Ένα διαφορετικό ταξίδι στον κόσμο της φυσικής έχουν κάνει το τελευταίο εξάμηνο τα μέλη της ελληνικής αποστολής για τον πρώτο Μαθητικό Διαγωνισμό Διαστήματος. Οι μαθητές εν όψει της συμμετοχής τους στο Διαγωνισμό και της «διαστημικής εμπειρίας» που θα αποκτήσουν εκτοξεύοντας ένα μοντέλο δορυφόρου σε μέγεθος μεταλλικής συσκευασίας αναψυκτικού, δούλεψαν σκληρά στα δύσκολα μονοπάτια της φυσικής. Και κατάφεραν, όπως διαπιστώνουν τώρα, στο τέλος του «ταξιδιού» κατά τον Καβάφη, να έχουν ετοιμαστεί για το τελικό ταξίδι αξιοποιώντας αποκλειστικά απλά μέσα. Ό,τι διέθετε το εργαστήριο ενός περιφερειακού σχολείου της Ελλάδας και τίποτα παραπάνω.

Βοήθεια σημαντική θα δοθεί τελικά και από το υπουργείο Παιδείας, όπως και απ’ τους τοπικούς φορείς, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί το σχολείο ώστε απρόσκοπτα να κάνει το καλύτερο δυνατόν για να τα πάει καλά. Άλλωστε, μόνο και το έως τώρα ταξίδι άξιζε και με το παραπάνω τον κόπο.

Έμειναν δέκα…
Η διεξαγωγή του πρώτου Ευρωπαϊκού Διαγωνισμού CanSat, που διοργανώνεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency - ESA) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκίνησε στις αρχές του χρόνου με ανακοινώσεις στα σχολεία της Ευρώπης. Απ’ την Ελλάδα υπήρξε ενδιαφέρον από επτά σχολεία που δήλωσαν συμμετοχή, και εν τέλει επιλέχθηκε η πρόταση του 3ου Γενικού Λυκείου Μυτιλήνης για να εκπροσωπήσει τη χώρα, μαζί με τις άλλες ομάδες, στο Διαγωνισμό. Από συνολικά 18 χώρες μέλη τού ESA, επιλέχθηκαν 12 ομάδες, αλλά στην πορεία απεχώρησαν οι δύο και έτσι στην τελική φάση θα συμμετάσχουν μόνο 10, αποτελούμενες από μαθητές που πριν ολοκληρώσουν τη βασική εκπαίδευση θα έχουν την τύχη να στείλουν μοντέλα δορυφόρους ένα χιλιόμετρο πάνω απ’ τη γη.
Όπως είχε γράψει το «Ε» παρουσιάζοντας την επιλογή του Σχολείου της Λέσβου, η ESA είναι η NASA της Ευρώπης, και με την υπηρεσία της ESA Education Office απευθύνεται σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ηλικίας άνω των 16 ετών. Στην περίπτωση της Λέσβου ένωσε ξανά σε ένα νέο σκοπό τους μαθητές, που ήδη είχαν δουλέψει και συνέχιζαν να δουλεύουν στο παιχνίδι φυσικής «Γαλιλαίος», παιχνίδι που δημιούργησε ο καθηγητής Φυσικής του Σχολείου Γιώργος Κοντέλλης και με το οποίο διακρίθηκε ως «πρωτοπόρος δάσκαλος» σε ομότιτλο διαγωνισμό της Microsoft. Οι 10 μαθητές που μετέχουν στη «διαστημική» ομάδα, δουλεύοντας όλο το προηγούμενο διάστημα κάθε Τρίτη μεσημέρι και κάθε Σαββατοκύριακο, είναι οι Νικόλαος Αβαγιανός, Γαβριήλ - Ιωάννης Αϊβαλιωτέλλης, Πρόδρομος Γαβριηλίδης, Λεωνίδας Ζήσης, Χαρίλαος Ιατρέλλης, Νικόλαος Καζαντζής, Κλεάνθης Κρυσταλλίδης και Νικόλαος Βογιατζής, που τέλειωσαν τη Β΄ τάξη και οι Γιάννης Μοριανός και Γρηγόρης Μελέτογλου που τώρα τέλειωσαν την Α΄ τάξη.


Η διαδικασία της εκτόξευσης και της προσγείωσης του «δορυφόρου»

Ένα κουτί όργανα
Ο διαγωνισμός, θυμίζουμε, οργανώνεται απ’ την ESA σε συνεργασία με το νορβηγικό κέντρο για τη διαστημική εκπαίδευση (NAROM) και θα πραγματοποιηθεί από τις 15 έως τις 19 Αυγούστου 2010. Η κάθε ομάδα κλήθηκε να κατασκευάσει ένα μοντέλο δορυφόρου, όγκου περίπου 350 ml, όσο κι ένα αλουμινένιο κουτί αναψυκτικού, στο οποίο και τοποθετήθηκαν όργανα μέτρησης της θερμοκρασίας και της ατμοσφαιρικής πίεσης.
Το μοντέλο δορυφόρου θα εκτοξευθεί με ρουκέτα, θα φτάσει στον προορισμό του, ένα χιλιόμετρο πάνω απ’ την επιφάνεια της γης, και θα κάνει τις μετρήσεις που προβλέπονται στην κύρια αποστολή, δηλαδή θα μετρήσει θερμοκρασία και πίεση. Πρόκληση για το σχολείο, όπως εξ αρχής είχε διατυπωθεί, ήταν να κάνουν οι Μυτιληνιοί το κάτι παραπάνω, παράμετρο στην οποία και δούλεψαν όλο αυτό τον καιρό καθηγητής και μαθητές.
Κάθε μήνα η ομάδα έστελνε αναφορές για την εξέλιξη του προγράμματος και όπως φαίνεται στην τελευταία απάντηση που πήρε προχθές απ’ τους διοργανωτές, η δουλειά που έως τώρα έχει γίνει κρίνεται επιστημονικά άρτια.
«Η απάντηση», είπε ο κ. Κοντέλλης μιλώντας χθες στο «Ε», «είναι πολύ ενθαρρυντική, διότι έχοντας ολοκληρώσει πάνω απ’ το 95% της προετοιμασίας μας, είναι μεγάλη ικανοποίηση να μας συγχαίρουν για το πόσο πρωτότυπη είναι η δουλειά μας και για το ότι ανοίγουμε νέους δρόμους.»
Ο καθηγητής εξηγεί ότι εκείνο που έγινε απ’ την ομάδα ήταν να αξιοποιηθούν τα όργανα που το εργαστήριο του Σχολείου διέθετε. Στην αρχή επιχειρήθηκε να αγοραστούν κάποια εξειδικευμένα όργανα, αλλά οι τιμές ήταν απαγορευτικές (περίπου 4.000 ευρώ το ένα) κι έτσι μετατράπηκαν και προσαρμόστηκαν στις απαιτήσεις της εργασίας οι τέσσερις αισθητήρες (οξυγόνου, διοξειδίου του άνθρακα, υγρασίας και ραδιενέργειας) που είχε το Σχολείο.
«Αν ήμαστε στην Αθήνα, μπορεί να αναζητούσαμε όργανα και βοήθεια στο “Δημόκριτο”. Στη Μυτιλήνη αξιοποιήσαμε τα βασικά εργαστηριακά μας όργανα και ελπίζω ότι τα καταφέραμε να κάνουμε αυτό για το οποίο και επιλεγήκαμε», είπε ο κ. Κοντέλλης.


Ο... δορυφόρος των μαθητών της Μυτιλήνης

Βοήθεια από παντού
Η αποστολή θα αναχωρήσει απ’ τη Μυτιλήνη στις 13 Αυγούστου, ταξιδεύοντας διαδοχικά σε Αθήνα - Ρίγα (Λετονία) - Όσλο (Νορβηγία) και από εκεί θα έχει ακόμη δύο εσωτερικά ταξίδια στη Νορβηγία ώστε να φτάσει στο βορειότερο άκρο της, στον αρκτικό κύκλο, που βρίσκεται και η βάση εκτόξευσης. Το κόστος της αποστολής στη Νορβηγία και η παραμονή της ομάδας έως και τις 21 του μήνα φτάνει τις 18.000 ευρώ, ποσό που μετά τις παρεμβάσεις που έγιναν θα καλυφθεί απ’ το υπουργείο Παιδείας απολογιστικά, μετά την προσκόμιση δηλαδή αποδείξεων.
Την όλη υποστήριξη της αποστολής και τη διοργάνωση του ταξιδιού ανέλαβε ο διευθυντής του Σχολείου, Σταύρος Ανδρεαδέλλης, που κατ’ εντολή του υπουργείου θα τη συνοδέψει (για εκτός χώρας ταξίδια που γίνονται υπό την αιγίδα του υπουργείου Παιδείας επιβάλλεται να υπάρχουν δύο συνοδοί καθηγητές), ενώ η ομάδα εκφράζει τις ευχαριστίες της σε όσους τη βοήθησαν με κάθε τρόπο. Ειδικότερα, προς τους Νίκο Σηφουνάκη και Δημήτρη Χαλκιώτη, αλλά και προς το Σπύρο Γαληνό για τις παρεμβάσεις τους προς το υπουργείο, καθώς και στους Παύλο Βογιατζή και Νάσο Γιακαλή για την υποστήριξη που ποικιλοτρόπως παρείχαν.
Τέλος, η ομάδα ευχαριστεί ένα ραδιοερασιτέχνη απ’ τη Θεσσαλονίκη, τον Τάκη Περέα, που προσφέρθηκε και παρεχώρησε ένα φορητό ασύρματο δίχως να του ζητηθεί.