Το διαδίκτυο, ή αλλιώς «internet», όπως οι περισσότεροι το γνωρίζουν, έχει μπει δυναμικά στην καθημερινότητά μας, προσφέροντας υπηρεσίες άπειρες, γρήγορες με απειροελάχιστο κόστος. Αποκτώντας πρόσβαση στο διαδίκτυο, αποκτάς ταυτόχρονα πρόσβαση σε χιλιάδες πληροφορίες: αγαπημένα άρθρα, δημοσιεύσεις, ταινίες, τραγούδια, βιβλία, μέχρι την πρόβλεψη του καιρού και, γιατί όχι, το χαμένο επί χρόνια φίλο σου. Μπορείς να ψωνίσεις παπούτσια από το Παρίσι, ρούχα από την Ιαπωνία, μέχρι να αγοράσεις σπίτι στις Μπαχάμες. Από την καρέκλα του σπιτιού σου κάνεις όλες τις πληρωμές στα τρέχοντα έξοδα, αλλά και φέρνεις σε πέρας τις επαγγελματικές σου υποχρεώσεις, χωρίς καν να πας στον εργασιακό σου χώρο.
Η πιο γνωστή υπηρεσία του δικτύου είναι το e-mail ή αλλιώς ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πλέον εκτός της διεύθυνσης μόνιμης κατοικίας τους και τη μοναδική ηλεκτρονική διεύθυνση, πράγμα που τους επιτρέπει να ανταλλάσουν μηνύματα με απίστευτη ταχύτητα, ανεξαρτήτως ώρας και απόστασης ανάμεσα σε αποστολέα και παραλήπτη. Επιτρέπει την πρόσβαση σε δεδομένα, όπως και τη μεταφορά προγραμμάτων και αρχείων. Χρησιμοποιείται επίσης προκειμένου να συνομιλήσουν με άλλους στο διαδίκτυο, να πάρουν μέρος σε ομαδικές συζητήσεις και να γνωρίσουν άλλα άτομα.
Σήμερα οι χρήστες του δικτύου είναι εκατομμύρια και αυξάνονται συνεχώς εξ αιτίας της ταχύτητας, της αμεσότητας και τις πληθώρας δυνατοτήτων που παρέχει η συγκεκριμένη υπηρεσία.
Ωστόσο, για πάρα πολλούς ανθρώπους το «internet» αποτελεί εθισμό, αφού περνούν ώρες ατελείωτες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους. Προκαλεί ένα είδος εξάρτησης, από την οποία πάρα πολλοί «χρήστες» του δικτύου «πάσχουν». Τα άτομα αυτά γίνονται νευρικά, επιθετικά, με διαταραχές ύπνου και πρόσληψης τροφής. Η πολύωρη ενασχόληση με το ίντερνετ επιφέρει απομόνωση του χρήστη, απομακρύνεται από όλες τις δραστηριότητες που συνήθιζε να παίρνει μέρος, δε βγαίνει έξω με τις παρέες. Ακόμα και όταν συνομιλεί με άλλα άτομα στο ίντερνετ, δεν υπάρχει ουσιαστική ανθρώπινη συναισθηματική επαφή, που συντελείται με τη διέγερση όλων των αισθήσεών του: το άγγιγμα, τη βλεμματική επαφή, τις εξωλεκτικές εκφράσεις: χειρονομίες, μορφασμοί. Οι σχέσεις γίνονται εικονικές και οι «φυσικές» μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα.
Από την άλλη πλευρά, το διαδίκτυο προσφέρει μία ευελιξία, τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αλλάζουν συνεχώς προσωπεία και ταυτότητες κατά περίπτωση και να πειραματίζονται κάθε φορά με διαφορετικά πρόσωπα. Δεν υπάρχει κάποια δέσμευση, η ανωνυμία κυριαρχεί, το διαδίκτυο απελευθερώνει, αποδεσμεύει, κάνει τους ανθρώπους να φαντάζονται πώς είναι να είσαι το «ιδεώδες εγώ σου», πώς είναι να ζεις μία ζωή που θα ήθελες να ζεις. Έτσι αποκτούν «εικονικές ταυτότητες» και «εικονικές ζωές», τις οποίες λαμβάνουν ως πραγματικές, οδηγούμενοι με μαθηματική ακρίβεια στη σύγχυση της πραγματικής τους ταυτότητας.
Κάθε καινούργιο επίτευγμα της επιστήμης έχει τα οφέλη και τις ζημίες προς το κοινωνικό σύνολο. Το σίγουρο είναι ότι η τεχνολογία θα «τρέχει» και θα αφήνει το άτομο έκπληκτο μπροστά στα επιτεύγματά της. Το σημαντικό είναι να στέκεται στο πλευρό του ατόμου συνοδοιπόρος και όχι δυνάστης και τιμωρός Έτσι και με το διαδίκτυο· η λογική, σοβαρή, με όρια και προφυλάξεις, συνετή χρήση, αναδεικνύει προσωπικότητες, επαγγελματίες, κοινωνικά όντα και δε συνθλίβει, δεν εξαθλιώνει και δεν οδηγεί το άτομο σε μαρασμό.

* Η Βασιλική Τσίχλα είναι ψυχολόγος.