Αρκετά ενδιαφέρουσα αποδεικνύεται η τελευταία, επικαιροποιημένη μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων με τίτλο «Ποιος πάει πού; Πόσο μένει; Πόσα ξοδεύει;», βάσει των οριστικών στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος, για την ανάλυση του εισερχόμενου τουρισμού ανά Περιφέρεια για το 2017. Τα συμπεράσματα είναι χρήσιμα από κάθε άποψη και εφόσον αξιολογηθούν από τους ιθύνοντες, ειδικά στην αυτοδιοίκηση αλλά και στους επιφορτισμένους φορείς του τουρισμού, δύνανται να δείξουν το δρόμο στον οποίο θα πρέπει να κινηθεί κάθε περιοχή της χώρας προκειμένου να αυξήσει την επισκεψιμότητά της, να σχεδιάσει στοχευμένα τις κινήσεις της ανά αγορά και να επιδιώξει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα στο άμεσο μέλλον.

Όπως είναι φυσιολογικό, οι Περιφέρειες με τις μεγαλύτερες ροές εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης σε απόλυτα νούμερα για το 2017 ήταν η Κεντρική Μακεδονία (7,26εκ. επισκέπτες), το Νότιο Αιγαίο (5,84εκ.), η Αττική (5,14εκ.), η Κρήτη (4,8εκ.) και τα Ιόνια Νησιά (2,97εκ.), ενώ το Βόρειο Αιγαίο φιγουράρει στην προτελευταία θέση της κατάταξης με μόλις 364.000 επισκέπτες. Σε μια σύγκριση ωστόσο, που αδικεί εν πολλοίς νησιά όπως η Λέσβος, η Λήμνος, η Χίος, η Σάμος και η Ικαρία, τα οποία δεν αποτελούν παραδοσιακά πρώτιστη επιλογή για τους τουρίστες από το εξωτερικό. Η Κεντρική Μακεδονία εξάλλου προσελκύει χιλιάδες κόσμου από τις χώρες των Βαλκανίων, αλλά και τη Ρωσία, ενώ Κυκλάδες, Δωδεκάνησα και Κρήτη είναι φημισμένες απ’ άκρη σ’ άκρη για το τουριστικό τους προϊόν, σε αντίθεση με το Βόρειο Αιγαίο που έχει σχεδόν μηδαμινές εισροές ακόμα και από μεγάλες αγορές όπως η Γαλλία. 

Εκείνο που έχει ενδιαφέρον, πάντως, είναι πως το προφίλ των επισκεπτών διαφοροποιείται ανά Περιφέρεια, με αποτέλεσμα να παρατηρείται αλλού ο μεγαλύτερος αριθμός επισκέψεων (Κεντρική Μακεδονία) και αλλού ο υψηλότερος αριθμός εισπράξεων (Νότιο Αιγαίο). Από την ανάλυση των βασικών δεικτών: δαπάνη ανά επίσκεψη, δαπάνη ανά διανυκτέρευση και μέση διάρκεια παραμονής, προκύπτει ωστόσο ότι οι Περιφέρειες που κατά κύριο λόγο δέχονται τον λεγόμενο τουρισμό «Ήλιος και Θάλασσα», δηλαδή το Νότιο Αιγαίο, η Κρήτη και τα Ιόνια Νησιά έχουν τις υψηλότερες τιμές και στους τρεις δείκτες. Το εντυπωσιακό στοιχείο της μελέτης, όμως, είναι πως οι τρεις πρώτες Περιφέρειες στη λίστα συγκεντρώνουν το 60,8% της επισκεψιμότητας της Ελλάδας από το εξωτερικό, τη στιγμή που το Βόρειο Αιγαίο -το οποίο δεν υστερεί πουθενά σε ήλιο και θάλασσα- κατέχει μόλις το 1,2% της πίτας. Δείγμα της δυναμικής των νησιών μας ως ταξιδιωτικών προορισμών, επισημαίνοντας όμως και τις ελλείψεις σε σχεδιασμό, όραμα, επενδύσεις συγκριτικά με ότι συμβαίνει στις πιο ανεπτυγμένες τουριστικά Περιφέρειες της Ελλάδας.

Ανά επίσκεψη και διανυκτέρευση

Η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη στις 13 Περιφέρειες της χώρας το 2017 διαμορφώθηκε στα 458€, παρουσιάζοντας μάλιστα μια μικρή αύξηση (1,9%) σε σχέση με το 2016 (449 €). Το μέγεθος αυτό, ωστόσο, δείχνει μεγάλη διαφοροποίηση ανάμεσα στις Περιφέρειες, σε μερικές εκ των οποίων υπάρχει αύξηση (Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο, Αττική, Πελοπόννησος) και σε άλλες σχετική μείωση (Ιόνια Νησιά και Κρήτη) έναντι του 2016.

Αρκετά χαμηλά κινείται το Βόρειο Αιγαίο και στη μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση, που μειώθηκε μάλιστα στα 52€ του 2017 από τα 53€ του 2016. Ο μέσος όρος της χώρας κυμαίνεται στα 68€, με την Κρήτη να φιγουράρει στην κορυφή της λίστας (81€), το Νότιο Αιγαίο να ακολουθεί (79€) και την Αττική με τα Ιόνια Νησιά να μοιράζονται την 3^η θέση, αμφότερες στα 71€. Χαμηλότερη δαπάνη ανά διανυκτέρευση παρατηρείται στην Κεντρική Μακεδονία με μόλις 45€.

Διακοπές επί… μακρόν

Υπάρχει ωστόσο και ένας δείκτης, στον οποίο το Βόρειο Αιγαίο φιγουράρει στην κορυφή. Κι αυτός είναι η μέση διάρκεια παραμονής, που «σκαρφάλωσε» για τα νησιά μας στις 8,8 ημέρες μέσα στο 2017 και μάλιστα με εντυπωσιακή αύξηση συγκριτικά με το 2016, όταν κυμαινόταν στις 7,5 ημέρες. Τόσο η Κρήτη, όσο και τα Ιόνια Νησιά υποχώρησαν στις 8,4 ημέρες κατά μέσο όρο, όταν πέρυσι είχαν αμφότερες 8,7 ενώ μικρή αύξηση παρατηρήθηκε και στο Νότιο Αιγαίο με 7,9 ημέρες παραμονής έναντι 7,7 το 2016. Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος του «επιτεύγματος» στο Βόρειο Αιγαίο, αρκεί να επισημανθεί ότι μέσος όρος παραμονής στην Ελλάδα για το 2017 κυμάνθηκε στις 6,8 ημέρες, δηλαδή δύο ημέρες λιγότερες απ’ ότι διέμειναν στα νησιά μας οι τουρίστες που τα επέλεξαν για τις διακοπές τους. Η εντυπωσιακή αύξηση στη διάρκεια παραμονής των επισκεπτών στο Βόρειο Αιγαίο αγγίζει το +17,7%, όταν ο μέσος όρος της χώρας κατέγραψε μόλις +0,8%.

Μεταβολές της αγοράς

Σε ότι αφορά τις μεταβολές της αγοράς, το Βόρειο Αιγαίο κατέχει μια ακόμα πρωτιά, αφού είναι η Περιφέρεια με τη μεγαλύτερη αύξηση και στη δαπάνη ανά επίσκεψη (+14,9%), τη στιγμή που ο μέσος όρος της χώρας για το 2017 ήταν μόλις +1,9%. Συνολικά, τα νησιά της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου προσέλκυσαν μέσα στο έτος 167.000.000€, τα οποία αντιστοιχούν μόλις στο 1,2% της πίτας, ξεπερνώντας στη σχετική λίστα μόλις τρεις Περιφέρειες, εκείνες της Δυτικής Ελλάδας, της Στερεάς Ελλάδας και της Δυτικής Μακεδονίας. Η διαφορά μάλιστα με τις Περιφέρειες που φιγουράρουν ψηλότερα στην κατάταξη είναι χαώδης, αφού η Ήπειρος συγκεντρώνει σχεδόν +50εκ. ευρώ σε εισπράξεις, ενώ Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, Θεσσαλία και Πελοπόννησος έχουν παρά κάτι διπλάσια έσοδα. Στις πέντε πρώτες Περιφέρεις της λίστας τα νούμερα… ξεφεύγουν με τα Ιόνια Νησιά να συγκεντρώνουν 1,78δις ευρώ, την Κεντρική Μακεδονία 1,85δις ευρώ, την Αττική 2,08δις ευρώ, την Κρήτη 3,26δις ευρώ και το Νότιο Αιγαίο 3,65δις ευρώ μέσα σε μία χρονιά.