακτη ευθυμία και κραιπάλη.

Αυτό είναι και το βαθύτερο νόημα της αποκριάς. Με τις μεταμφιέσεις αλλάζουν οι ρόλοι, και οι άνθρωποι γιορτάζουν έστω και για μια μέρα την ψευδαίσθηση ότι είναι κάποιοι άλλοι, διασκεδάζοντας έτσι τις έγνοιες, τα απωθημένα και τα βάσανα της ζωής.

Οι ερευνητές που ταυτοποίησαν αυτές τις γιορτές, τότε και τώρα, παρατήρησαν ότι διέφεραν μόνο κατά τις ημερομηνίες, δηλαδή δεν γινόταν Φεβρουάριο, αλλά κοντά στην χειμερινή τροπή του ηλιοστασίου.

Έτσι κάποιοι συσχέτισαν της σημερινές αποκριές με τα ρωμαϊκά «Λουπερκάλια» μια παρόμοια γιορτή προς τιμήν του Φαύνου, δηλαδή του Πάνα.

Η γιορτή αυτή πράγματι γινόταν στα μέσα Φεβρουαρίου, και σήμαινε εξαγνισμό και καθαρμό (εξ ου και το όνομα Φεβρουάριος) και προετοιμασία για να ανθήσει και να γονιμοποιηθεί η γη, πράγματα εξαιρετικά σπουδαία για την ανθρώπινη ζωή και την φυσική τάξη.

Γινόταν θυσίες τράγων και οι ιερείς ζωσμένοι με τις προβιές των θυσιασμένων ζώων περιηγούνταν τις πόλεις με συνθήματα και χορούς, κάτι ανάλογο που βλέπουμε στα σημερινά «ραγκουτσάρια» και τους «κουδουνοφόρους» της Μακεδονίας.

Η γιορτή εκείνη καταργήθηκε σ’ όλη τη ρωμαϊκή επικράτεια το 494 μ.Χ. από τον πάπα Γελάσιο, ωστόσο βλέπουμε ότι τα έθιμα ζουν και βασιλεύουν σ’ όλο τον κόσμο γιατί έχουν πανάρχαια μνήμη και κυρίως γιατί άνθρωπος και φύση συνεχίζουν επί αιώνες να παίζουν το ίδιο παιχνίδι.