Οι αναγνώστες της στήλης αυτής ασφαλώς θα θυμούνται ότι έχω γράψει πολλές φορές για το θέμα των λεσβιακών δημογεροντιών και τα πρόσωπα (δημογέροντες) που κατά καιρούς συναντούμε να εκπροσωπούν και να αποφασίζουν για διάφορα θέματα τόσο στην πόλη της Μυτιλήνης όσο και στα λεσβιακά χωριά. Έχω μάλιστα τονίσει πόσο σημαντική είναι, θα είναι, μια εργασία που απλώς θα συγκέντρωνε τα ονόματα των δημογερόντων από τις διάφορες εκδιδόμενες πηγές της λεσβιακής ιστορίας, ώστε να έχουμε στα χέρια μας τη σειρά των ανθρώπων που συγκρότησαν τον θεσμό αυτό. Δύσκολα πράγματα βέβαια με την τροπή που σήμερα έχουν πάρει τα ιστορικά πράγματα, αλλά ας ελπίζουμε...

Έτσι λοιπόν, σκαλίζοντας τα χαρτιά μου συνάντησα και πάλι κάποια αποσπόρια (όπως τα έλεγε ο Κ. Θ. Δημαράς), κάποια στοιχεία δηλαδή που εμπλουτίζουν το θέμα αυτό και μολονότι προέρχονται από δημοσιευμένες πηγές, κρίνω σκόπιμο να τα παραθέσω και πάλι, επειδή και δυσεύρετα είναι αλλά και προκειμένου να ανακινήσω το θέμα των δημογερόντων.

Οι πληροφορίες προέρχονται από το σπουδαίο εκκλησιαστικό έντυπο της Εκκλησιαστικής Αλήθειας, που εκδίδονταν στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα από τον τόμο του 1905. Εκεί λοιπόν δημοσιεύονται γράμματα από τον Μόλυβο, από τα χωριά της Καλλονής, πιθανόν με την υποκίνηση του μητροπολίτη Μηθύμνης, με τα οποία οι τοπικοί παράγοντες διαμηνούσαν προς τον οικουμενικό πατριάρχη Ιωακείμ Γ´, που βρισκόταν για δεύτερη φορά στον πατριαρχικό θρόνο την υποστήριξή τους για διάφορα θέματα που ταλάνιζαν τότε το Πατριαρχείο. Σημειώνουμε ότι στα χωριά της Καλλονής, εκτός από την ομώνυμη κοινότητα περιλαμβάνονται τα Δάφια, το Κεράμι, τα Παπιανά, τα Παράκοιλα αλλά και η Αγία Παρασκευή...

Από τα γράμματα αυτά προς τον Ιωακείμ Γ´ έχουμε τη δυνατότητα να αντλήσουμε τα ονόματα των δημογερόντων που τα υπογράφουν, τα οποία πιθανότατα είναι γνωστά και από άλλες ενέργειές τους, και από άλλες πηγές, αλλά οπωσδήποτε πλουτίζουν τις γνώσεις μας περαιτέρω για το θέμα αυτό.Το γράμμα από τον Μόλυβο φέρει ημερομηνία 26 Δεκεμβρίου 1904 και το υπογράφουν τα παρακάτω πρόσωπα με τις ιδιότητές τους: Η Εφορεία των σχολείων που την αποτελούν οι: Δημήτριος Σάββας (δικηγόρος), Δ. Ζαφειράκης (γιατρός), Α. Κ. Μιχαηλίδης, Α. Ι. Κέπετζης (γιατρός). Η δημογεροντία: Κ. Ν. Καζάζης, Α. Ν. Βουζάκης, Στυλ. Γρηγορίου. Οι κάτοικοι Μολύβου: Κ. Ι. Κέπετυζης, Ν. Ι. Μιχαηλίδης (γιατρός), Αριστ. Κυριακού, Ι. Π. Εμμανουήλ, Κωνστ. Κομνηνάκης.

Η δεύτερη επιστολή, όπως είπαμε, προέρχεται από την Καλλονή και είναι της 30ής Δεκεμβρίου 1904. Την υπογράφουν από την Καλλονή αλλά και από τα γύρω χωριά τα παρακάτω πρόσωπα: Οι εφοροδημογέροντες και Επίτροποι Καλλονής: Ηλίας Βέρος, Χρυσόστομος Νικολαΐδης, Χαράλαμπος Ν. Χ. Παλαιολόγου, Ηρακλής Μ. Θεοδωρακέλλης, Μιχαήλος Λογιωτάτου, Ιγνάτιος Π. Πατακέλης, Αργύριος Παυλίδης. Η Εφοροδημογεροντία Δαφίων: Α. Ι. Κοπαράνης, Κυριάκος Παναγιώτου, Απόστολος Θ. Δομένικος, Ξενοφών Ε. Σταμπολού, Αγγελής Αγγελίδης, Ράλλης Γαβριήλ. Η Εφοροδημογεροντία Κεραμίου: Ν. Χ. Σταυράκης, Ν. Κοντός, Δ. Παπαγρηγορίου, Σοφοκλής Α. Ψαραδέλλη. Οι Εφοροδημογέροντες και Επίτροποι της κοινότητας Αγίας Παρασκευής: Χ. Ι. Μιχαήλαρος, Π. Γ. Πλάτων, Κωστής Γεωργίου, Απόστολος Περικλέους, Παναγιώτης Ε. Μιχάλαινας, Ανδρέας Χατζηδούκας, Π. Χρήστου Βαρβάτη, Ευστράτιος Θεοδώρου. Η Εφοροδημογεροντία Παπιανών: Γεώργιος Στυλιανού, Δημήτριος Θωμά, Αντώνιος Δαρδαμάνης, Γ. Πεντάρης, Ν. Γ. Αντωνάτζογλους, Ν. Χ. Γεωργίου. Οι Εφοροδημογέροντες Παρακοίλων: Χαράλαμπος Κυριάκου, Ιπποκράτης Αναστασίου, Βασίλειος Φωτίου, Π. Γεωργιάδης, Γαβριήλ Κυριάκου.

Ιδού λοιπόν και πάλι οι εκπρόσωποι λίγων λεσβιακών χωριών, που με την ευκαιρία ενός ευρύτερου προβλήματος εμφανίζονται σε υποθέσεις όχι στενά λεσβιακές, αλλά και πέραν της Λέσβου. Ας σημειώσουμε με την ευκαιρία ότι μητροπολίτης Μηθύμνης (1896 - 1915) τα χρόνια αυτά είναι ο καταγόμενος από την Ήπειρο Στέφανος Σουλίδης. Είναι ό ίδιος ο οποίος, όταν θα εκλεγεί για δεύτερη φορά ως οικουμενικός πατριάρχης Ιωακείμ Γ´, επικεφαλής συνοδείας θα μεταβεί τον Μάιο του 1901 στο Άγιο Όρος για να συνοδεύσει τον νεοκλεγέντα πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη.

* Ο Παναγιώτης Μιχαηλάρης είναι ιστορικός/ Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.