Είχα ξεκινήσει να γράψω κάτι, με αφορμή την πρόσφατη τραγωδία της Αϊτής, αλλά το θέμα το παρουσίασε πολύ εμπεριστατωμένα ο κ. Προκόπης Παπάλας, ώστε περιττεύει δική μου επανάληψη. Επιπλέον με εμπόδισε και μια υπόθεση της καθημερινότητας, ενταγμένη στη ρουτίνα των συνηθισμένων συναλλαγών μου με έναν πρώην Οργανισμό Κοινής Ωφέλειας (ξέρετε τώρα, ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΟΓΑ κ.λπ.), που έχει γίνει Ανώνυμη Εταιρεία και οσονούπω θα πουληθεί σε κάποιον ξένο κολοσσό.
Ταυτόχρονα η υπόθεση αυτή με βοήθησε να δω, από πρώτο χέρι και ως παθών, το πώς οι εν λόγω Οργανισμοί (πρώην Κοινής Ωφέλειας) αντιμετωπίζουν τους πολίτες με τους οποίους συναλλάσσονται, ιδίως σε θέματα που τσούζουν, όπως είναι η ανάλυση των λογαριασμών που τους έρχονται.
Λοιπόν η νοοτροπία που επικρατεί στις συναλλαγές αυτές δεν είναι το καθιερωμένο «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο», αλλά ακριβώς το αντίθετο και μάλιστα όχι με τη διατύπωση «ο πελάτης έχει άδικο», αλλά με πολύ χειρότερη αντιμετώπιση: Άσ’ τον να παραπονιέται. Δεν ξέρει τι του γίνεται. Στο τέλος θα βαρεθεί και θα φύγει.»
Και πραγματικά έτσι συμβαίνει συνήθως. Ο συναλλασσόμενος, μη βρίσκοντας το δίκιο του, καθώς κανείς αρμόδιος δε θα καθίσει να του εξηγήσει, με υπομονή και σαφήνεια, τους λόγους που ο λογαριασμός που πήρε ήταν μεγαλύτερος από αυτούς που συνήθως πλήρωνε, είτε πληρώνει βρίζοντας από μέσα του, είτε βάζει τις φωνές, μαλώνει με τους υπαλλήλους του οργανισμού, αλλά στο τέλος πάλι πληρώνει, για να μην του κόψουν το φως, το τηλέφωνο, το νερό, είτε αναζητά το δίκιο του σε κάποιον προϊστάμενο, χωρίς φυσικά να βρει κάποιαν άκρη και τελικά θα εκτονωθεί με μεγαλόφωνες συζητήσεις σε πηγαδάκια, που ομοιοπαθείς του σχηματίζουν στην είσοδο του Οργανισμού, ή σε αγορεύσεις στο καφενείο του.
Δε ρίχνω το φταίξιμο στους υπαλλήλους των Οργανισμών πρώην Κοινής Ωφέλειας. Εργαζόμενοι είναι και μάλιστα χωρίς «βαριούς μιστούς» που έλεγε κι ο Μακρυγιάννης, και τις εντολές των πιο πάνω εκτελούν. Βέβαια, δίπλα στους ευσυνείδητους και υπομονετικούς υπαλλήλους που θέλουν να εξυπηρετήσουν το κοινό είναι και οι υπερόπτες, οι δεσποτικοί και οι τεμπέληδες.
Η ουσία είναι πως έχουμε την ατυχία να ζούμε στο μοναδικό «αφρικανικό» κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η υπόθεση για την οποία μιλώ σε οποιοδήποτε άλλο κράτος της θα ρυθμιζόταν με απλή αλληλογραφία: ο συναλλασσόμενος θα έστελνε (συμβατική ή ηλεκτρονική) επιστολή στον Οργανισμό και θα είχε ταχύτατα την απάντηση. Εδώ, το ενδεχόμενο αυτό ανήκει στην κατηγορία της επιστημονικής φαντασίας.
Ζούμε σε ένα κράτος, στο οποίο επικρατεί αληθινός κυκεώνας σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής. Είναι χαρακτηριστικό πως κανένας υπουργός (Εσωτερικών ή Οικονομικών, αδιάφορο) δεν μπορεί να δώσει τον ακριβή αριθμό των ανθρώπων που μισθοδοτεί, με τον ένα ή τον άλλον τρόπο, το κράτος. Κανείς υπουργός Περιβάλλοντος δεν ξέρει πόσες χωματερές λειτουργούνε νόμιμα ή παράνομα. Και κανένας υπουργός Δικαιοσύνης δε μοιάζει να ενοχλείται πως υπάρχουν πολλές δεκάδες νόμοι, που ψηφίστηκαν από τη Βουλή, δημοσιεύτηκαν στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης και ουδέποτε εφαρμόστηκαν.
Το κόμμα που σήμερα μας κυβερνά, αν κρίνουμε από τις περίφημες «100 πρώτες ημέρες», που πέρασαν άπρακτες, φαίνεται να μην έχει σαφή επίγνωση του βασικού προβλήματος της χώρας, που δεν είναι μόνο η καταβαράθρωση της οικονομίας, αλλά κάτι περισσότερο, η έλλειψη νοικοκυροσύνης, ελέγχου και τηρήσεως των νόμων. Εκεί πάσχουμε κι από κει πηγάζουν όλα τα κακά. Το χειρότερο, όμως, είναι πως και αν ακόμα έχει αυτή την επίγνωση, δεν έχει τη βούληση ή την ικανότητα να το λύσει.
Εδώ ακριβώς θα μπορούσε να παίξει πολύ σοβαρό και πολύ εποικοδομητικό ρόλο ένα κόμμα της Αριστεράς (ή τα δύο κόμματα της Αριστεράς, αν κάποτε δεήσει να συνεργαστούν). Όχι φυσικά οργανώνοντας δικά τους «Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών». Ούτε μπορούν αλλά ούτε και πρέπει να κάνουν κάτι τέτοιο. Μπορούν, όμως, να παρακινήσουν και να βοηθήσουν τους πολίτες να αυτοοργανωθούν και να τους πλοηγήσουν μέσα στον κυκεώνα του Δημοσίου, μαθαίνοντάς τους να βρίσκουν την άκρη. Καλές είναι οι διαδηλώσεις και οι πορείες, αλλά συνήθως αποτελούν μέσα εκτόνωσης των διαμαρτυρομένων χωρίς άλλες, ουσιαστικές, συνέπειες.
Μια προσφυγή στους ισχύοντες νόμους, όμως, φέρνει τελικά αποτέλεσμα.