Γράφει ο Στρατής Κοκκινέλλης

Μια φορά κι έναν καιρό, στην καρδιά του καλοκαιριού, οι κάτοικοι της Σκάλας Καλλονής κερνούσαν σαρδέλες παστωμένες σε τενεκέδες στους επισκέπτες τους, τιμώντας με σεμνότητα και αυθεντικότητα το προϊόν που χαρακτήρισε τη μικρή τους πατρίδα. Σαράντα πέντε χρόνια μετά, η Γιορτή της Σαρδέλας έχει μεταμορφωθεί σε ένα σύγχρονο γαστρονομικό γεγονός με πανελλαδική απήχηση, που όχι μόνο σέβεται την παράδοση, αλλά τολμά να την εξελίσσει, ανοίγοντας δρόμους εξωστρέφειας για το νησί της Λέσβου. Με προσκεκλημένους διάσημους σεφ, live cooking, πολιτιστικά δρώμενα και τη συμμετοχή δεκάδων εθελοντών, η γιορτή έχει πλέον μετατραπεί σε ένα φεστιβάλ που τιμά τη γεύση, την τοπική παραγωγή και τη συλλογική προσπάθεια. Ο επισκέπτης δεν είναι πλέον απλώς θεατής, αλλά συμμέτοχος σε μια εμπειρία που αναδεικνύει την ποιότητα της λεσβιακής σαρδέλας και την ελληνική δημιουργικότητα.

Για τον λόγο αυτό, σήμερα, μέσα από αυτό το άρθρο και τη σελίδα, παρουσιάζονται οι απόψεις δύο δημοσιογράφων που βρέθηκαν τις προηγούμενες μέρες στο νησί και παρακολούθησαν από κοντά το δρώμενο. Οι εμπειρίες τους είναι αποκαλυπτικές και αξίζουν ανάγνωσης.

Ο πολύπειρος δημοσιογράφος και σύμβουλος επικοινωνίας Στέλιος Σοφιανός επέλεξε, να επισκεφθεί τη Λέσβο για τις καλοκαιρινές τους διακοπές και, με την ευκαιρία αυτή, βρέθηκε στη Σκάλα Καλλονής και στη Γιορτή της Σαρδέλας. Αναφερόμενος στο γεγονός, σημειώνει:

«Ήταν ένα θρεπτικό τριήμερο, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Στην πρώτη επίσκεψή μου στο νησί, η υπέροχη Λέσβος με υποδέχτηκε με την απτή (ή, μάλλον, παστή...) απόδειξη ότι η φύση, όταν συνδυάζεται με την παράδοση και την τεχνογνωσία των ανθρώπων του τόπου, δημιουργεί κάτι μοναδικό.

Όπως αυτή η μικρή και ταπεινή σαρδέλα της Καλλονής κρύβει μέσα της όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός μας - ωμέγα-3, πρωτεΐνες, βιταμίνες - έτσι και η Γιορτή της κρύβει τον πλούτο και τη δύναμη μιας ολόκληρης κοινότητας που βασίζει το παρόν και θέλει να χτίσει το μέλλον της στις παραδοσιακές αξίες και την ποιότητα.

Η παπαλίνα δεν ήταν το μόνο γαστρονομικό “διαμάντι” που δοκίμασα αυτές τις πρώτες ημέρες μου στη Λέσβο. Κάθε μέρα, δίπλα στη θάλασσα ή στην πλατεία ενός χωριού, μας περίμενε τουλάχιστον μία γευστική εμπειρία κορυφής, δοσμένη με γνώση και μεράκι από τις γυναίκες και τους άνδρες που μοχθούν στο μποστάνι, πίσω από τον πάγκο της κουζίνας ή μέσα σε μια βάρκα...

Αξίζουν συγχαρητήρια και κάθε αναγνώριση. Αυτό το φεστιβάλ είναι η δική τους Γιορτή. Και είναι προς τιμή των διοργανωτών και της τοπικής αυτοδιοίκησης που το έργο αυτών των ανθρώπων θέλουν να προβάλουν.

Σίγουρα υπάρχουν πολλά ακόμη που μπορούν και πρέπει να γίνουν, αλλά το σημαντικό είναι πως η Γιορτή της Σαρδέλας Καλλονής είναι μια πρωτοβουλία προς τη σωστή κατεύθυνση: Εξωστρέφεια δεν σημαίνει να χάνουμε την ταυτότητά μας, αλλά να την παρουσιάζουμε με περηφάνια και γενναιοδωρία.

Και του χρόνου!»

Η Λαρισαία δημοσιογράφος Μαριάννα Μανωλοπούλου - την οποία συναντά κανείς στην Athens Voice και στο πρωινό ψυχαγωγικό μαγκαζίνο «Πρωίαν σε είδον» της ΕΡΤ1 - βρέθηκε για πρώτη φορά στη Λέσβο, έπειτα από πρόσκληση του Δήμου Δυτικής Λέσβου. Μεταφέροντάς μας την εμπειρία της, σημείωσε:

«Πρώτη φορά επισκέφθηκα το νησί φέτος κι αυτό που με κέρδισε συνολικά στη Δυτική Λέσβο - πέρα απ’ τις γεύσεις και τα τοπία - ήταν η φιλοξενία. Οι άνθρωποι σε έκαναν να νιώθεις σαν να σε ήξεραν χρόνια (ιδιαίτερο ευχαριστώ στον Θεόφιλο Μυζίκα): μια καλημέρα, ένα ποτήρι ούζο, ένα “κάτσε μαζί μας” που ερχόταν από καρδιάς.

Στα συν, φυσικά, οι βόλτες στον Μόλυβο, οι λουκουμάδες που παρασκευάζονται στο Μοναστήρι των Ταξιαρχών στον Μανταμάδο (για τους λιχούδες!) και αποτελούν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά προϊόντα της περιοχής, τα παραδοσιακά γλυκά και η στάση στην Αγιάσο, τα μεζεδάκια στην πλατεία του Μεσότοπου.

Ήρθα στη Λέσβο όμως για να ζήσω από κοντά το Φεστιβάλ Σαρδέλας, μια γιορτή για την οποία είχα ακούσει πολλά, αλλά τελικά ήταν πέρα από ό,τι φανταζόμουν: αυθεντική, γευστική και γεμάτη ζωή. Από νωρίς το απόγευμα, η Σκάλα Καλλονής είχε αρχίσει να γεμίζει. Με ένα ποτηράκι ούζου που έγραφε “Sardine Festival”, γυρίσαμε τους πάγκους στο λιμανάκι, απολαμβάνοντας δωρεάν ούζο και δοκιμάζοντας κεράσματα τοπικών προϊόντων. Άρωμα σαρδέλας παντού, ψημένη με μεράκι.

Ναι, η σαρδέλα Καλλονής αξίζει να αναγνωριστεί ως ΠΟΠ. Είναι θέμα χρόνου να ενταχθεί στο Κοινοτικό Μητρώο Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Ζουμερή, μοσχοβολιστή, η γεύση της σου έμενε. Τα πιάτα που μαγειρεύτηκαν live και τις τρεις βραδιές του φεστιβάλ από τους Λευτέρη Λαζάρου, Μαρία Εκμεκτσίογλου, Καλλιόπη Μπεζαντέ και Στράτο Ιωσηφέλλη ήταν πεντανόστιμα. Η ουρά που είχε στηθεί από ντόπιους και επισκέπτες για να δοκιμάσουν τα καλούδια τους, απολύτως δικαιολογημένη. Οι νοικοκυρές έβαλαν κι εκείνες όλο τους το μεράκι και την παράδοση στα πιάτα τους αληθινές γεύσεις από τον Κόλπο Καλλονής! Μαζί με την υπόλοιπη κριτική επιτροπή, δοκιμάσαμε, απολαύσαμε και αναδείξαμε το πιάτο που έκλεψε τις εντυπώσεις.

Η πλατεία δίπλα στο λιμανάκι είχε στηθεί σαν σκηνικό βγαλμένο από ελληνική ταινία: τραπέζια τριγύρω, παραδοσιακές στολές, μουσική και άνθρωποι όλων των ηλικιών να γελάνε, να χορεύουν και να μοιράζονται μεζέδες.

Αυτό όμως που μου έμεινε περισσότερο ήταν ο παλμός του κόσμου. Ήταν σαν να είχε σταματήσει ο χρόνος. Γνωρίσαμε παρέες από άλλα μέρη, χορέψαμε παραδοσιακούς νησιώτικους χορούς με αγνώστους που, σε λίγα λεπτά, έγιναν φίλοι. Το φεστιβάλ έκλεισε με ένα αληθινό γλέντι. Η Κυριακή Σπανού είχε στήσει… “το πιο ωραίο γλέντι” όπως λέει και το τραγούδι της με τον Γιάννη Οικονομίδη. Πέρα από τα stories και τα TikTok που ανέβηκαν με το πιο viral τραγούδι του καλοκαιριού, ο κόσμος φάνηκε πως το απόλαυσε με την καρδιά του».

Γίνεται αντιληπτό ότι η σαρδέλα της Καλλονής ταξιδεύει, πλέον, όχι μόνο σε βαζάκια, τενεκέδες ή και τενεκεδάκια, αλλά και μέσα από εμπειρίες, εικόνες και ιστορίες που έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν. Και η Λέσβος, μαζί της, κάνει ένα ακόμη βήμα πιο κοντά στο να καθιερωθεί ως γαστρονομικός και πολιτιστικός προορισμός πρώτης γραμμής. Η σαρδέλα, η αυθεντικότητα και η ζεστασιά που εκπέμπει τόσο ο τόπος όσο και οι άνθρωποι του, δείχνουν τον δρόμο και την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει το νησί.

Υπάρχει αυτή η Λέσβος με τα μωρέλια της που αρέσει! Και μάλιστα πολύ…