Ο Νίκος Ζούρος είναι γνωστός στον κόσμο κυρίως με την ιδιότητά του τού διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους της Λέσβου. Έχοντας καταφέρει, μέσα στα 16 χρόνια που υπηρετεί το Μουσείο, να συμβάλει στο να αναγνωριστεί το κομμάτι αυτό του νησιού ως ένας ιδιαίτερου ενδιαφέροντος ερευνητικός χώρος, συνεχίζει να θέλει να προσφέρει στον τόπο του. Εξ ου και η περσινή του υποψηφιότητα για το χρίσμα τού ΠΑΣΟΚ για το Δήμο Λέσβου.
Στο σημερινό ρεπορτάζ γνωρίζουμε όλες τις πτυχές της ζωής του Νίκου Ζούρου, κι όχι μόνο τις επιστημονικές. Από τα πρώτα βιώματα που τον ώθησαν προς την επιστήμη της Γεωλογίας και την εμπειρία των φοιτητικών χρόνων στη Θεσσαλονίκη, μέχρι την επιστροφή στον τόπο του, το διορισμό του στο Μουσείο και στη συνέχεια την εκλογή του ως καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Ο Νίκος Ζούρος γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1963. Ο πατέρας του, Κώστας Ζούρος, ασχολήθηκε επαγγελματικά με το εμπόριο και τις αντιπροσωπείες, ενώ ενεπλάκη παράλληλα και με τα κοινά. Η μητέρα του, Καίτη Ζούρου, είχε αναπτύξει πολλές δραστηριότητες, έχοντας παράλληλα και η ίδια σημαντική συμμετοχή στα κοινά της Λέσβου ως υποψήφια βουλευτής τού ΠΑΣΟΚ το 1981, αλλά και υποψήφια ευρωβουλευτής το 1984. Την τετραμελή οικογένεια Ζούρου συμπλήρωνε ο μικρότερος αδελφός, Γιώργος, που τη στιγμή αυτή διδάσκει στο London School of Economics, μένοντας εδώ και χρόνια μόνιμα στο Λονδίνο.
6ο Δημοτικό Σχολείο Μυτιλήνης, 1ο Γυμνάσιο και 1ο Λύκειο της πόλης, με ένα Νίκο που πάντα του άρεσε το διάβασμα και ό,τι είχε σχέση με τη λογοτεχνία. Ασχολήθηκε παράλληλα και με τον αθλητισμό, ως αθλητής στο Ναυτικό Όμιλο.
Ως μαθητής ακόμη έζησε, πέρα από τους μικροσεισμούς στο νησί, αν και εξ αποστάσεως, την εμπειρία των μεγάλων σεισμών της Θεσσαλονίκης το 1978 και της Αθήνας το 1980. Στην πρώτη περίπτωση έτυχε να μάθει από Θεσσαλονικείς φίλους του το πόσο είχε επηρεάσει το φυσικό αυτό φαινόμενο τη ζωή τους, στη δεύτερη έτυχε να βρίσκεται εκείνες τις μέρες στην πρωτεύουσα ο πατέρας του.
Ένιωσε έτσι πως ξαφνικά εισέβαλλε στον ορίζοντα ένας παράγοντας που δημιουργούσε στον κόσμο ανασφάλεια και άλλαζε τη ζωή του. Τον τράβηξε το κομμάτι των φυσικών καταστροφών και ειδικά των σεισμών, το πώς μπορούσε να κατανοήσει τα φυσικά αυτά φαινόμενα και το τι τρόποι προστασίας από αυτά υπάρχουν. Κι αυτό γιατί τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που προκύπτουν από ένα σεισμό, πολλές φορές είναι μεγαλύτερα από το επιστημονικό ενδιαφέρον του.


Στο Διεθνές Συμπόσιο Γεωπάρκων στο Κόμπε της Ιαπωνίας, τον περασμένο Φεβρουάριο (αριστερά). Κεντρικός ομιλητής στη Διεθνή Συνάντηση για τα Γεωπάρκα που διοργάνωσε η UNESCO... (δεξιά)

Σπουδάζοντας Γεωλογία
Έτσι, το 1981 πέρασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο Τμήμα Γεωλογίας. Η ζωή στη συμπρωτεύουσα τον μάγεψε. Έζησε έντονα χρόνια, αποκτώντας φίλους για μια ζωή, σε μια πόλη που ήταν ακόμη πολύ όμορφη και είχε τη δική της ιδιαίτερη δυναμική. Θέατρο, μουσική, κινηματογράφος, εκθέσεις, μουσεία, μια συνεχής δημιουργία γεγονότων χαρακτήρισε τα φοιτητικά του χρόνια.
Όλα τα παραπάνω ήταν και ο λόγος που παρέμεινε στη Θεσσαλονίκη για να συνεχίσει τις σπουδές του, κάνοντας πλέον διδακτορικό πάνω στην Τεκτονική Βιολογία, το οποίο συνδύασε με έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Από τότε, ασχολείται συνεχώς με την παραμόρφωση των πετρωμάτων, τα ρήγματα, τα στοιχεία που συνδέονται με τους σεισμούς. Πάνω σε αυτά τα αντικείμενα ήταν και η πρώτη επιστημονική του έρευνα και δημοσιεύσεις.
Ως φοιτητής ασχολήθηκε πολύ με τα κοινά, έχοντας υπάρξει για τέσσερα χρόνια πρόεδρος του Συλλόγου Φοιτητών στο Τμήμα Γεωλογίας, συμμετέχοντας στην παράταξη της ΠΑΣΠ, όχι μόνο σε επίπεδο Τμήματος, αλλά και Σχολής και Πανεπιστημίου.
Παράλληλα δούλευε. Από το 1987 μέχρι το 1995 ασχολήθηκε με τον τομέα των εκδόσεων, ως υπεύθυνος έκδοσης ενός επιστημονικού περιοδικού και κάποιων ενημερωτικών εντύπων για το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο. Ανέπτυξε σημαντικές ικανότητες επικοινωνίας, ενώ αρθρογραφούσε συχνά σε εφημερίδες της Θεσσαλονίκης.
Όσο εκπονούσε το διδακτορικό του, εργάστηκε επί τρία χρόνια για τη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου, που έκανε έρευνες στην Ήπειρο για την ύπαρξη κοιτασμάτων, ερευνώντας την παραμόρφωση του φλοιού και το πώς αυτή συνδέεται με την ύπαρξη πετρελαίου. Η περιοχή έρευνάς του ήταν μεγάλη, από τα ελληνοαλβανικά σύνορα μέχρι τον Αμβρακικό Κόλπο, ενώ δούλευε κυρίως τα καλοκαίρια και το χειμώνα πήγαινε στη Φλωρεντία, όπου επεξεργαζόταν τα στοιχεία.
Παράλληλα παρέμεινε ως ερευνητής στο Πανεπιστήμιο, ενώ με το μεγάλο σεισμό τού 1995 στην Κοζάνη, που συνέπεσε με την ολοκλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, ασχολήθηκε για αρκετούς μήνες με την έρευνα που γινόταν για την αποκατάσταση των οικισμών που είχαν πληγεί από το σεισμό.


...στην έδρα της στο Παρίσι, με συμμετοχή εκπροσώπων 70 χωρών (Μάρτιος 2011) (αριστερά). Σε συνέδριο στην Κορέα, τον Ιούλιο του 2010 (δεξιά)

«Στήνοντας» το Μουσείο
 «Αν σε ενδιαφέρει κάτι, το βρίσκεις με πολλούς τρόπους στην πορεία», λέει ο Νίκος Ζούρος. Έτσι, τα αντικείμενα ενδιαφέροντός του τα συνάντησε και στη συνέχεια, όταν το Νοέμβριο του 1995 βρέθηκε στη Λέσβο για τη θέση που είχε ανοίξει στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Είχε ήδη αρκετό δημοσιευμένο επιστημονικό έργο, ενώ η ύπαρξη και του Πανεπιστημίου Αιγαίου τον βοήθησε να πάρει την απόφαση να επιστρέψει στον τόπο καταγωγής του και να προσπαθήσει να κάνει αυτό που του φαινόταν σαν πρόκληση: ότι το Μουσείο ουσιαστικά δεν υπήρχε και έπρεπε να το στήσει από την αρχή. «Ήταν ένα πεδίο όπου μπορούσες να δημιουργήσεις», λέει ο ίδιος σήμερα. «Πιστεύω ότι δεν πρέπει να κάνουμε μόνο κριτική, αλλά να προσπαθήσουμε να κάνουμε καλύτερο αυτό που δε μας αρέσει. Πολλοί ασχολούνται με κάτι, αλλά λίγοι είναι οι δημιουργοί και το να δημιουργήσεις κάτι από την αρχή, είναι πολύ μεγάλη πρόκληση.»
Άφησε έτσι τη Θεσσαλονίκη, με τις πολλές δυνατότητες που προσέφερε, φιλοδοξώντας να δώσει μια απάντηση στην περιφερειακότητα και την απομόνωση της περιοχής όπου βρισκόταν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, της πιο απομακρυσμένης περιοχής της Λέσβου. Και η απάντηση αυτή ήταν ουσιαστικά η άρση της απομόνωσης με την ανάδειξη του Μουσείου σε διεθνές επίπεδο. Αυτός ήταν, άλλωστε, ο σχεδιασμός που είχε κάνει από την αρχή, κάτι στο οποίο τον βοήθησε και το ότι είχε ήδη αναπτύξει πολλές επαφές με το εξωτερικό, συμμετέχοντας σε διεθνή συνέδρια, αλλά και η ικανότητα που είχε αναπτύξει στην επικοινωνία. Ο τελευταίος ήταν εξάλλου ένας τομέας που τον ενδιέφερε. «Πιστεύω ότι όλα τα πράγματα είναι χρήσιμα στη ζωή. Οι άνθρωποι έχουν μια κλίση σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις και νομίζω ότι η επικοινωνία είναι ένα χάρισμα», λέει ο ίδιος.
Μέσα από το Μουσείο, του δόθηκε η δυνατότητα να ασχοληθεί ευρύτερα και με το ζήτημα της προστασία και ανάδειξης του τοπίου και των φυσικών μνημείων, τόσο της Λέσβου, όσο και της Ελλάδας στο σύνολό της. Η ιδέα αυτή αγκαλιάστηκε από την UNESCO και επελέγη έτσι ένας πυρήνας ανθρώπων, όπου περιλαμβανόταν και ο ίδιος, που θα συνέβαλαν τόσο στο στόχο αυτό, όσο και στη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ανθρώπων που ζούσαν στις περιοχές εκείνες. Σήμερα, ο Νίκος Ζούρος είναι συντονιστής όλων των περιοχών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συμμετέχει στο 11μελές Παγκόσμιο Γραφείο που έχει δημιουργηθεί από την UNESCO, για να προωθηθεί η προσπάθεια και σε άλλες περιοχές. Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου έχει αναδειχθεί με τις προσπάθειές του σε πρότυπο ανάπτυξης, ενώ επιστήμονες από χώρες όπως η Κίνα, η Ιαπωνία, η Μαλαισία, ο Καναδάς κ.ά., έρχονται στη Λέσβο για να δουν το έργο που έχει γίνει. Για τον ίδιο, το ηθικό κίνητρο είναι τεράστιο.


Στην έκθεση του Απολιθωμένου Δάσους στο Ελληνικό Προξενείο της Κωνσταντινούπολης (Μάιος 2011) (αριστερά). Στο Νυμφαίο το 2005, με τους μαθητές του Τμήματος Γεωγραφίας, όσο ενημερώνονται από μέλη του «Αρκτούρου» (δεξιά)

Στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, τον απασχολούσε η πιθανή συνεργασία του Μουσείου με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, αλλά και το ενδεχόμενο της δικής του ένταξης σε αυτό. Ήθελε άλλωστε ακαδημαϊκή καριέρα και είχε ήδη βοηθήσει στο να υπάρξει συνεργασία του Μουσείου, από τα πρώτα κιόλας βήματά του, με πανεπιστήμια της χώρας και του εξωτερικού.
Το 1998 ξεκίνησε συνεργασία με το Τμήμα Περιβάλλοντος και το Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ενώ το 2001 εκλέχθηκε καθηγητής. Τότε ήταν που βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα να διαλέξει μια από τις δύο θέσεις - του καθηγητή ή του διευθυντή του Μουσείου. Θεωρώντας πως το «ταξίδι» του τελευταίου άξιζε πολύ για να το εγκαταλείψει, επέλεξε να έχει ως επαγγελματική του απασχόληση τη θέση του στο Πανεπιστήμιο και να συνεχίσει να υπηρετεί στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας χωρίς οικονομικό αντάλλαγμα. Παραιτήθηκε έτσι από οποιαδήποτε αμοιβή και παρέμεινε ως άμισθος διευθυντής του. Για τον ίδιο, εξάλλου, αυτοί οι δύο χώροι αλληλοϋποστηρίζονται, αφού το Μουσείο και το Απολιθωμένο Δάσος είναι ένα μεγάλο πεδίο έρευνας, όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά και για τους συναδέλφους και τους φοιτητές του. Ως καθηγητής, συνδυάζει τη Γεωμορφολογία με τη Φυσική Γεωγραφία, εξετάζοντας τους φυσικούς κινδύνους και τους τρόπους αντιμετώπισής τους, αλλά και τις δυνατότητες ανάδειξης φυσικών μνημείων. Αυτή την περίοδο, ολοκληρώνει με τους συνεργάτες του μια μεγάλη έρευνα - της οποίας τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν προσεχώς στην Κρήτη - για τα ζώα που βρέθηκαν στην περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται τέτοια ευρήματα.


Ολοκληρώνοντας τις τελευταίες λεπτομέρειες πριν από τα εγκαίνια της περιοδικής έκθεσης «Βιοποικιλότητα Θηλαστικών του Αιγαίου - Από το Δεινοθήριο της Λέσβου, στον Άνθρωπο των Πετραλώνων» (αριστερά). Άσκηση υπαίθρου με μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Γεωγραφίας (δεξιά)

Ενασχόληση με τα κοινά
Ο Νίκος Ζούρος συνέχισε να ασχολείται με τα κοινά και μετά τα φοιτητικά του χρόνια. Υπήρξε για χρόνια μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Γεωλόγων, αντιπρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου και πρόεδρος στο Παράρτημα Αιγαίου για δύο θητείες, καθώς και αντιπρόεδρος στο κεντρικό διοικητικό συμβούλιο. Πάντα, θεωρώντας πως η συμμετοχή θα πρέπει να έχει ορισμένο χρονικό ορίζοντα και να στοχεύει στο να βοηθήσει το σύνολο στο οποίο εντάσσεται ο καθένας. «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να ενδιαφέρονται για την κοινωνία μέσα στην οποία αναπτύσσουν δραστηριότητες, από τη στιγμή που είναι κοινωνικά όντα. Θέλω να πιστεύω ότι, η κοινωνία χρειάζεται ανθρώπους που μπορούν να προσφέρουν, όχι για ίδιο όφελος, αλλά γιατί υπάρχουν πράγματα που αξίζει τον κόπο να τα κάνουμε όλοι μαζί», υποστηρίζει.
Θεωρώντας πως η σημερινή απαξίωση του δημόσιου χώρου είναι ό,τι χειρότερο για τις κοινωνίες και πιστεύοντας ότι η μεταρρύθμιση που επιχειρήθηκε στην τοπική αυτοδιοίκηση, αλλάζοντας πλέον τις ισορροπίες, ήταν μια ευκαιρία να μπουν νέες βάσεις στο πώς οργανώνεται η ζωή σε τοπικό επίπεδο, αποφάσισε να δοκιμάσει να πολιτευτεί.
Στις «καλλικράτειες» αυτοδιοικητικές εκλογές τού 2010 ήταν υποψήφιος για το χρίσμα τού ΠΑΣΟΚ για το Δήμο Λέσβου. «Θεωρούσα ότι αυτός ο τόπος είχε πάντα τρομακτικές δυνατότητες. Βλέποντας πως υπήρχαν πράγματα που δε μου άρεσε ο τρόπος που γίνονταν, όπως κατασπατάληση ή λάθος αξιοποίηση διαθέσιμων πόρων, θεώρησα πως ήταν μια στιγμή που θα μπορούσα να προσφέρω. Για να προσφέρεις, ωστόσο, θα πρέπει να υπάρξουν κάποιες προϋποθέσεις. Δεν υπήρχαν και, παρ’ όλο που συνέχισε να με ενδιαφέρει πολύ ο δημόσιος χώρος, δε συμμετείχα τελικά στην εκλογική διαδικασία», λέει εννιά μήνες μετά.

Συνεχίζοντας τα ταξίδια
Παρά τα όσα έχει κάνει μέχρι στιγμής, ο Νίκος Ζούρος δε σταματάει να οραματίζεται καινούργια πράγματα. Είναι παντρεμένος από το 1997 με τη δικηγόρο Φανή Καρδάτου, με την οποία έχει αποκτήσει ένα γιο, τον Κωνσταντίνο. Η δουλειά του τού επιτρέπει να κάνει συχνά αυτό που θεωρεί ως ένα από τα πιο ωραία και σημαντικά πράγματα: ταξίδια. Όπως λέει, το να ταξιδεύει κανείς βοηθά στην αυτογνωσία, αφού επαναπροσδιορίζει τη σχέση του με τον κόσμο, αντιλαμβάνεται τα θετικά και τα αρνητικά του τόπου όπου ζει, είναι πιο προσγειωμένος και δεν εγκλωβίζεται σε μικρότητες και μιζέρια.
Στον ελεύθερό του χρόνο ασχολείται πολύ με τη φωτογραφία, που συνδυάζει και με τη δουλειά του, ενώ του αρέσουν πολύ οι συλλογές, το διάβασμα και η μουσική.
Μετά από όσα έχει καταφέρει, δηλώνει ικανοποιημένος. «Θεωρώ πως το πέρασμα όλων των ανθρώπων από τη Γη είναι ένα ταξίδι με το οποίο προσπαθείς να κερδίσεις νέες εμπειρίες και να δημιουργήσεις καινούργια πράγματα», μας λέει. «Νομίζω πως είναι σημαντικό να βλέπεις την αναγνώριση από τους φοιτητές σου και τους συναδέλφους σου, είναι ένα σημαντικό κίνητρο προκειμένου να συνεχίσεις να δημιουργείς πράγματα. Για μένα, είναι πολύ σημαντική η επαφή με τους νέους, η συνεχής δημιουργία μέσα από την εκπαίδευση. Για το λόγο αυτό θεωρώ πως ήταν μεγάλη τύχη που είχα τη συγκεκριμένη πορεία μέσω και το Πανεπιστημίου Αιγαίου και μου επιτράπηκε να προσπαθώ να βοηθήσω τον τόπο στον οποίο επέλεξα να ζω και να ζει η οικογένειά μου.»