Pedro Olalla
Κείμενο, φωτογραφίες και χάρτες: Pedro Olalla
Μετάφραση από το ισπανικό πρωτότυπο: Αλίκη Βασώνη σε συνεργασία με το συγγραφέα
Πρόλογος: Νίκος Μοσχονάς
Εκδόσεις Road
Αθήνα 2008, σελ. 405

O Pedro Olalla (Οβιέδο, Ισπανία 1966) συγγραφέας, ελληνιστής, καθηγητής φιλόλογος, μεταφραστής και φωτογράφος, εδώ και 24 χρόνια διατηρεί μια έντονη σχέση με την Ελλάδα και το 1994 μετοίκησε στην Αθήνα. Έχει γράψει 25 πρωτότυπα έργα λογοτεχνικού και πολιτιστικού περιεχομένου (βιβλία, σεμινάρια, οπτικοακουστικό υλικό). Για το έργο του «Μυθολογικός Άτλας της Ελλάδας» (Εκδόσεις Road). Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.
«Το νέο του βιβλίο αντλεί πληροφορίες από τις ιστορικές πηγές για να διατυπώσει με λογοτεχνικό τρόπο μια συλλογή από ανθρώπινες χειρονομίες: αποφάσεις, μαρτυρίες, δείγματα συμπεριφοράς, πρόσωπα και γεγονότα από τη “δεύτερη γραμμή” της ιστορίας, που φωτίζουν συγκινητικά τη διαμόρφωση και την επιβίωση της ουμανιστικής στάσης από την Αρχαιότητα μέχρι της μέρες μας. Σημερινές εικόνες από διάφορες γωνιές της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Συρίας, της Αιγύπτου, της Δυτικής Ευρώπης ή της μακρινής Μεσοποταμίας, μας φέρνουν κοντά σε στιγμές της ζωής περισσότερων από 100 ιστορικών προσώπων, στις οποίες αποδεικνύεται η μεγαλοφροσύνη, η χαμέρπεια ή η ασυνέπειά τους. Ο Αριστοτέλης στο Νυμφαίο της Μίεζας, ο Πολύβιος στο πλοίο προς την εξορία, η Δάμαρις στον Άρειο Πάγο, η Αθηναΐς στις πύλες των Ιεροσολύμων, ο Μεθόδιος στη Μοραβία, ο Ιμπν Κούρα στο μακρινό Χαράν, ο Πλήθων στην επιστροφή του στο Μυστρά, ο Μοντέν στη βιβλιοθήκη του στο Περιγκόρ, ο Εβλιά Τσελεπή στην Ακρόπολη των Αθηνών, ο λοχαγός Ληκ στα βουνά της Αρκαδίας, ο Ντελακρουά στο ατελιέ του στο Παρίσι… Μια σφριγηλή αφήγηση συγκλονιστικών και άγνωστων επεισοδίων, που μας βοηθούν να σκεφτούμε και συνάμα να νιώσουμε.
Ενάντια στο αναμενόμενο, η “Ελλάδος Ελάσσων Ιστορία” δεν είναι κατά βάθος η ιστορία μιας χώρας, ενός λαού ή ενός εδάφους. Όπως στην Ιστορία που συνέθεσε ο Ηρόδοτος, οι πρωταγωνιστές δεν είναι ούτε οι Έλληνες ούτε οι Πέρσες: είναι οι άνθρωποι, όλοι οι άνθρωποι. Οι σελίδες αυτού του έργου μάς ωθούν στην εξερεύνηση του Ανθρώπου, μας προτρέπουν σε αυτή την αναζήτηση που χαρακτηρίζει το λεγόμενο ελληνικό πνεύμα από τις απώτατες μέρες του Ομήρου. Η ανάγνωσή του μας εφιστά την προσοχή στο εύθραυστο του πολιτισμού· μας θυμίζει ότι οι κατακτήσεις του είναι εφήμερες και ότι πρέπει να προασπίζονται κάθε μέρα που ξημερώνει· μας βοηθά να αντιληφθούμε πώς ο μόνος εφικτός πολιτισμός είναι εκείνος που ενώνει τους ανθρώπους ενάντια στη βαρβαρότητα· και μας μαθαίνει και πάλι την ταπεινοφροσύνη, το μόνο μάθημα που η Ιστορία μας επαναλαμβάνει συνεχώς», διαβάζουμε στις εισαγωγικές σελίδες του βιβλίου.
Ο Νίκος Μοσχονάς, ιστορικός, διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, γράφει ανάμεσα στα άλλα στον πρόλογο: «Αν η ιστορία είναι η επιστήμη που μελετά ανθρώπων έργα και συμπεριφορές, τότε, το βιβλίο που έχει συγγράψει ο Pedro Olalla αναφέρεται στη “βαθειά” ιστορία, και ο προσδιορισμός ελάσσων δεν είναι μειωτικός αλλά αποκαλυπτικός, διότι δεν υποδηλώνει το δευτερεύον αλλά την εμβάθυνση και την ανάδειξη της δυσπροσέγγιστης πλευράς του ιστορικού δράματος.»
Ο συγγραφέας σημειώνει στην εισαγωγή του: «Δουλεύοντας σ’ αυτό το έργο, πιστεύω ότι έμαθα πως αυτό που έχει κάνει τον κόσμο καλύτερο είναι η θέληση και η ακεραιότητα ορισμένων ανθρώπων· και πως αν σήμερα ο κόσμος είναι κάπως καλύτερος από ό,τι στο παρελθόν, αυτό συμβαίνει διότι υπήρξαν άνθρωποι που σε μια δεδομένη στιγμή προτίμησαν να κάνουν αυτό που θεωρούσαν καλό, ακόμα και αν απέτυχαν ή υπέκυψαν, ή μάλλον, ακόμα και αν ενίοτε η νίκη τους ήταν μονάχα ηθική. Σήμερα, όπως και πάντα, προοδευτικοί είναι όσοι αγωνίζονται κατά της αδικίας και της άγνοιας και οπισθοδρομικοί όσοι τις ευνοούν.»