«Το θέμα είναι να κατέχεις καλά την ντοπιολαλιά…»

01/07/2012 - 05:56
Ο Λευτέρης Χαβός, στο κλίμα των ημερών, μας μιλάει για την παράδοση της Αποκριάς στη Στύψη παλιότερα και σήμερα, για τα θέματα που αγγίζει, αλλά και για τη σημασία που έχει η καλή γνώση της τοπικής διαλέκτου για να γράψει κανείς σάτιρα.
Η «σάτιρα» είναι το θέμα της σημερινής συνέντευξης του «Ε». Μαζί μας, ο Λευτέρης Χαβός, ελεύθερος επαγγελματίας στον τομέα του τουρισμού και μέλος του Πολιτιστικού Συλλόγου Στύψης από τον πρώτο χρόνο ίδρυσής του, που εδώ και χρόνια γράφει σάτιρα για το καρναβάλι του χωριού του. Στο κλίμα των ημερών, μας μιλάει για την παράδοση της Αποκριάς στη Στύψη παλιότερα και σήμερα, για τα θέματα που αγγίζει, αλλά και για τη σημασία που έχει η καλή γνώση της τοπικής διαλέκτου για να γράψει κανείς σάτιρα.


Πότε ξεκίνησε να γίνεται το Καρναβάλι της Στύψης και ποιοι ήταν οι πρωτεργάτες του;
«Στη Στύψη υπήρχε από παλιά το έθιμο της “Καμήλας”, το να σκεπάζονται δηλαδή χωριανοί με κουρελούδες και να γυρνούν στις γειτονιές λέγοντας στίχους. Πρέπει, μάλιστα, να ήταν αρκετά παλιό, αφού, όπως στην Αγιάσο υπήρχε αντιτουρκικού περιεχομένου σάτιρα, έτσι υπάρχουν μαρτυρίες και για τη Στύψη, για στιχάκια απελευθερωτικού περιεχομένου. Ωστόσο, ήταν ένα απλό έθιμο, που συνεχιζόταν χωρίς να γίνεται οργανωμένα από κάποιο φορέα και πλέον έχει σβήσει. Το πρώτο οργανωμένο Καρναβάλι στη Στύψη, με τη μορφή που έχει σήμερα, διοργανώθηκε το 1980 από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού, που είχε ιδρυθεί το 1977. Στη συνέχεια ατόνησε, σε κάποια φάση σταμάτησε τελείως, για να ξεκινήσει και πάλι, οργανωμένα πια, το 1998, με τον καποδιστρικό Δήμο Πέτρας. Με ένα διάλειμμα και πάλι ορισμένων ετών, την τελευταία πενταετία γίνεται πλέον συστηματικά.»

Η σάτιρα ήταν στοιχείο που το χαρακτήριζε από την αρχή;
«Ναι, η σάτιρα υπήρχε από την αρχή. Στα δύο πρώτα Καρναβάλια, οι στίχοι ήταν γραμμένοι από τον Πολιχνιάτη Μπάμπη Βγενά, που έγραφε διάφορα σατιρικά ποιήματα, τα οποία δημοσιεύονταν μάλιστα στην τοπική εφημερίδα “Δημοκρατική Λέσβος”. Ήταν τότε έντονη πολιτική και κομματική φυσιογνωμία και κάποια μέλη του Συλλόγου που τον ήξεραν, τον κάλεσαν. Στη συνέχεια, άρχισαν να γράφουν δειλά-δειλά και κάποιοι από το χωριό. Πρώτοι ήταν ο Δημήτριος Βαγής και ο πατέρας μου, Δημήτριος Χαβός, που κάλυψαν ουσιαστικά κάποια καρναβάλια μέσα στη δεκαετία τού ’80.»

Μετά, ποιοι ανέλαβαν;
«Μέσα στη δεκαετία τού ’90 το Καρναβάλι ατόνησε. Πάντα υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες σε ό,τι θέλεις να κάνεις. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος έχει περάσει στιγμές δόξας, αλλά και κατάρρευσης. Για παράδειγμα, το ’70 που ήταν τα πολιτικά και τα πολιτιστικά σε έξαρση, είχε για χρόνια πολύ καλή εξέλιξη, διοργάνωνε ακόμη και ποιητικές βραδιές με τον Τίτο Πατρίκιο, τον Ασημάκη Πανσέληνο κ.ά.. Μετά, ακολούθησε κι αυτός την πτωτική πορεία της κοινωνίας.»

Βασισμένο στην «πολιτική σάτιρα»

Σήμερα, ποιοι είστε που γράφετε σάτιρα;

«Από το ’98, που τους στίχους πια οργανωμένα τους γράφουμε εγώ, ο Διογένης ο Δρακούλας και από φέτος ο πιτσιρικάς που ξεκινάει για πρώτη φορά, ο Δημήτριος ο Στραβουλέλλης, και απ’ ό,τι είδα θα πάει καλά.»

Τι θέματα αγγίζετε; Ισχύει και εδώ η επικαιρότητα όπως σε άλλα καρναβάλια του νησιού;

«Ναι, τα θέματα προέρχονται πάντα από την τοπική επικαιρότητα και έχουν πάντα κατεύθυνση πολιτικού περιεχομένου. Τα “φώτα” γι’ αυτό τα έχουμε πάρει από την Αγιάσο. Δίνουμε βάρος σε αυτό που λένε “πολιτική σάτιρα” και όχι στις κατασκευές με την έννοια των γιγαντοαρμάτων, όπως ισχύει για άλλα καρναβάλια, που μέσα στη δεκαετία τού ’90 έφτασαν να μιμούνται αυτά της Πάτρας, του Ρίο κ.λπ.. Το τελευταίο οφείλεται και στο ότι υπάρχει πρόβλημα οικονομικό, αλλά τελικά μάς έχει βγει σε καλό, γιατί μπορούμε να συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο ακόμη και σήμερα, σε αντίθεση με άλλα καρναβάλια που βασίζονταν σε πολλά έξοδα. Εμείς βασιζόμαστε στο λόγο. Ντυνόμαστε με στολές δικές μας, παραδοσιακές, παλιά ρούχα δηλαδή, δε φτιάχνουμε στολές καινούργιες. Πάμε στα σπίτια και ζητάμε μια βράκα, ένα διαφορετικό παντελόνι, ένα παλιό πουκάμισο, ό,τι έχει ο καθένας.»

Υπάρχει κάποιο θέμα που γράψατε ο ίδιος και ξεχωρίζετε;

«Το δικό μου αγαπημένο είναι αυτό που είχα γράψει πριν τρία χρόνια και αφορούσε τα γεγονότα στην Αθήνα, με το Γρηγορόπουλο. Το θεωρώ από τα καλύτερα με την έννοια της σάτιρας.»

Πώς μπορεί κανείς να γράψει σάτιρα με αυτό το θέμα;
«Μπορεί. Ήταν η δίκη ενός από τους κουκουλοφόρους που συνελήφθησαν στις πορείες. Το Δικαστήριο είχε μέλη τον Πρετεντέρη, τον Άδωνι Γεωργιάδη, τον Εφραίμ και έναν ακόμη δημοσιογράφο. Μια ομάδα ανθρώπων, ουσιαστικά, που είχαν κοινά συμφέροντα: αυτά της τάξης και της ασφάλειας. Θεωρώ ότι είναι από τα καλύτερα σκετς που έχουν γραφτεί.»

Τα φετινά σας θέματα ποια θα είναι;
«Φέτος το Καρναβάλι έχει να κάνει με το μνημόνιο. Ουσιαστικά, είναι δύο παραδοσιακοί Στυψιανοί χαρακτήρες, που κάθονται σε ένα καφενείο και μπαίνουν η Μέρκελ με τη Διαμαντοπούλου. Τους κάνει παρατηρήσεις η μια και σιγοντάρει η άλλη. Προσπαθούμε, πλέον, να πάμε σε μια πιο θεατρική μορφή του Καρναβαλιού, που θα είναι μεν έμμετρη, αλλά θα έχει και πεζό λόγο, πάντα στην τοπική διάλεκτο.»

Τελικά, πόσο δύσκολο είναι να γράψει κανείς σάτιρα; Θα λέγατε πως είναι θέμα «χαρίσματος»;
«Υπάρχει ένα ζήτημα. Θα έλεγα ότι υπάρχον δύο μορφές σάτιρας. Η κλασσική, η παραδοσιακή της Αγιάσου που είναι πολιτική και απ’ ό,τι θυμάμαι τη δεκαετία τού ’80 ήταν πολύ καλύτερη από τώρα, και μια σάτιρα που είναι μια ξεπατικούρα και η θεματολογία της έχει να κάνει με όσα προβάλλει η τηλεόραση, το οποίο για εμένα δεν αξίζει. Μπορείς να ονομάσεις άρμα ορισμένους μασκαράδες, χωρίς όμως σαφές πολιτικό περιεχόμενο. Στην Αγιάσο, δυο - τρεις άνθρωποι γράφουν εδώ και πάρα πολλά χρόνια και κρατάνε κάποια σταθερά πράγματα. Κατά τη γνώμη μου, είναι θέμα το να κατέχεις καλά και την ντοπιολαλιά. Το να γράψεις μια ομοιοκαταληξία δεν είναι τόσο δύσκολο, για να το κάνεις όμως με συμπυκνωμένο νόημα αυτού που θες να πεις και στη διάλεκτο που το θες, πρέπει να τη μιλάς. Ο πιτσιρικάς, ας πούμε, που έγραψε για πρώτη φορά φέτος, φαίνεται πως έχει κενά σε αυτό που λένε “παραδοσιακή λαλιά”, αλλά με λίγη δουλίτσα μπορούνε να κρατήσουν και στο μέλλον την παράδοση αυτή, ώστε να συνεχίζεται η ιστορία.»

Η συμμετοχή των νέων

Οι νέοι του χωριού σας ανταποκρίνονται στα έθιμα αυτά και στα κοινά του χωριού;

«Ναι, ο νέος κόσμος ανταποκρίνεται. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος έκανε πριν λίγες μέρες εκλογές, εγώ αποχώρησα ακριβώς για να μπουν νέα μέλη και γράφτηκαν συνολικά 180. Είμαστε, έτσι, από τους πολυπληθέστερους συλλόγους.»

Πού νομίζετε πως οφείλεται αυτό;
«Νομίζω πως η συμμετοχή είναι και πάλι μεγάλη γιατί είναι πολύς ο κόσμος που φοβάται πως θα βρεθεί σε κατάσταση απομόνωσης λόγω του συγκεντρωτικού χαρακτήρα που έχει πάρει η αυτοδιοίκηση. Νιώθουν πως τα χωριά τους πρέπει κάπως να κρατηθούν. Και βρήκαν το αποκούμπι σε ένα σύλλογο που θα είχε να τους προσφέρει και ένα μέλλον. Νομίζω πως για τη Στύψη, ο Σύλλογος είναι ο μόνος φορέας που έχει κάποια διαχρονικότητα και κρατάει πράγματα, και ελπίζουμε πως θα ξεκινήσει κι άλλες δραστηριότητες.»

Βοηθούν όλοι στο Καρναβάλι;

«Ναι, οι υπόλοιποι βοηθάνε βάφοντας, ζωγραφίζοντας, κάνοντας τέτοιου είδους δουλειές. Μέχρι και πέρυσι, που ουσιαστικά δεν είχε τόση μαζικότητα ο Σύλλογος, μέσα από λίγους περνούσαν όλα: άρματα, γράψιμο, επικοινωνία με Μ.Μ.Ε. κ.λπ.. Τώρα όλοι βοηθούν και όσοι γράφουν είναι λίγο πιο απελευθερωμένοι.»

Πόσο σημαντικό είναι τελικά το Καρναβάλι για τους Στυψιανούς;

«Δεν πιστεύω φυσικά πως η Στύψη έχει την παράδοση της Αγιάσου, αλλά βλέπω ότι σιγά-σιγά το Καρναβάλι γίνεται και για εμάς βίωμα, ήδη ο κόσμος δύο - τρεις μήνες πριν ρωτά αν θα πραγματοποιηθεί. Και, λόγω σάτιρας, έχει πάντα φίλους φανατικούς από το Μόλυβο, την Πέτρα, το Μανταμάδο, ακόμη και τη Μυτιλήνη.»

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey