«Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά / έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα» τραγουδά ο Σαββόπουλος και νομίζω έχει δίκιο. Λίγο πριν την εκπνοή της δεκαετίας του ογδόντα, μια παρέα εφήβων στο νεοσύστατο λύκειο ενός απομακρυσμένου χωριού επιχείρησε να σατιρίσει τους καθηγητές. Μας άκουσαν! Δεν χάρηκαν. Οι περισσότεροι τουλάχιστον. Όχι γιατί τους είχαμε γράψει κάτι κακό. Αλλά γιατί είναι πολύ δύσκολο να συμβιβαστείς με τον δημόσιο λόγο των παιδιών, όταν αυτός αποτυπώνει και αξιολογεί τελικά την επαγγελματική σου συμπεριφορά. Εκείνος ο Σύλλογος Καθηγητών που σημειωτέον ήταν ένας καλός σύλλογος φιλότιμων λειτουργών δυσαρεστήθηκε. Ήταν και η εποχή! Πριν μερικές μέρες σε ένα τραπέζι που το συζητούσαμε παλιοί συμμαθητές συμφωνήσαμε: είχαμε πάρει πολύ αέρα. Για τα χρόνια εκείνα.  

Με όσα έχω μάθει και από όσα έχω αποκομίσει από την επαγγελματική μου εμπειρία, για ένα πράγμα είμαι βέβαιη: ο πιο αψευδής μαρτυράς για έναν δάσκαλο είναι οι μαθητές του: Είναι ειλικρινείς, φερέγγυοι κριτές και δυστυχώς η ευτυχώς εύστοχοι και αναλυτικοί στην αξιολόγηση τους. Δεν είναι όμως εύκολο να τη δεχτείς. Ειδικά αν έχεις το μεράκι, το φιλότιμο η τη φιλοδοξία να νιώθεις υπερεπαρκής. Μόλις αποκτήσεις την αυτοπεποίθηση του καλού δάσκαλου, ο ιδεότυπος γίνεται θρύψαλα ύστερα από ένα τέταρτο συζήτησης. Και πρέπει να ξαναρχίσεις από την αρχή.  

Να μην τα πολυλογούμε, τη σάτιρα των μαθητών την επιδιώκω και ταυτόχρονα τη φοβάμαι. Για λόγους προφανείς. Κάθε φόρα που την περιμένω, μου πιστώνω θετικά στο ενεργητικό μου ότι είμαι (ακόμα) σε κατάσταση να την αντέχω. Το ωραίο είναι ότι και στα παιδιά αρέσει. Ξέρω γιατί. Υπήρξα έφηβη. Και σατίριζα. Κάθε χρόνο περιμένω να μαζέψω πληροφορίες. Φέτος είχα τη φοβία ότι δεν έδινα αρκετές ασκήσεις ως εργασία για το σπίτι. «Θα πάρετε σαράντα αφτί χιλιάδες παραδείγματα για κάθε περίπτωση, θα τα λύσετε μέχρι αύριο και θα τα συζητήσουμε αύριο. Για να αντιμετωπίσετε τις πανελλαδικές, παιδιά». «Τέτοια λέω;» αναρωτήθηκα. «Τα λέω» «Για να τα λένε, τα λέω» παραδέχτηκα. Και άκουσα και τη γνώμη τους για τις θέσεις μου πάνω στα σχολικά βιβλία τους, για τους κανόνες του συντακτικού, για την εξέταση της μετάφρασης, για τις ώρες που χρειάζεται να διαβάζουν.  

Πάντα είχα την αφέλεια ότι είμαι επιεικής, με κατανόηση, κάθε φόρα που δεν προετοιμάζονται: «Γιατί, παιδάκι μου, δεν διάβασες;» ρωτά και νιώθεις σαν την Ουκρανία, όταν τη βομβαρδίζει ο Πουτιν» ακούω. «Είμαι εγώ αυστηρή;» «Μπα καθόλου! Προτιμούμε να κατεβάσουμε ένα μαγκάλι καρβουνά, παρά να έρθουμε αδιάβαστοι». «Μα γιατί;» «Γιατί!» ερωτάει!. «Μα τι σας κάνω;» «Δεν χρειάζεται να κάνετε. Αρκεί ο τρόπος που μας κοιτάτε»!  

Μέσα μου ξέρω ότι λένε αλήθεια. Τη δική τους αλήθεια. Και τη λένε, χωρίς υπεκφυγές. Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται. Για τα επανωτά διαγωνίσματα. «Μα είστε τμήμα προσανατολισμού» για τις επαναλήψεις «ούτε το φροντιστήριο», για τα λατινικά «Θα σας κάνουμε δώρο ένα ταξίδι στην Ιταλία - δεν μπορεί θα τη λατρεύετε την Ιταλία» Αλήθεια είναι, που το ξέρουν; Τα σχόλια πέφτουν βροχή. Κάποια στιγμή η πόρτα ανοίγει και βλέπω τον εαυτό μου: έχουν αντιγράψει τον τρόπο που ντύνομαι, τις κινήσεις μου, το χτένισμα μου! Η σωσίας μου περιφέρεται και διδάσκει και εκεί συνειδητοποιώ ποσό πολύ διεισδυτική είναι η ματιά των εφήβων: «Πες εσύ, παΐδι μου. Όλοι να σηκώνουμε χέρι, αυτήν λέτε να μιλήσει. Κάθε φόρα που προφέρετε το όνομα, αλλάζει η φωνή σας. Σας αρέσει το όνομα, κυρία». Έφηβη το χρησιμοποιούσα ως καλλιτεχνικό ψευδώνυμο. Δεν τους το λέω. Κάτι έχουν με τον τρόπο τους καταλάβει. Πλησιάζει στο παράθυρο, ενώ «διδάσκει» δυο μαθητές περνούν απέξω «Έλατε δω, παιδιά! Τι κάνετε έξω, δεν έχετε μάθημα;»  

Συγκρατώ: Όσα μου αρέσουν, πιο πολύ όσα με ζορίζουν. «Είμαστε σφουγγάρια και απορροφάμε τα πάντα». «Σε τι διαφέρει η εναντίωση από την παραχώρηση;» Δεν απάντα. «Από Τρίτη αυτά που ξέρετε». Γελά. _