Ας δούμε την οικο­λογία σαν το εργαλείο ανά­λυσης, κριτικής και αλλαγής της κοινωνίας, που ξεκινάει από μια άλλη οπτική γωνία, για να επανατο­ποθετήσει τον άνθρωπο μέσα στη φύση, αξιοποιώντας τα πορίσματα της επιστήμης και μετουσιώνοντάς τα σε κοινωνι­κή πρακτική, με άξονες πλεύ­σης την αλληλεξάρτηση, τη φυσικότητα, την πολλαπλότητα και την πολυμορφία. Έτσι γίνεται κατανοη­τό ότι η οικολο­γία, πέρα από τον εντοπισμό των φυσι­κών νόμων που διέπουν τα οικοσυστήματα, την καταγγελία της ανατροπής της οικολογικής ισορροπίας και τον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος, επεκτείνεται αναπόφευκτα στην κριτική του τρόπου ζωής. παραγωγής και κατανάλωσης… Σε τελική ανάλυση, η κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη φύση δεν είναι παρά αντανάκλαση της κυριαρχίας ανθρώπου πάνω σε άνθρωπο. Αυτό πρεσβεύει η κοινωνική οικο­λογία, που δεν αρκείται να κολ­λάει τσιρότα στο πληγωμένο κορμί του πλανήτη. Πρέπει να αλλάξουμε πολιτισμό! Να ξεπερά­σουμε τη βιομηχανική, καπιταλιστι­κή κοινωνία της κυριαρχίας και στη θέση της να οικοδομήσουμε μια κοινωνία αυτόνομων ανθρώπων. Μια κοινωνία που ν' αποτελεί μια αρμονική σύνθεση πάθους, ορθολογικότητας και φαντασίας!
Μετά την κατάρρευση του υπήρξαντος σοσιαλισμού, το δυτικό καπιταλι­στικό μοντέλο, και μάλιστα με την ορμή της νεοφιλελεύθερης λαίλαπας, φαίνεται πως έχει κυριαρχήσει παντού. Με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση, η κοινωνία που ζούμε λατρεύει με θρησκευτική σχεδόν ευλάβεια, την «εργασία», την «παραγωγή», την «πρόοδο» και την «ανάπτυξη» (!), που νοούνται μόνο ως πρόοδος και ανάπτυξη των «παραγωγικών δυνάμεων», δηλα­δή του… κέρδους! Εργαλεία αυτής της «ανάπτυξης» αποτελούν η «ουδέτερη», όπως θέλει να εμφα­νίζεται, επιστήμη και τεχνολογία. Η κοινωνία της ανάπτυξης που ζούμε, δομείται καθ’ εικόνα και ομοίωση του τρόπου παραγω­γής. Είναι συγκεντρωτική ως προς την κατανομή της εξουσίας, συγκεντρωτική όσον αφορά τη χωροταξία της και τις βασικές ανθρώπινες λειτουργίες, τυπο­ποιημένη όσον αφορά τις συμπε­ριφορές της, μαζοποιημένη ως προς τις ανθρώπινες εκδηλώσεις, πληθωρική και γιγαντομανής ως προς τα μεγέθη.
Αυτός ο τρόπος δόμησης της κοινωνίας και της παραγωγής, που βασίζεται στην κυριαρχία και την αυστηρή ιεράρχηση των αρμοδιοτήτων και των προνομίων, που κατα­πνίγει τις ιδιαιτερότητες, είναι που έχει οδηγήσει την ανθρωπότητα στο χείλος της κατα­στροφής, που έχει καταδικάσει το μισό πληθυσμό της Γης σε θάνατο από πείνα και που θέτει τη ζωή σε συνεχή αμφισβήτηση, πότε με την απειλή ενός πυρηνικού ολέθρου, πότε μιας πανδημίας κ.λπ..
Λοιπόν, αυτή η κοινωνία δε μας κάνει! Οφείλουμε να την αλλάξουμε! Πρέπει να την αλλάξουμε! Αντιπρόταση αποτελεί, μια κοινωνία απελευ­θερωμένη από τη λογική της… «προόδου», της ανεξέλεγκτης παραγωγής και της αυστηρής εξειδίκευσης και του κέρδους, βασισμένη στην αυτοδιαχείριση και την αυτοοργάνωση, που ξανατοποθετεί τον άνθρωπο σε αρμονική σχέση με το περιβάλλον του… Αυτή η κοινωνία των αυτόνομων κοινοτήτων, δομεί­ται με βάση τις αρχές του κοινοτισμού, την αυτο­διαχείριση της παραγωγής και την αυτορρύθμιση, προκρίνει τα μικρά μεγέθη, την αποκέ­ντρωση και τις ήπιες εναλλακτι­κές τεχνολογίες, σέβεται τους φυσικούς κύκλους και επανα­προσδιορίζει τις ανθρώπινες ανάγκες…
Σε κοινωνικό επίπεδο, η οικολογική σκέψη αναγνωρίζει και σέβεται το δικαίωμα στη διαφορά, γιατί μια οικολογική κοινωνία δεν μπορεί παρά να είναι ταυτόσημη με την ποικιλότητα και την πολυ­μορφία των τρόπων έκφρασης, συμπεριφοράς, σκέψης, κουλ­τούρας και ζωής. Η οικολογική σκέψη αρνείται την ιεραρχία και τις εξουσιαστικές σχέσεις και αντιπροτείνει την άμεση δημο­κρατία, με όλα τα χαρακτηριστι­κά που της έχουν προσδώσει οι κοινωνικοί αγώνες και εξεγέρσεις, από την απαρχή της ανθρώπινης ιστορίας. Δηλαδή αμεσότητα, συμ­μετοχή, εναλλαγή στα καθήκο­ντα και τα πόστα, άμεση ανά­κληση, ισότιμη συμμετοχή ανδρών - γυναικών, σεβασμό και προβολή των απόψεων που μειοψηφούν κ.λπ..
Δεν μπορούμε να βασιστούμε σε κάποια αδυσώ­πητη πορεία της ιστορίας που θα μας σώσει αν δεν πετύχει ο δικός μας ιστορικός αυτομετασχηματισμός… Υπάρχουν δύο προϋποθέσεις για τον αγώνα μας. Η πρώτη προϋπόθεση συνοψίζεται στη φράση «σκέψου συνολικά, δράσε τοπικά». Γιατί χωρίς συνο­λική θεωρία και παγκόσμια αντίλη­ψη, ο αγώνας μπορεί να ‘ναι αδιέ­ξοδος. Και η δεύτερη λέει πως η οικολογική σκέψη δεν πρέπει να μείνει στο επίπεδο της ιδεολογίας, αλλά να γίνει άμεσα, από σήμερα όπου αυτό είναι δυνατό, πράξη, τρόπος ζωής. Ξεκίνα λοι­πόν από τις δικές σου ανάγκες και μην περιο­ρίζεσαι στο ρόλο του ιεραπόστολου ούτε στο ρόλο του κυνικού παρατηρητή. Στο κάτω-κάτω, μέσα από το λάκκο των λεόντων, πιστεύουμε πως «η χειραφέτησή μας ή θα είναι έργο δικό μας ή δε θα υπάρ­ξει ποτέ»…
…ο Δανιήλ.