Η παράδοση δημιουργείται από την επανάληψη, ιδίως όταν η ποιότητα στην επανάληψη δεν φθίνει. Έτσι, λοιπόν, το «Λεσβιακό Ημερολόγιο» που επιμελείται ο ρέκτης Αγιασιώτης φιλόλογος Παναγιώτης Σκορδάς, προχωρεί με τα χρόνια και εξελίσσεται, διαμορφώνοντας μια ωραία παράδοση καταγραφής της πνευματικής ζωής της Λέσβου τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα.

Ο φετινός τόμος του 2016 περιέχει εργασίες που γράφτηκαν το 2015 και αναφορές σε γεγονότα του 2015, κατά βάσιν στο ένα γεγονός το μεγάλο, το προσφυγικό ρεύμα. Ουσιαστικά αυτό το κεφάλαιο του Ημερολογίου (που περιλαμβάνει συνολικά 20 επιγεγραμμένα) είναι το πιο συγκινητικό, αυτό που αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη. Έχουμε όλοι στη Λέσβο την εμπειρία των προσφύγων, να περπατούν κατάκοποι στους αυτοκινητόδρομους, να κοιμούνται αποκαμωμένοι πάνω στα πατικωμένα χαρτοκιβώτια, να περιμένουν σταυροπόδι πάνω στις κουβέρτες τους στο λιμάνι.

Θέαμα συγκινητικό, αλλά και άγριο, καθώς, πέρα από τα συναισθήματα και δυο κουτιά μπισκότα, αν είσαι απλός πολίτης, πολύ μικρή δυνατότητα αντίδρασης έχεις απέναντι σε τούτο το σημάδι των καιρών. Όμως στο Ημερολόγιο, τούτο το σημάδι των καιρών δεν καταγράφτηκε με τις μελοδραματικές κορώνες που μας συνηθίζει ο Τύπος και η κοινωνική δικτύωση: Το κεφάλαιο «ξένος ήμαν κι ήρθα τώρα κι από μέρος μακρινό» είναι μια μεστή απεικόνιση των συμβάντων και των συναισθημάτων από τον Στρατή Μπαλάσκα και το Δημήτρη Γέρο, σε κείμενα και εικόνες.

Μαζί και η αναφορά του Χριστόδουλου Τσακιρέλλη στο μακαρίτη παπα-Στρατή και την «Αγκαλιά» του, μία από τις πρώτες εστίες βοήθειας των προσφύγων στο νησί.

Βεβαίως, η Λέσβος δεν είναι μόνο οι πρόσφυγες και το πρόβλημά τους. Το 2015 είχε πλούσια παραγωγή, όπως δείχνει η ανθολόγηση στο Ημερολόγιο, όχι τόσο σε πρωτότυπο λογοτεχνικό έργο, όσο σε φιλολογική, αρχαιολογική και ιστορική έρευνα. Πιθανόν αυτή η ποσόστωση αντανακλά την παραγωγή, μάλλον όμως αντιστοιχεί στη διάθεση του επιμελητή να προβάλει την ερευνητική συγκομιδή του έτους και να συμβάλει με κείμενα, κάποια από τα οποία θα μπορούσαν να δημοσιευτούν και σε εξειδικευμένα επιστημονικά περιοδικά, στην επιστημονική συζήτηση, στο νησί και στην Ελλάδα.

Το βιβλίο παρουσιάζει ακόμη στην κρίση των αναγνωστών, τη φωτογραφική και ποιητική Λέσβο του Στρατή Τσουλέλλη, την καλλιτεχνική παραγωγή της φωτογραφικής ομάδας του Μουσικού Σχολείου Μυτιλήνης, επίκαιρα σκίτσα συνεργατών του και, όπως πάντα, την πολύτιμη λεσβιακή βιβλιογραφία, αυτή τη φορά του έτους 2014. Επιπλέον, πράγμα που συμβαίνει, ευτυχώς, και στα πιο πολλά από τα περιοδικά που κυκλοφορούν στη Μυτιλήνη και για τη Μυτιλήνη, έχει αξιόλογη εικονογράφηση των άρθρων. Τα ρόπτρα της Λέσβου αποτελούν μια καταπληκτική συλλογή, αλλά και οι εικόνες στο άρθρο για τις ασφαλιστικές εταιρείες, είναι πολύ ενδιαφέρουσα.

Η παράδοση, λοιπόν, συνεχίζεται. Και το πιο σημαντικό: τροφοδοτώντας τη συζήτηση με τις δημοσιεύσεις του και δημιουργώντας ερεθίσματα, το «Λεσβιακό Ημερολόγιο» συντελεί το ίδιο στην παραγωγή των περιεχομένων των μελλοντικών του τόμων!

Ζωή Κατσιαμπούρα - Παπαευστρατίου
Επίτιμη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων, συγγραφέας