Tο Σάββατο 18 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί η πρώτη σημαντική εκδήλωση της πολιτιστικής « Εταιρείας Αρχιπέλαγος», στο ανακαινισμένο Μουσείο- Ελαιοτριβείο Βρανά. Οι εγκαταστάσεις του ιστορικού ελαιοτριβείου, που κτίστηκε το 1887 και ανακαινίστηκαν πρόσφατα επιτρέποντας στον επισκέπτη του μουσείου να δει και να κατανοήσει πώς ακριβώς γίνονταν η επεξεργασία της ελιάς και η παραγωγή του λαδιού πριν από 1,5 περίπου αιώνα, όταν και κτίστηκε το εν λόγω ελαιοτριβείο.

Η εκδήλωση του Σαββάτου, είναι η πρώτη σημαντική για το 2024, συμπίπτει με τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων ( γιορτάζεται στις 18 Μαΐου κάθε χρόνο) και έχει ως θέμα : « Η ελιά, το λάδι και η συμβολή τους στον πολιτισμό».

Την εκδήλωση θα προλογίσει ο πρόεδρος της  « Εταιρείας Αρχιπέλαγος» Νίκος Σηφουνάκης και θα ακολουθήσουν διακεκριμένοι ομιλητές, που θα αναπτύξουν τα θέματα:

« Η ελιά στη Λέσβο κατά την αρχαιότητα», με εισηγητή τον Παύλο Τριανταφυλλίδη, έφορο Αρχαιοτήτων Λέσβου, «Το λάδι και οι παναθηναϊκοί αμφορείς», θέμα της ομιλίας του Νίκου Σταμπολίδη, καθηγητή Αρχαιολογίας, διευθυντή του Μουσείου Ακρόπολης Αθηνών, ενώ η ομιλία του Νίκου Ζούρου, καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου και διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, θα έχει τον τίτλο «Λέσβος: Γεωλογία και ελαιώνες».

Παράλληλα, στο μουσείο φιλοξενείται έκθεση, την επιμέλεια της οποίας έχει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου. Θα εκτεθούν αρχαιολογικά αντικείμενα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, το Μουσείο της Ακρόπολης και το Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου. Ενδεικτικά, μεταξύ των εκθεμάτων περιλαμβάνονται :

- Πτερυγιόσχημος αμφορέας της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού από τον προϊστορικό οικισμό της Θερμής, που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης.

- Παναθηναϊκός αμφορέας (4ος π.Χ. αιώνας) από το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.

-Αρύβαλλος (6ος π.Χ. αιώνας) από το Μουσείο της Ακρόπολης Αθηνών.

- Απολιθωμένα φύλλα ελιάς ηλικίας 60.000 ετών, από το Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου .

 Η Αναστήλωση

Η αναστήλωση, η αποκατάσταση και η μετατροπή του παλαιότερου ατμοκίνητου ελαιοτριβείου του Αιγαίου -ανακηρυγμένου ως διατηρητέου- σε μουσείο χαρακτηρίζονται ως πρότυπο αναστηλωτικό έργο, σε ένα σημαντικό ανακηρυγμένο αρχιτεκτονικό μνημείο του 19ου αιώνα, που δημιουργήθηκε από τον Νικόλαο Βρανά, παππού του μεγάλου μας ποιητή Οδυσσέα Ελύτη και αποτελεί σήμερα ιδιοκτησία της « Εταιρείας Αρχιπέλαγος». Οι εργασίες αναστήλωσηςτων κτιρίων του μοναδικού αυτού βιομηχανικού συγκροτήματος -που χτίστηκε το 1887 και λειτούργησε έως το 1978 ως ελαιοτριβείο, ξεκίνησαν το 2005 και κράτησαν μία τετραετία . Η μελέτη αναστήλωσης, λαμβάνοντας εξαρχής υπ ' όψιν αφενός την ιστορία, αφετέρου τη νέα χρήση του χώρου, έθεσε ως στόχους την αποκατάσταση της αρχικής μορφής του συγκροτήματος και τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου και λειτουργικού χώρου υποδοχής του κοινού με μουσειακό, εκπαιδευτικό, πολιτιστικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα .

Αποκαταστάθηκε αρχιτεκτονικά και μηχανολογικά με υποδειγματικό τρόπο και μέσα από τον σπάνιο μηχανολογικό του εξοπλισμό παρουσιάζονται όλα τα στάδια και τα μέσα της ατμοκίνητης και στη συνέχεια της μηχανοκίνητης ελαιουργίας. Συντηρήθηκε και ψηφιοποιήθηκε το μοναδικό στην Ελλάδα πλήρως σωζόμε νο αρχείο του ελαιοτριβείου, το οποίο καταγράφει λεπτομερώς την εμπορική δραστηριότητα σχεδόν 80 χρόνων, από το 1887 έως το 1965.

Οι Εκθέσεις

Στο μουσείο-ελαιοτριβείο Βρανά λειτουργούν τέσσερις ξεχωριστές μόνιμες εκθέσεις:

-« Η Λέσβος του Ελύτη»: Σε μία από τις τρεις λαδαποθήκες παρουσιάζονται η ζωή και οι ιδιαίτεροι δεσμοί του μεγάλου ποιητή με τον τόπο καταγωγής του .

-« Ματιές σε ένα μνημείο»: Στον χώρο της ατμοκίνησης φιλοξενούνται έργα σύγχρονων καλλιτεχνών, εμπνευσμένα από το μουσείο- ελαιοτριβείο στο οποίο και τα δώρισαν. Πρόκειται για έργα των Π . Τέτση, Α. Φασιανού, Σ.Σόρογκα, Γ. Ψυχοπαίδη, Η . Αγγελή, Σ. Γεωργιάδη, Γ . Μιγάδη, Ν . Στεφάνου, Ν . Στρατάκη , Γ . Αδαμάκου, Μ . Μαδένη, Δ. Ανδρεαδάκη, Γ. Λασιθιωτάκη .

- «Η έκθεση του αρχείου»: Στον διώροφο χώρο των δύο μικρών δεξαμενών και του σαπουναριού εκτίθενται ντοκουμέντα του Αρχείου Ελαιοτριβείου Βρανά 1887-1965.

- «Ο Αρχαίος Ληνός» : Στην είσοδο του μουσείου (Αίθουσα Α) εκτίθεται ο διπλός λίθινος Αρχαίος Ληνός του 2ου-3ου αιώνα π.Χ., ένα μοναδικό και σπάνιο αρχαιολογικό λείψανο που βρέθηκε σε παρακείμενο χώρο, τον οποίο μελέτησε και παρουσίασε στο Μουσείο Βρανά ο αρχαιολόγος Π . Τριανταφυλλίδης, προϊστάμενος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Ν . Λέσβου . Ο τύπος του Διπλού Ληνού, είναι εξαιρετικά σπάνιος στον Ελλαδικό χώρο, και γενικότερα στον χώρο της Μεσογείου, και σχετίζεται άμεσα με το μέγεθος της παραγωγής του ελαιολάδου της περιοχής.

Το Μουσείο- Ελαιοτριβείο Βρανά λειτουργεί καθημερινά προσελκύοντας πλήθος επισκεπτών.