Ας γυρίσουμε 65 χρόνια πίσω. Στις αρχές Μαΐου του 1944. Στην Ευρώπη ο πόλεμος βρίσκεται πια στο τέλος του. Σοβιετικοί και Αμερικανοί είχαν συναντηθεί στον ποταμό Έλβα, οι Ρώσοι ξεκαθάριζαν τις τελευταίες εστίες αντίστασης στο Βερολίνο και ο Χίτλερ αυτοκτόνησε μέσα στο υπόγειο καταφύγιό του στις 30 Απριλίου. Στην Άπω Ανατολή θα κρατήσει πέντε μήνες ακόμα. Η Λέσβος, όπως και ολόκληρη η Ελλάδα, εκτός από τη Μήλο και την περιοχή των Χανίων, στην Κρήτη, όπου υπάρχουν ακόμα γερμανικές φρουρές, είναι ελεύθερη. Πρωθυπουργός της κυβέρνησης στην Αθήνα είναι ο Νικόλαος Πλαστήρας και αντιβασιλέας ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός. Είχαν μεσολαβήσει τα Δεκεμβριανά και η συμφωνία της Βάρκιζας αλλά οι διώξεις κατά των αριστερών, που είχαν αρχίσει ήδη σε πολλά μέρη της Ελλάδας, δεν είχαν επεκταθεί ακόμα στη Λέσβο.
Στο νησί, μολονότι είχε επανέλθει «ο νόμος και η τάξις» και είχαν καταργηθεί οι αντιστασιακές αρχές (λαϊκά δικαστήρια, τοπική αυτοδιοίκηση, πολιτοφυλακή), δεν είχε εμπεδωθεί ουσιαστικά η κυριαρχία του «αθηναϊκού» κράτους. Βεβαίως είχαν διοριστεί νέοι δήμαρχοι και κοινοτάρχες, ήρθε νέος νομάρχης και νέος εισαγγελέας, αλλά η πλειοψηφία του κόσμου ήταν ΕΑΜική. Όταν μάλιστα ήρθε ο νέος νομάρχης, κατά την υποδοχή του, έγινε κάποιο επεισόδιο στην παραλία, ακούστηκαν καθαρά αντικυβερνητικά συνθήματα, χωρίς όμως να σημειωθούν σοβαρά έκτροπα. Εντούτοις, δεξιές αθηναϊκές εφημερίδες, όπως η «Βραδυνή» και η «Ακρόπολη», έγραψαν «έκρηξις εαμικής τρομοκρατίας! Ο νέος νομάρχης μόλις αφίχθη εις την νήσον, απήχθη υπό ελασιτών και υπάρχουν φόβοι πως έχει εκτελεσθεί»!
Στην περιοχή της Αθήνας εξακολουθούσε να αστυνομεύει η Αστυνομία Πόλεων, στην υπόλοιπη όμως Ελλάδα δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί η ανασυγκρότηση της Βασιλικής Χωροφυλακής, που βαρυνόταν με κατηγορίες συνεργασίας με τους κατακτητές. Έτσι η τήρηση της τάξης είχε ανατεθεί σε νεοσύστατο σώμα, την Εθνοφυλακή, που το αποτελούσαν κληρωτοί των κλάσεων 1941 - 1945. Το πρόβλημα για τους δεξιούς του νησιού ήταν πως το 136 Τάγμα Εθνοφυλακής ήταν επανδρωμένο με νέους, στην πλειοψηφία τους αριστερούς, άρα τελείως ακατάλληλο για την κάλυψη των διωγμών που είχαν ήδη προγραμματιστεί κατά των ΕΑΜιτών. Επί πλέον, από το νησί λείπανε μαχητικές οργανώσεις Χιτών ή άλλων δεξιών.
Έτσι τον Μάρτιο αποφασίστηκε η μεταφορά του «εθνικώς υπόπτου» 136 Τάγματος Εθνοφυλακής στην Κορινθία και η αντικατάστασή του με το 149 Τάγμα, που ήταν «εγνωσμένων εθνικών φρονημάτων» - δεν είχε συγκροτηθεί με στρατολογία κληρωτών αλλά από πρώην ταγματασφαλίτες, που είχαν πολεμήσει μαζί με τους Άγγλους στα Δεκεμβριανά. Οι Μυτιληνιοί βάφτισαν τους νέους μουσαφίρηδες «μπουραντάδες». Πάντως τις δυο πρώτες βδομάδες της άφιξής τους στο νησί οι νέοι εθνοφύλακες, που είχαν στρατωνιστεί προσωρινά στο Διδασκαλείο και καλύπτανε με περιπολίες τους την πόλη και την περιοχή της, περιορίστηκαν σε έρευνες των διερχομένων μπροστά από τον καταυλισμό τους και σε ξυλοδαρμούς εκείνων που βρίσκανε πάνω τους ΕΑΜικές εφημερίδες.
Στις 9 Μαΐου μαθεύτηκε πως ο πόλεμος στην Ευρώπη τέλειωσε και πως η Γερμανία συνθηκολόγησε άνευ όρων! Μόλις άκουσαν το νέο από τα ραδιόφωνα, χιλιάδες Μυτιληνιοί ξεχύθηκαν ασυγκράτητοι στην Προκυμαία και τελείως αυθόρμητα συγκρότησαν διαδήλωση πανηγυρισμού, που εξελίχθηκε σε λαϊκή γιορτή. Θυμάμαι πως εκείνο το απόγεμα, πολλοί ΕΠΟΝίτες της μαθητικής είχαμε αυτοσχέδιο πάρτυ στο σπίτι του Τζίμη του Φράγκου, στο Μακρύ Γιαλό, διότι οι νεολαίοι εκείνης της εποχής και δη οι οργανωμένοι, ειδικότερα δε οι μαθητές και οι μαθήτριες του Γυμνασίου, είχαμε ακατανίκητη ροπή σε πάρτυ, χορούς και εκδρομές. Όταν λοιπόν μάθαμε την είδηση, παρατήσαμε και το πάρτυ και τις χαρές του και κατεβήκαμε εν σώματι στην Προκυμαία, να γιορτάσουμε μαζί με τους μεγάλους.
Την άλλη μέρα όμως, τη χαρά μας τη διαδέχθηκε έκπληξη και οργή. Τη νύχτα οι ξένοι μπουραντάδες και οι ντόπιοι Χίτες, που όλο το απόγεμα παρακολουθούσαν με χολή και μίσος τη γιορτή, μπήκαν, καλυμμένοι από το σκοτάδι, στα γραφεία του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ και του Κ.Κ.Ε. και τα κάψανε. Ήταν μια ενέργεια πρωτοφανής στα χρονικά του νησιού, όπου παρά την έντονη ταξική πάλη της προπολεμικής περιόδου, δεν είχε σημειωθεί ποτέ παρόμοια βαρβαρότητα.
Όπως ήταν επόμενο, την επομένη το πρωί χιλιάδες Μυτιληνιοί συγκεντρώθηκαν έξω από τη Νομαρχία διαμαρτυρόμενοι. Τότε η Εθνοφυλακή άνοιξε πυρ κατά των συγκεντρωμένων. Έπεσε ο πρώτος νεκρός του Εμφυλίου Πολέμου στη Λέσβο, ο εργάτης Γιώργος Πετράς.
Έτσι γιορτάσαμε την πτώση της Γερμανίας στη Μυτιλήνη.

*O Δημήτρης Σαραντάκος γεννήθηκε στη Mυτιλήνη, σπούδασε χημικός μηχανικός και μετά τη συνταξιοδότησή του εκδίδει το σατιρικό περιοδικό «το Φιστίκι» και κάνει τον συγγραφέα. Το τελευταίο (ενδέκατο στη σειρά) βιβλίο του «Οι Αρχαίοι είχαν την πλάκα τους» - Αθήνα 2008 - κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Γνώση».