Φαίνεται ότι όσο μεγαλώνεις, τόσο κι έρχονται στο νου, τα χρόνια της νιότης με τα σημαντικότερα γεγονότα.
Αυτά αφορούν τα μαθητικά χρόνια, τη φοιτητική ζωή, τη στρατιωτική θητεία και την πρώτη περίοδο της επαγγελματικής σταδιοδρομίας.
Μαθητικά χρόνια: Είναι η δεκαετία του 1950. Μία εποχή εντελώς διαφορετική από τη σημερινή. Η οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας, είναι μικρή. Το βιοτικό επίπεδο του λαού, χαμηλό και το σχολείο αυταρχικό με συχνές αποβολές των μαθητών για «ψύλλου πήδημα». Από την άλλη, όμως, πλευρά, οι μαθητικές και φιλικές σχέσεις είναι αγνές, ζεστές, ουσιαστικές και ανθρώπινες.
Είναι μερικά γεγονότα, που σημαδεύουν τη ζωή και τη μνήμη σου. Ο απαγορευμένος κινηματογράφος, η κυκλοφορία των μαθητών μέχρι τις 8 το βράδυ, το παζάρι με την αγοραπωλησία των σχολικών βιβλίων στην αυλή των κεντρικών σχολείων της πόλης μας, τότε Α΄ και Β΄ Γυμνασίων Αρρένων Μυτιλήνης, οι όμορφες εκδρομές με φαγητό από το σπίτι. Είναι τόσο ζωντανά αυτά τα περιστατικά, που δεν αλλοιώνονται στο νου σου.
Φοιτητική ζωή: Είναι η δεκαετία του 1960. Μια εποχή με έντονη πολιτική δράση των φοιτητών. Κυρίαρχα αιτήματα το 15% για την Παιδεία και το «114», που ήταν το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος: «Το παρόν άρθρον του Συντάγματος επαφίεται εις τον πατριωτισμόν των Ελλήνων».
Οι συνδικαλιστικές ελευθερίες ήταν, τότε, περιορισμένες, το Σπουδαστικό Τμήμα της Ασφάλειας παρακολουθούσε τους φοιτητές, τους είχε σε στενό κλοιό, με άλλα λόγια «έκοβε και έραβε», τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων «εν χρήσει».
Στις φοιτητικές συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, τα κλομπ των αστυνομικών, εύκολα χρησιμοποιούνταν. Δεν θα ξεχάσω ένα συμφοιτητή μας, ο οποίος υπηρετούσε μόνιμα ως ένστολος στην Αστυνομία Πόλεων και ονομαζόταν Ζαχαρίας Στασινόπουλος, καλή του ώρα, ο οποίος, όταν ήταν υπηρεσία σε διαδηλώσεις, κάλυπτε με το σώμα του, τις φοιτήτριες και τους φοιτητές, για να αποφύγουν τον άγριο ξυλοδαρμό, και τις έφαγε ο ίδιος. Ένας αστυνομικός δημοκρατικός από το νομό Αχαΐας.
Οι φοιτητικές συντροφιές υπήρξαν ανιδιοτελείς και ανθρώπινες στα φοιτητικά πάρτι, στις εκδρομές, στις ταβερνούλες, στις βόλτες στα Πλακιώτικα στενά και στο διάβασμά μας στη βιβλιοθήκη των σπουδαστών.
Ήταν μια Αθήνα όμορφη και ρομαντική, με τις γαζίες και τα διάφορα λουλούδια στις αυλές των σπιτιών, το θερινό κινηματογράφο και το θέατρο, τις υπαίθριες ταβέρνες με τον κισσό και το αγιόκλημα, και τις βολτούλες στο Πεδίον του Άρεως, στον Εθνικό Κήπο και στο Ζάππειο, όπου γίνονταν μουσικές βραδιές.
Πώς είναι δυνατόν να ξεχαστούν τέτοια γεγονότα;
Στρατιωτική θητεία: Για πολλούς ήταν δύσκολη και για λίγους εύκολη. Είναι τέλη της δεκαετίας του 1960. Έχει επιβληθεί στη χώρα μας, η δικτατορία με τη Χούντα των Συνταγματαρχών. Μία εποχή με φυλακές, εξορίες και βασανιστήρια. Ξαναζωντάνεψαν το Μακρονήσι, τα Γιούρα και ο Άη Στράτης.
Η θητεία στο στράτευμα γίνεται κάτω από τις διαταγές του δικτατορικού καθεστώτος. Στα δύσκολα αυτά χρόνια, οι φιλικοί δεσμοί είναι ακατάλυτοι, αλλά και δεν ξανοίγεσαι εύκολα σε συζητήσεις. Μάλλον κυριαρχεί το «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε». Στην περίπτωση αυτή, βολεύεσαι με την καλή παρεούλα και το καρτούτσο στο ταβερνάκι. Περιμένεις ως λύτρωση, την απόλυσή σου από το Στρατό.
Τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας: Βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1970. Χούντα και Μεταπολίτευση. Ένα κράμα λύπης και χαράς. Το 1970 διορίζομαι ως καθηγητής στο Β΄ Γυμνάσιο Αρρένων Μυτιλήνης, στο οποίο για έξι χρόνια ήμουνα μαθητής. Το μεράκι για το δασκαλίκι, είναι η πρώτη μου προτεραιότητα. Μ’ αυτό ξεχνάς και τη δικτατορία, η οποία είναι γαντζωμένη στην εξουσία. Οι κρυφές συζητήσεις μεταξύ φίλων συναδέλφων για τα πολιτικά δρώμενα, είναι υπαρκτές και ουσιαστικές. Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, μερικούς θα μας ξεσηκώσουν και θα μας κάνουν πιο δραστήριους και μαχητικούς. Δεν θ’ αργήσει να έρθει και η Μεταπολίτευση, με την οποία αρχίζει να πνέει ένας άνεμος δημοκρατίας και ελευθερίας σε όλη την κοινωνία και μέσα στο σχολείο. Οι πρώτες επέτειοι της γιορτής του Πολυτεχνείου, μας φορτίζουν από συναισθήματα συγκίνησης και μαχητικότητας. Αρχίζει να αναπτύσσεται το συνδικαλιστικό κίνημα των καθηγητών και των μαθητών. Οι μαθητές, τότε, αγνοί και ειλικρινείς, που χαίρεσαι να τους κοιτάς στα μάτια και να κουβεντιάζεις μαζί τους. Είναι τα λεγόμενα «πηγαδάκια» στο διάλειμμα των μαθητών.
Η σχολική ζωή αρχίζει να γίνεται δημοκρατική με παιδαγωγικές και φιλικές τις σχέσεις καθηγητών και μαθητών. Οι περισσότεροι δάσκαλοι την εποχή αυτή, δίνονται μέσα στην τάξη και οι μαθητές παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή τη διδασκαλία του μαθήματος. Αναπτύσσεται ο διάλογος και οι μαθητές χαίρουν γι’ αυτό. Θα φανεί, ύστερα από χρόνια, κατά την εξιστόρηση των γεγονότων της μαθητικής τους ζωής. Αλλά και η αξιολόγησή τους είναι δίκαιη και αντιπροσωπευτική.
Με αυτό το ρυθμό, λοιπόν, συνεχίζεται η επαγγελματική σου σταδιοδρομία.
Συνεχίζεις να μεγαλώνεις και να θυμάσαι παλιές ωραίες στιγμές της ζωής σου, τότε που ήσουνα μαθητής Γυμνασίου, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, στρατιώτης και πρωτοδιόριστος καθηγητής.