Το θεμελιακό καθήκον της συνήθειας συνίσταται σε μια συνεχή προσαρμογή και αναπροσαρμογή της οργανικής ευαισθησίας μας στις συνθήκες του κόσμου.
Οι νόμοι της μνήμης υπόκεινται στους γενικότερους νόμους της συνήθειας. Η συνήθεια είναι μια σύμβαση ανάμεσα στο άτομο και στο περιβάλλον του ή ανάμεσα στο άτομο και τις ίδιες του τις οργανικές εκκεντρικότητες, μια εγγύηση για κάποιο ανιαρό απαραβίαστο, το αλεξικέραυνο της υπάρξεώς του. Συνήθεια είναι η αλυσίδα που δένει το σκύλο με τις οσμές που αναζητεί για να αφοδεύσει.
Η αναπνοή είναι συνήθεια. Η ζωή είναι συνήθεια. Ή, καλύτερα, η ζωή είναι μία αλληλουχία από συνήθειες μια και το άτομο είναι κι αυτό μία αλληλουχία από άτομα. Κι επειδή ο κόσμος είναι η προβολή της συνείδησης του ατόμου ή μία αντικειμενοποίηση της βούλησης του ατόμου, η συνθήκη πρέπει συνεχώς να ανανεώνεται όπως και η ημερομηνία της άδειας κυκλοφορίας.
Η δημιουργία του κόσμου δεν έγινε μία και μόνη φορά, αλλά γίνεται κάθε ημέρα. Συνήθεια λοιπόν είναι ο γενεσιουργός όρος για τις άπειρες συνθήκες ανάμεσα στα άπειρα υποκείμενα που αποτελούν το άτομο, από τη μια μεριά και τα άπειρα αντικείμενα που αντιστοιχούν σ’ αυτά, από την άλλη. Οι μεταβατικές περίοδοι που χωρίζουν τη μια προσαρμογή από την επομένη (διότι δεν βρέθηκε ακόμη το μακάβριο τέχνασμα όπου να μετουσιώνεται το σάβανο σε φασκιά) αντιπροσωπεύουν τις επικίνδυνες ζώνες στη ζωή του ατόμου, περιοχές αστάθειας, απειλής, πόνου, μυστηρίου και γονιμότητας, όταν για μια στιγμή τη θέση της ανίας της ζωής, την παίρνει η οδύνη της ύπαρξης.
Η φαρμακερή εφευρετικότητα του χρόνου στην επιστήμη της οδύνης δεν περιορίζει τη δράση της στο υποκείμενο, μία δράση η οποία είναι αποτέλεσμα της αδιάκοπης μετατροπής της προσωπικότητάς του και η μόνιμη πραγματικότητά της, μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο αναδρομικά και υποθετικά.
Η οδύνη τού να υπάρχεις: δηλαδή, η ελεύθερη δράση κάθε ικανότητας. Διότι η καταστροφική αφοσίωση της συνήθειας παραλύει την προσοχή μας και ναρκώνει τις θεραπαινίδες εκείνες της αίσθησης, που η συνεργασία τους δεν είναι απολύτως αναγκαία.
Η τρέχουσα συνήθεια της ζωής που έχουμε είναι ανίκανη να αντιμετωπίσει το μυστήριο ενός ανοίκειου ουρανού.

*Ο Εμμανουήλ Μαρώλιας είναι ποιητής, ζει και εργάζεται στη Συκαμιά Λέσβου.