Όλες οι φιλοσοφίες, όλες οι κοσμοθεωρίες και τα θρησκευτικά δόγματα της ανθρωπότητας προβληματίζονται και - δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι- δεινοπαθούν περί την ιδέα και την έννοια του θανάτου.

Η άγνοια και το σκοτεινόν του θέματος (όπως λέγεται ότι απάντησε ο Πρωταγόρας στο ερώτημα περί ύπαρξης του θεού) έχει πλέξει μέχρι σήμερα τόσους μύθους (εξιστορήσεις), τόσα θαύματα (ανεξήγητα και θαυμαζόμενα φαινόμενα) και τόσα μυστήρια (κατανυκτικές προσεγγίσεις) εκ του «μύω» που σημαίνει κλείνω τα μάτια στην πραγματικότητα, και αφήνω τον νου μου να πλανιέται σε μεταθανάτιες ευωχίες, σε καθαρτήρια και σε «ασφοδελούς λειμώνες».

Αναπτύχθηκαν έτσι διάφορες θεωρίες περί θανάτου, όπως η επιμήκυνση της νυν ζωής εις την μετέπειτα, η μετεμψύχωση, η ουράνια κρίση που καταλήγει στη δικαστική ετυμηγορία για επιβράβευση ή τιμωρία, το αδιάφορον του θέματος ως ασύμπτωτον μεταξύ ζωής και θανάτου κατά τον Επίκουρο και τόσες άλλες.

Καμία όμως δεν παραδέχτηκε με σαφήνεια ότι ο θάνατος είναι η σοφή και αναγκαιότατη προϋπόθεση του βιολογικού κύκλου, ότι είναι στην τραγική της πραγματικότητα η προστασία και η «μητέρα» και της φύσης και της ζωής, ή έστω ότι είναι «η μεταξωτή φόδρα του φωτός» όπως έλεγε σε ένα ποίημά του ο Νάσος Βαγενάς..

Αν λοιπόν αγαπάμε τη ζωή, θα πρέπει να σεβόμαστε και τη μητέρα της.

Η ζωή είναι γλυκιά, αλλά οποιαδήποτε άλλη σκέψη ότι δήθεν  νικάει τον θάνατο είναι ύβρις κατά την αρχαιοελληνική έννοια.

Από τέτοιες θρησκειολογικές προσομοιώσεις και φαντασίες δεν ξέφυγαν ούτε και οι σοφότεροι των ανθρώπων, τουτέστιν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, που περιέγραψαν και σκηνοθέτησαν με κάθε λεπτομέρεια τις διαδρομές του θανάτου και τα βασίλεια του άλλου κόσμου.

Μάλιστα οι θεοί -κατά τη μυθολογία μας- για να αποδείξουν την αθανασία τους έτρωγαν «αμβροσία» (εκ του στερ. α+βροτός) δηλαδή φαγητά που δεν μπορούν να φάνε οι θνητοί, και έπιναν «νέκταρ», μια όμορφη λέξη σύνθετη από το «νέκυς» (νεκρός) και το θέμα «ταρ» του ρήματος «τείρω» που σημαίνει εξαντλώ, καταβάλλω, δηλαδή ένα ποτό που κατανικά τον θάνατο.

Άλλη εκδοχή, επειδή οι γλωσσολόγοι αρέσκονται να παίζουν με τις ετυμολογίες, λέει ότι παράγεται από το αρνητικό μόριο «νε» (νη) και το «κτέαρ» (κτήμα), επειδή δεν το απέκτησαν ποτέ οι θνητοί, ή ακόμα από το «νέος» και «κτέαρ» ότι δηλαδή αυτοί που το πίνουν δεν γερνάνε.

Αυτό το ποτό, που περιγράφεται ως ένα είδος ερυθρού και ευωδιάζοντος οίνου, ήταν περίεργο (και γελάω με τα όσα έχει γράψει επί του θέματος ο Λουκιανός) να το χρησιμοποιούν οι θεοί και να μην μπορούν να το παραγάγουν και να το απολαμβάνουν και οι άνθρωποι!...

Η αθανασία λοιπόν είναι η τροχοπέδη του βιολογικού κύκλου, εκτός και αν την εννοήσουμε ως διαρκή μεταβολή της άφθαρτης ύλης (κατά τον Λαβουαζιέ) ή έστω ως γλυκιά ανάμνηση σπουδαίων, ενδόξων και ευεργετικών πράξεων.

Ο άνθρωπος, άγνωστο πώς έχει αποκτήσει και διαμορφώσει την ψυχή, είναι ωστόσο και αυτός δέσμιος ενός αέναου και ακατάλυτου βιολογικού κύκλου.

Η θρησκεία, παρά το πνευματικόν και το υπερβατόν, περί τούτου δεν έχει καμιά αμφιβολία. Ήδη από τη Γένεση (Β, 18) λέει ότι ο άνθρωπος «χους εστί και, κάποια στιγμή, εις χουν απελεύσει».

Αυτός ο χωμάτινος κύκλος ζωής και θανάτου είναι ενδεικτικός της κυριαρχίας της ύλης.

Και να μην ξεχνάμε ότι η λέξη «θάνατος» στην ετυμολογία της έχει ιαπετική ρίζα που έχει σχέση με τη φθίση, το χάσιμο (προφανώς για να προκύψει κάτι νέο) ή κατ’ άλλη εκδοχή με το ζοφερό σκότος (αυτό που δυστυχώς περιβάλλει και μάλλον θα συνεχίσει εις τον αιώνα τον άπαντα να περιβάλλει το άδηλον και κρύφιον θέμα του .....)