Εμπρός Εβδομαδίαια Εφημερίδα Νομού Λέσβου - Γυμνασιάρχου Ολυμπίου 4 - Mυτιλήνη - 81100
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Ευρυδίκη Σιφναίου
Η δύναμη και τα όρια της οικογενειακής επιχείρησης
Έκδοση Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Αθήνα 2009, σελ. 564
«Η μελέτη της Ευρυδίκης Σιφναίου ανεβάζει στο προσκήνιο της σύγχρονης ιστορικής έρευνας στη χώρα μας μια ξεχασμένη ή μάλλον τελείως αγνοημένη κατηγορία φορέων της επιχειρηματικότητας, τους Έλληνες εμπόρους της Αζοφικής. Μας θυμίζει πολλά με το έργο της αυτό η Ευρυδίκη Σιφναίου. Πρώτα-πρώτα ανακαλεί στην ιστορική μας μνήμη ένα λησμονημένο ορίζοντα της ιστορίας της ελληνικής διασποράς και μας μεταφέρει νοερά στις βορειότατες απολήξεις του κόσμου της Μαύρης Θάλασσας για να μας υπομνήσει ότι εκεί, με επίκεντρο το Ροστόβ, το Ταϊγάνιο, τη Μαριούπολη, γράφτηκε ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Στη διεκπεραίωση του ερευνητικού της εγχειρήματος δεν περιορίζεται σε μια στενά τεχνική προσέγγιση, αλλά προχωρεί πέρα από το αυχμηρό πεδίο των αριθμών και των δεδομένων των λογιστικών βιβλίων για να καταστήσει τη μελέτη της μια εξιστόρηση της συνολικής κοινωνικής και ανθρώπινης εμπειρίας που συνοδεύει το επιχειρηματικό οδοιπορικό. Αυτή ακριβώς η συνολική οπτική καθιστά την αφήγησή της ιδιαίτερα ελκυστική. Αντί να διολισθήσει προς το τεχνοκρατικό υπόμνημα, η διήγησή της ερωτοτροπεί με τη μυθιστορία και ερεθίζει τη φαντασία όταν μας αποκαλύπτει τη γυναικεία εμπλοκή με την επιχειρηματικότητα, όταν καθοδηγεί τη ματιά του αναγνώστη προς τις διαδοχικές εικόνες της καθημερινότητας που συνθέτουν τον ανθρώπινο κόσμο των εμπόρων και των επιχειρηματιών πέρα από τους ισολογισμούς και την καταμέτρηση των κερδών, όταν σταθμίζει τις πολιτισμικές και πολιτικές πτυχές που ενυπάρχουν στη δυναμική της ιστορικής αυτής διαδρομής.»
Το παραπάνω απόσπασμα είναι από τον πρόλογο του καθηγητή Πασχάλη Κιτρομηλίδη στο νέο πολυσέλιδο βιβλίο της Ρούρας Σιφναίου «Έλληνες έμποροι στην Αζοφική. Η δύναμη και τα όρια της οικογενειακής επιχείρησης». Η μελέτη βασίζεται στο αρχείο της οικογένειας Σιφναίου και διερευνά θέματα που απασχολούν την Ιστορία των επιχειρήσεων. Αναφέρεται στην τυπολογία της επιχείρησης, τη δομή, τη στρατηγική και το βαθμό προσαρμοστικότητάς της στις αλλαγές. Εξετάζει τις πολιτισμικές προσκτήσεις, την αφομοίωση ή την αντίσταση σε πολιτισμικά δάνεια, που αντλούνται από το περιβάλλον εντός του οποίου λειτουργεί η επιχείρηση, και συνδιαλέγεται με το κρίσιμο ζήτημα της επιχειρηματικής συνέχειας, που αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» των οικογενειακών επιχειρήσεων.
Το αρχείο Σιφναίου αποτελείται κατά κύριο λόγο από την αλληλογραφία που αναδεικνύει την εμπορική πράξη και πρακτική. Μια αλληλογραφία που διενεργείται και διακινείται κυρίως μεταξύ των τεσσάρων αδελφών της δεύτερης γενιάς, Βάσα, Απόστολου, Μήκια και Αριστείδη, και των άμεσων συγγενών τους, δηλαδή των γονέων και των συζύγων τους. Η πυκνή επιστολογραφία τους δεν καλύπτει όλο το διάστημα λειτουργίας του εμπορικού οίκου Sifneo Freres (1851 - 1923), αλλά τρέχει παράλληλα κυρίως με τον ερχομό της δεύτερης επιχειρηματικής γενιάς στη διεύθυνση της επιχείρησης (1891 - 1923), και την παρακολουθεί και στο βιομηχανικό τόλμημα που διαδέχεται τον εμπορικό οίκο (1923 - 1940). Η αλληλογραφία αυτή, που έχει μικτό χαρακτήρα, δηλαδή δεν είναι ούτε αμιγώς εμπορική ούτε αυστηρά προσωπική, αποτελεί οργανικό τμήμα τού αποσπασματικά σωζόμενου εμπορικού αρχείου.
Το αρχείο αυτό περιλαμβάνει: οικογενειακή και εμπορική αλληλογραφία (πάνω από 1.000 επιστολές), πιστοποιητικά, προσωπικά έγγραφα, τίτλους ιδιοκτησίας, μετοχές, ασφαλιστήρια, συναλλαγματικές, ισολογισμούς, ρωσικά συμβολαιογραφικά έγγραφα, αρχείο φωτογραφιών από τη Ρωσία, τη Μυτιλήνη και τον Πειραιά, Ημερολόγια κ.ά..
Η μελέτη χωρίζεται σε εννέα κεφάλαια με τους παρακάτω τίτλους: Κοινότητες της διασποράς και επιχειρηματικότητα, Τα πρόσωπα και οι τόποι, Η εμπορική επιχείρηση στη Ρωσία, Η αποχώρηση από τη Ρωσία, Η εμπορική επιχείρηση στην Κωνσταντινούπολη, Η επιχείρηση στην Ελλάδα 1920 - 1940, Γυναίκες και επιχειρηματικότητα, Εκδοχές της αστικής καθημερινότητας, Πολιτισμικά πρότυπα και πολιτικές συστοιχίες.
Κατατοπιστικότατα είναι τόσο η εισαγωγή όσο και ο επίλογος. Χρησιμότατα τόσο τα ευρετήρια όσο και το παράρτημα με διαφόρους πίνακες, και το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Σιφναίου. Η έκδοση συνοδεύεται με CD στο οποίο περιέχονται οι ισολογισμοί και οι αναλύσεις κερδοζημιών της επιχείρησης Sifneo Freres, 1883 - 1909.
Η δύναμη και τα όρια της οικογενειακής επιχείρησης
Έκδοση Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών - Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Αθήνα 2009, σελ. 564
«Η μελέτη της Ευρυδίκης Σιφναίου ανεβάζει στο προσκήνιο της σύγχρονης ιστορικής έρευνας στη χώρα μας μια ξεχασμένη ή μάλλον τελείως αγνοημένη κατηγορία φορέων της επιχειρηματικότητας, τους Έλληνες εμπόρους της Αζοφικής. Μας θυμίζει πολλά με το έργο της αυτό η Ευρυδίκη Σιφναίου. Πρώτα-πρώτα ανακαλεί στην ιστορική μας μνήμη ένα λησμονημένο ορίζοντα της ιστορίας της ελληνικής διασποράς και μας μεταφέρει νοερά στις βορειότατες απολήξεις του κόσμου της Μαύρης Θάλασσας για να μας υπομνήσει ότι εκεί, με επίκεντρο το Ροστόβ, το Ταϊγάνιο, τη Μαριούπολη, γράφτηκε ένα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Στη διεκπεραίωση του ερευνητικού της εγχειρήματος δεν περιορίζεται σε μια στενά τεχνική προσέγγιση, αλλά προχωρεί πέρα από το αυχμηρό πεδίο των αριθμών και των δεδομένων των λογιστικών βιβλίων για να καταστήσει τη μελέτη της μια εξιστόρηση της συνολικής κοινωνικής και ανθρώπινης εμπειρίας που συνοδεύει το επιχειρηματικό οδοιπορικό. Αυτή ακριβώς η συνολική οπτική καθιστά την αφήγησή της ιδιαίτερα ελκυστική. Αντί να διολισθήσει προς το τεχνοκρατικό υπόμνημα, η διήγησή της ερωτοτροπεί με τη μυθιστορία και ερεθίζει τη φαντασία όταν μας αποκαλύπτει τη γυναικεία εμπλοκή με την επιχειρηματικότητα, όταν καθοδηγεί τη ματιά του αναγνώστη προς τις διαδοχικές εικόνες της καθημερινότητας που συνθέτουν τον ανθρώπινο κόσμο των εμπόρων και των επιχειρηματιών πέρα από τους ισολογισμούς και την καταμέτρηση των κερδών, όταν σταθμίζει τις πολιτισμικές και πολιτικές πτυχές που ενυπάρχουν στη δυναμική της ιστορικής αυτής διαδρομής.»
Το παραπάνω απόσπασμα είναι από τον πρόλογο του καθηγητή Πασχάλη Κιτρομηλίδη στο νέο πολυσέλιδο βιβλίο της Ρούρας Σιφναίου «Έλληνες έμποροι στην Αζοφική. Η δύναμη και τα όρια της οικογενειακής επιχείρησης». Η μελέτη βασίζεται στο αρχείο της οικογένειας Σιφναίου και διερευνά θέματα που απασχολούν την Ιστορία των επιχειρήσεων. Αναφέρεται στην τυπολογία της επιχείρησης, τη δομή, τη στρατηγική και το βαθμό προσαρμοστικότητάς της στις αλλαγές. Εξετάζει τις πολιτισμικές προσκτήσεις, την αφομοίωση ή την αντίσταση σε πολιτισμικά δάνεια, που αντλούνται από το περιβάλλον εντός του οποίου λειτουργεί η επιχείρηση, και συνδιαλέγεται με το κρίσιμο ζήτημα της επιχειρηματικής συνέχειας, που αποτελεί την «αχίλλειο πτέρνα» των οικογενειακών επιχειρήσεων.
Το αρχείο Σιφναίου αποτελείται κατά κύριο λόγο από την αλληλογραφία που αναδεικνύει την εμπορική πράξη και πρακτική. Μια αλληλογραφία που διενεργείται και διακινείται κυρίως μεταξύ των τεσσάρων αδελφών της δεύτερης γενιάς, Βάσα, Απόστολου, Μήκια και Αριστείδη, και των άμεσων συγγενών τους, δηλαδή των γονέων και των συζύγων τους. Η πυκνή επιστολογραφία τους δεν καλύπτει όλο το διάστημα λειτουργίας του εμπορικού οίκου Sifneo Freres (1851 - 1923), αλλά τρέχει παράλληλα κυρίως με τον ερχομό της δεύτερης επιχειρηματικής γενιάς στη διεύθυνση της επιχείρησης (1891 - 1923), και την παρακολουθεί και στο βιομηχανικό τόλμημα που διαδέχεται τον εμπορικό οίκο (1923 - 1940). Η αλληλογραφία αυτή, που έχει μικτό χαρακτήρα, δηλαδή δεν είναι ούτε αμιγώς εμπορική ούτε αυστηρά προσωπική, αποτελεί οργανικό τμήμα τού αποσπασματικά σωζόμενου εμπορικού αρχείου.
Το αρχείο αυτό περιλαμβάνει: οικογενειακή και εμπορική αλληλογραφία (πάνω από 1.000 επιστολές), πιστοποιητικά, προσωπικά έγγραφα, τίτλους ιδιοκτησίας, μετοχές, ασφαλιστήρια, συναλλαγματικές, ισολογισμούς, ρωσικά συμβολαιογραφικά έγγραφα, αρχείο φωτογραφιών από τη Ρωσία, τη Μυτιλήνη και τον Πειραιά, Ημερολόγια κ.ά..
Η μελέτη χωρίζεται σε εννέα κεφάλαια με τους παρακάτω τίτλους: Κοινότητες της διασποράς και επιχειρηματικότητα, Τα πρόσωπα και οι τόποι, Η εμπορική επιχείρηση στη Ρωσία, Η αποχώρηση από τη Ρωσία, Η εμπορική επιχείρηση στην Κωνσταντινούπολη, Η επιχείρηση στην Ελλάδα 1920 - 1940, Γυναίκες και επιχειρηματικότητα, Εκδοχές της αστικής καθημερινότητας, Πολιτισμικά πρότυπα και πολιτικές συστοιχίες.
Κατατοπιστικότατα είναι τόσο η εισαγωγή όσο και ο επίλογος. Χρησιμότατα τόσο τα ευρετήρια όσο και το παράρτημα με διαφόρους πίνακες, και το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Σιφναίου. Η έκδοση συνοδεύεται με CD στο οποίο περιέχονται οι ισολογισμοί και οι αναλύσεις κερδοζημιών της επιχείρησης Sifneo Freres, 1883 - 1909.