Παρουσίαση στον Έβρο του νέου βιβλίου

Ξέρετε στ’ αλήθεια πού είναι τα Δίκαια; Μήπως κι η αφεντιά μου ήξερε;
Μα επειδή έχουμε υποχρέωση και καθήκον να δείχνουμε σεβασμό κι εχτίμηση σε ανθρώπινες αξίες που εμφανίζονται μπροστά μας και να τις προβάλλουμε, αν κι όσο μπορούμε, αντί να τις αγνοούμε κι απαξιώνουμε όπως η σημερινή καταναλωτική και παρακμάζουσα κοινωνία μάς διδάσκει, είχα την μοναδική τύχη να φτάσουν δειλά τα βήματά μου ως τα εκεί.
Έτσι, από Σφηνάρι, εδώ στα Χανιά, με λεωφορεία, καράβια και τρένα, μετά από δυο μέρες ταξίδι βρέθηκα Ορεστιάδα και πιο πέρα ως τα Δίκαια για να νιφτώ αγνό πολιτισμό κι ιδρώτα.
Εκεί που ο Αλέκος Γαλανός, ο οποίος, εκτός από θεατρικός συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης και δάσκαλος, ήταν και γεωπόνος, εξοριζόμενος διορίστηκε για να εφαρμόσει το ανάλογο πρόγραμμα του Υπουργείου Γεωργίας.
Ένας άνθρωπος όμως που συνεχώς διακήρυττε πως «γεννήθηκα για το θέατρο και γερνάω με τον καημό του», δεν μπορούσε να μην παντρέψει την αγροτιά και κυρίως τα νιάτα που πάντα λάτρευε, με το θέατρο.
Tο 1953, λοιπόν, οργάνωσε το σύλλογο αγροτοπαίδων «Τρίγωνο» και μάλιστα άκρως πρωτοποριακά μικτό (αγόρια και κορίτσια μαζί, όταν για πολλά χρόνια ακόμα τα γυμνάσια ήταν αρρένων και θηλέων) και σέρνοντας μαζί τους τη βοϊδάμαξα, γιατί τα ζώα ήταν απασχολημένα στη σπορά, έφερναν από το δάσος ξύλα, και κουβαλούσανε στην πλάτη πέτρες, και δουλεύανε νύχτα με λουξ και κλεφτοφάναρα για να χτίσουν την αγροτολέσχη τους. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά δίδαξε τα παιδιά αυτά που δεν ξέρανε καλά-καλά να διαβάσουν και δεν είχανε δει ποτέ στη ζωή τους θέατρο, κι ανέβασαν τον «Αγαπητικό της Βοσκοπούλας», κάνοντας μάλιστα και περιοδεία στα γύρω χωριά, μέχρι Αλεξανδρούπολη κι Ορεστιάδα. Κι οι εισπράξεις πήγανε για να τελειώσει η αγροτολέσχη τους.
Σήμερα, 58 χρόνια αργότερα, πηγαίνουν εκεί οι απόμαχοι του χωριού και βρίσκουν λίγη στοργή και ζεστασιά χάρη στον εξορισμένο τότε θεατράνθρωπό μας και γεωπονίσκο, που οραματίστηκε κι εφάρμοσε πρωτοποριακά τη μαζική εκπαίδευση του Έλληνα Αγρότη.
Ε λοιπόν· άμα σου πούνε, Γιώργο έλα να παρουσιάσουμε τη βιογραφία του Γαλανού που έγραψες στην Αγροτολέσχη του, πας ή δεν πας;
Κι ήταν ένα συγκινητικό, έντονα φορτισμένο μνημόσυνο για την ανάπαυση της ψυχής του.
Μπροστά στα επιζώντα αγροτόπαιδά του, κομπιάζοντας ξεκίνησα την κουβέντα μου:
«Στέκω μπροστά σας, κι αναρωτιέμαι αν ονειρεύομαι ή παραισθήσεις με δέρνουν ανελέητα.
Τούτη δω, δεν είναι μια συγκέντρωση για να παρουσιάσουμε ένα βιβλίο.
Είναι μια πλημμύρα, μια καταιγίδα συναισθημάτων, ένας βουερός ποταμός που κουβαλάει αγάπη, πόνο, χαρά και θλίψη ανάκατα, που ξεχειλάει και μας παρασέρνει.
Είναι ένας βομβαρδισμός με πυρά νοσταλγικά, πονετικά και γλυκοστάλαχτα, που ξεκινάνε σιγανά από το 1953, περνάνε απ’ το αιγαιοπελαγίτικο νησί που γέννησε μια Σαπφώ, ένα Μυριβήλη, ένα Θεόφιλο κι Ελύτη, τη Λέσβο, που με ζωηρά χρώματα ταξιδεύουν, αντρειώνονται στης Κρήτης τα κακοτράχαλα βουνά, και σμίγουν όλα μαζί για να τα παρασύρει ο αγέρας και να καταλήξουν θεριεμένα απόψε, στο ακριτικό, ηρωικό μας μετερίζι, εδώ στα Δίκαια Έβρου.
Δεν ξέρω, αγαπητοί μου, από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω, μηδέ και πόση ώρα είναι επιτρεπτό να σας κρατάω δέσμιους και να σας τιμωρώ επειδή ήρθατε να μας τιμήσετε.
Θυμάμαι τον Αλέκο να μου λέει:
“Με στείλανε στα Δίκαια για να με εξοστρακίσουν. Να με βγάλουν από τα πόδια τους.”
“Και πού είναι τα Δίκαια Αλέκο;” ρωτούσα.
“Το πιο μακρινό χωριό της Ελλάδας, ακριβώς στα τουρκικοβουλγαρικά σύνορα. Πάνω στη διαχωριστική γραμμή.”»
Κάποια στιγμή είπα, «Στα Δίκαια τελειώνει η Ελλάδα…», και πετάχτηκε ο Παντελής, ένα 80χρονο «αγροτόπαιδο» ως δυο μέτρα αψηλός, γεροδεμένος, με εκτόπισμα ασύλληπτο, στήθηκε ορθός, κόντεψε να φτάσει στο ταβάνι, γιόμισε την κάμαρη, το χωριό κι ολάκερη την Ελλάδα θαρρείς, κι είπε:
«Κάνεις λάθος. Δεν τελειώνει, μα από δω αρχίζει η Ελλάδα. Από το αίμα των πατεράδων μας που έβαψε τον τόπο μας.»
Κι υστερνά, κοίταξε όλους, με ξεψάχνισε, κι είπε:
«Λέω, μια κι αγάπησες τον τόπο μας, να σε κάνουμε συγχωριανό μας.»
Κι ήταν το αποκορύφωμα της συγκίνησης κι ευδαιμονίας όταν μου δώκανε τιμητικά τον τίτλο του δημότη Δικαίων.
Έτσι, νιώθω σα λογοτεχνική μου πατρίδα εδώ που ξεκίνησε θριαμβευτικά το ταξίδι του το βιβλίο για τη ζωή και το έργο του Αλέκου Γαλανού, «Από τα “Κόκκινα Φανάρια” στο Περιβόλι της Παναγίας».
Κι αν θέλετε, το «κερασάκι» που είπε ο Φωκίωνας, σαν τέλεψαν όλα, σηκώθηκαν με δική τους πρωτοβουλία, και μετά από πρόβες που είχανε κάνει, τα κοριτσόπουλα που τότε είχανε παίξει στη θεατρική παράσταση κι ακόμη επιζούν, τραγούδησαν στα μικρόφωνα τα τραγούδια που είχανε τραγουδήσει, τότε, στον «Αγαπητικό της Βοσκοπούλας».
Ε. Δεν άξιζε να διασχίσω τα 1.600 χιλιόμετρα να γιομίσω την αγκαλιά μου φως κι εφόδια να συνεχίσω το έργο μου;

Γιώργος Καμβυσέλλης
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.