Σύνταξη: Ανδρονίκη Κουτσαβλή

*English version bellow 

Αρνούνται να στείλουν τα παιδιά τους στο Δημοτικό Σχολείο της Άγρας η γονείς. Αυτή ήταν η απάντηση στην απόφαση των αρμοδίων να μετατρέψουν το τριθέσιο σχολείο σε διθέσιο προκειμένου να λειτουργήσει το ολοήμερο.

Το θέμα πήρε και κοινοβουλευτικές διαστάσεις με τον βουλευτή επικρατείας του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ και τομεάρχη εσωτερικών, Παναγιώτη Δουδωνή υποβάλει ερώτημα στην Υπουργό Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη για το αν προβλέπεται η αποκατάσταση λειτουργίας καθώς και αν υπάρχει σχέδιο για την ενίσχυση των σχολικών μονάδων σε απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές, ώστε να αποτραπούν στο μέλλον ανάλογες υποβαθμίσεις που θίγουν την εκπαιδευτική ισότητα και τη συνοχή των τοπικών κοινωνιών.

«Σε μια εποχή δημογραφικής συρρίκνωσης, υπογεννητικότητας και εγκατάλειψης της υπαίθρου, η στήριξη της σχολικής παρουσίας σε κάθε χωριά και κοινότητα αποτελεί κοινωνική, παιδαγωγική και εθνική υποχρέωση» αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή της η Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων του Δήμου Μυτιλήνης με αφορμή τις υποβαθμίσεις Κεραμειών και Άγρας σημειώνοντας πως «εφόσον δεν υπάρχει καμία επίσημη απόφαση του Υπουργείου Παιδείας ή της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λέσβου, δεν είναι ανεκτή οιαδήποτε υποβάθμιση ή αλλαγή λειτουργικότητας σχολικών μονάδων στο νησί. Κατά συνέπεια οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια, δεν τεκμηριώνεται διοικητικά και πάντως δεν μπορεί να θεωρείται θεσμικά αποδεκτή».

Στρατάκη: «Θέλουμε να κρατήσουμε σχολεία στα απομακρυσμένα χωριά»

Σε δήλωσή της στο «Ε» η αναπληρώτρια Περιφερειακή Διευθύντρια Εκπαίδευσης Αικατερίνη – Συβρή Στρατάκη ανέφερε ότι το κενό στο συγκεκριμένο σχολείο αναμένεται να καλυφθεί στην επόμενη φάση πρόσληψης αναπληρωτών χαρακτηρίζοντας την απόφαση για διθέσιο προσωρινή. Εκτιμά ότι μέχρι τα τέλη του τρέχοντος μήνα θα τακτοποιηθεί το θέμα. Παράλληλα υποστήριξε ότι όλα τα σχολεία λειτουργούν με παραπάνω δασκάλους δεδομένων των αριθμών των μαθητών σύμφωνα με τον νομοθέτη και εξήγησε ότι σε σχολεία με 25 μαθητές πρέπει να λειτουργεί διθέσιο και όχι τριθέσιο.

Στην περίπτωση των Κεραμειών όπου υπήρχαν 10 μαθητές λειτουργούσε διθέσιο σχολείο και ένας καθηγητές μετακινήθηκε σε άλλη σχολική μονάδα με περισσότερες ανάγκες. «Τα Κεραμειά δεν δικαιολογούνται γιατί είναι δίπλα στο Ίππειος» είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι λαμβάνεται ειδική μέριμνα για σχολεία απομακρυσμένα και νησιωτικά και επισήμανε ότι υπάρχουν μονάδες με 2 ή 3 μαθητές, όπως τα Νηπιαγωγεία Βατούσας και Σιγρίου, που παραμένουν και λειτουργούν. «Εμείς θέλουμε να τα κρατήσουμε τα σχολεία σε αυτές τις περιοχές (..) Δεν θέλουμε να υποβαθμίσουμε τα σχολειά μας. Θα ζητήσουμε το επόμενο διάστημα αναπληρωτές, όσοι μας έρθουν θα τοποθετηθούν» ενώ επισήμανε ότι σημαντική συνιστώσα αποτελούν οι πιστώσεις.

Ακόμη πρόσθεσε ότι το Δημοτικό Σχολείο στο Μεγαλοχώρι λειτουργεί με ένα παιδί.

Σε ότι έχει να κάνει με την περίπτωση της Άγρας εξήγησε ότι ήταν κάτι που προέκυψε λόγω της άδειας της εκπαιδευτικού που δικαιούται να πάρει, ωστόσο λόγω θέσης του σχολείου η αναπλήρωση του κενού αποτελεί προτεραιότητα όπως και η τακτοποίηση των ειδικοτήτων. «Για την Άγρα θα επιδιώξουμε να λειτουργήσει 3θεσιο»  είπε καταλήγοντας η κα Στρατάκη.

Φήμες για υποβάθμιση

Οι μετακινήσεις εκπαιδευτικών που χρησιμοποιεί η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας προκειμένου να «μπαλώσει» τα κενά στα σχολεία δεν είναι αποτελεσματικό μέτρο καθώς δημιουργούνται προβλήματα σε άλλες, ενώ η υποβάθμιση σχολικών μονάδων προκειμένου φαινομενικά να μην εντοπίζονται κενά έχουν εγείρει σοβαρές αντιδράσεις από πλευράς γονέων. Παράλληλα την ίδια στιγμή όπως σημειώνει ο αιρετός της ΠΥΣΠΕ Λέσβου, Κωνσταντίνος Καρατόλιος υπάρχουν φήμες για υποβάθμιση ακόμη περισσότερων μονάδων. Σε σχετική δήλωσή του στο «Ε» αναφέρει: «Παρόλο που ο Οκτώβρης έχει μπει για τα καλά, τα προβλήματα στα σχολεία με την υποστελέχωση από εκπαιδευτικούς καλά κρατούν. Η ευθύνη βαραίνει αποκλειστικά την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, η οποία δεν κάνει αρκετές προσλήψεις, έτσι ώστε να λειτουργήσουν τα σχολεία με τον τρόπο που θα έπρεπε».

Οι 9 που υποβαθμίστηκαν

Στην απόφαση του Υπουργείου Παιδείας, με θέμα ιδρύσεις, καταργήσεις, υποβιβασμοί και προαγωγές δημοτικών σχολείων και νηπιαγωγείων 2025-2026, που εκδόθηκε τον Αύγουστο του 2025 η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου περιλαμβάνεται μόνο στον κατάλογο των υποβιβασμών με 9 σχολικές μονάδες σε σύνολο 71 μονάδων πανελλαδικά.  Οι έξι εξ αυτών βρίσκονται στην Λέσβο και πιο συγκεκριμένα αφορούν στα Δημοτικά Σχολεία Άγρας (από από 5 σε 4 οργανικές), Άντισσας ΤΕΡΠΑΝΔΕΙΟ (από 5 σε 3 οργανικές), Συκαμιάς ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ (από 3 σε 2 οργανικές) και στα Νηπιαγωγεία Άγρας (από 2 σε 1 οργανική), Σκουτάρου (από 2 σε 1 οργανική) και Άντισσας (από 2 σε 1 οργανική).

Οι υπόλοιπες μονάδες που υποβιβάζονται σε επίπεδο Βορείου Αιγαίου είναι το 1ο Δημοτικό Σχολείο Μύρινας από 10 σε 8 οργανικές, το Δημοτικό Σχολείο Κοντιάς από 6 σε 5 οργανικές και το Δημοτικό Σχολείο Κοντοπούλιου από 6 σε 5 οργανικές.

Πάγιες ανάγκες με αναπληρωτές

Η Ελλάδα χρησιμοποιεί αναπληρωτές ως κύριο μηχανισμό κάλυψης εκπαιδευτικών κενών ακόμη και όταν τα κενά είναι μόνιμα/πάγια και το γεγονός αυτό αποτελεί αντικείμενο κριτικής από ευρωβουλευτές και την αρμόδια ευρωπαϊκή επιτροπή. Σε σχετική έκθεση του OECD προκύπτει ότι το 14,6% του συνόλου των εκπαιδευτικών είναι αναπληρωτές το 2016/2017. Επιπλέον η έκθεση επισημαίνει ότι οι αναπληρωτές καλύπτουν «χρόνια κενά σε οργανικές θέσεις», ιδιαίτερα σε απομακρυσμένες περιοχές και νησιά.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι στις 25/07/2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε στην Ελλάδα επιστολή επί παραβάσει για την εσφαλμένη ενσωμάτωση της οδηγίας 1999/70/ΕΚ όσον αφορά τις διακρίσεις εις βάρος εργαζομένων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, ειδικά για εκπαιδευτικούς. Μάλιστα τον Ιούλιο του 2025 η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι αν η Ελλάδα δεν ανταποκριθεί μπορεί να οδηγηθεί σε παραπομπή στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ..  

Strataki: “We will seek to operate as a three-teacher school for Agra”

Parents in Agra outraged over the temporary downgrading of the Primary School

By Androniki Koutsavli

Parents in Agra refuse to send their children to the local Primary School. This was their reaction to the authorities’ decision to convert the three-teacher school into a two-teacher one in order to enable the operation of the all-day program.

The issue has also taken on parliamentary dimensions, as the PASOK–KINAL Member of Parliament-at-Large and Shadow Minister of the Interior, Panagiotis Doudonis, submitted a question to the Minister of Education, Religious Affairs, and Sports, Sofia Zacharaki. He asked whether the restoration of the school’s previous operational status is foreseen and whether there is a plan to strengthen school units in remote and island areas, so that similar downgrades—which undermine educational equality and the cohesion of local communities—can be prevented in the future.

“In an era of demographic decline, low birth rates, and rural abandonment, supporting the presence of schools in every village and community constitutes a social, educational, and national obligation,” stated the Union of Parent Associations of the Municipality of Mytilene in its announcement regarding the downgrades of Kerameia and Agra. The Union emphasized that “since there is no official decision by the Ministry of Education or the Lesvos Primary Education Directorate, any downgrade or change in the operational status of school units on the island is unacceptable. Consequently, any such action is not administratively justified and cannot be considered institutionally legitimate.”

Strataki: “We want to keep schools in remote villages”

In a statement to “E”, the Deputy Regional Director of Education, Aikaterini-Syvri Strataki, said that the vacancy at the specific school is expected to be filled in the next phase of substitute teacher appointments, describing the two-teacher arrangement as temporary. She estimated that the matter would be resolved by the end of the current month.

She also explained that all schools are currently operating with more teachers than required by student numbers, according to the law, and clarified that a school with 25 students must operate as a two-teacher school, not a three-teacher one.

In the case of Kerameia, where there were 10 students, a two-teacher school was operating and one teacher was transferred to another school unit with greater needs. “Kerameia cannot be justified since it is next to Ippeios,” she said characteristically, adding that special consideration is given to remote and island schools. She pointed out that there are school units with only two or three pupils—such as the kindergartens in Vatousa and Sigri—which continue to operate.

“We want to keep the schools in these areas (...) We don’t want to downgrade our schools. We will request more substitute teachers in the coming period, and whoever we get will be assigned,” she emphasized, noting that funding allocations play a significant role.

She also added that the Primary School in Megalochori operates with only one child enrolled.

Regarding the case of Agra, she explained that the situation arose because one of the teachers took her entitled leave. However, due to the location of the school, filling the vacancy is a priority, as is the staffing of specialist subjects. “For Agra, we will seek to operate as a three-teacher school,” Ms. Strataki concluded.

Rumors of further downgrades

The reassignments of teachers—used by the Ministry of Education’s leadership to “patch” staff shortages—are not an effective measure, as they create problems in other schools. Meanwhile, the downgrading of school units to conceal vacancies has sparked strong reactions among parents.

At the same time, according to the elected representative of the Lesvos Primary Education Service Council (PYSPE), Konstantinos Karatolios, there are rumors of even more school downgrades. In his statement to “E”, he noted:

“Although October is well underway, the problems of understaffing in schools persist. The responsibility lies solely with the political leadership of the Ministry of Education, which fails to hire enough teachers for schools to operate as they should.”

The nine downgraded schools

According to the Ministry of Education’s decision—entitled “Establishments, Closures, Downgrades, and Promotions of Primary Schools and Kindergartens for 2025–2026,” issued in August 2025—the Region of the North Aegean appears only in the downgrade list, with nine school units out of a total of 71 nationwide.

Six of these are located in Lesvos and specifically concern:

• Agra Primary School (from 5 to 4 teaching posts),

• Antissa TERPANDEIO Primary School (from 5 to 3 teaching posts),

• Sykamia STRATIS MYRIVILIS Primary School (from 3 to 2 teaching posts),

• Agra Kindergarten (from 2 to 1 teaching post),

• Skoutaros Kindergarten (from 2 to 1 teaching post), and

• Antissa Kindergarten (from 2 to 1 teaching post).

The remaining downgraded schools in the North Aegean are:

• 1st Primary School of Myrina (from 10 to 8 teaching posts),

• Primary School of Kontias (from 6 to 5 teaching posts), and

• Primary School of Kontopouli (from 6 to 5 teaching posts).

Permanent needs covered by substitutes

Greece relies on substitute teachers as its main mechanism for covering staffing shortages, even when such shortages are permanent. This practice has drawn criticism from Members of the European Parliament and the competent European Commission committee.

According to an OECD report, 14.6% of all teachers were substitutes during the 2016/2017 academic year. The report also highlights that substitutes often cover “long-term vacancies in permanent posts,” particularly in remote and island regions.

It is worth noting that on July 25, 2024, the European Commission sent Greece a letter of formal notice for the incorrect transposition of Directive 1999/70/EC concerning discrimination against employees with fixed-term contracts, especially teachers. Furthermore, in July 2025, the Commission confirmed that if Greece fails to respond adequately, it may be referred to the Court of Justice of the European Union (CJEU).