Πρέπει να εξετάσουμε τον τύπο αυτό των σπιτιών στην Ισσα! Εκεί, στην νότια πλαγιά του επιβλητικού βουνού, κάτω από την μακρόστενη κορυφή, ο R.Koldewey αρχικά, το 1890, σχεδίασε «κοντά στον Πήγαδο, ΒΑ από την κορυφή της Ισσας, την κάτοψη ενός οικοδομήματος, με δωμάτια, που είχαν το σχήμα των κλειστών μεγάρων της Θερμής, της Αρίσβης κτλ».1 Στα 1989, όταν επισκέφτηκα την κορυφή της Ισσας, είδα τα αναλήμματα των αμπελιών, την Λεσβία δομή σε μερικά από αυτά αλλά και την πληθώρα από τα σέτια της νεότερης καλλιέργειας του σιταριού! Εκεί  ψηλά, δίπλα στις απαρχές του χειμάρρου, σ’ένα ντάμι, υπήρχε πλάτωμα με ανάλημμα με τα θεμέλια κτισματος και όστρακα αγγείων, τα «δωμάτια του Γερμανού Αρχαιολόγου»! Βορειότερα σε δύο μεγάλα σέτια υπάρχει ο Πήγαδος και μια άλλη πηγή νερού! Εδώ λοιπόν, με τα άφθονα οικιστικά λείψανα του 480-320 πΧ. υπήρχε το μεγαροειδές κτίσμα!2

Πολύ πιο κάτω υπάρχει το Παλιόκαστρο! Ο βράχος που φιλοξενεί μια οχυρωμένη εγκατάσταση, μέσα στην οποία υπάρχουν δωμάτια, με τοίχους 80 εκ, και όχι κτίσματα μεγαροειδή! Ο R.Koldewey δεν περιγράφει το Παλιόκαστρο, γιατί ίσως να μην το είδε!!! Περιγράφει την κορυφή του βουνού! Το Παλιόκαστρο ανακοινώθηκε πρώτη φορά στο «Περπατώντας τη Λέσβο», με άτυπη κεραμική και μόνο την Λεσβία δομή στα δωμάτια, για πιθανή χρονολόγηση!3 Είναι λάθος η ταύτιση των κτισμάτων του R.Koldewey με τα δωμάτια του Παλιόκαστρου!

Στο «Λεσβάδο, διακρίνεται σαφώς επί της κλιτύος περίβολος και υπέρ αυτόν θεμέλια κτηρίων, μεταξύ των οποίων και μεγαροειδές, ανάλογον προς τα οικήματα της Αρίσβης»! Αυτά γράφει ο Χαριτωνίδης στο ΑΔ 29,Β3, 1964,379. Τα σημειώνει ο Γ.Κοντής 4, που χρονολογεί την περιοχή του Τσιχλιώντα, από το 750 -320πΧ! Εκεί, απέναντι από την  Παναγιούδα, είδα τα κτίσματα και το μεγαροειδές σπίτι, τα περιέγραψα και έκανα την κάτοψη του χώρου!5 ΤΑ μεγαροειδή κτίσματα στο νησί είναι περισσότερα! Είναι όμως μεμονωμένα, όπως αυτό επάνω από την Αποθήκα, ή τα δύο, στην Αρχαία Κώμη, στις ρίζες της Ξηροκαστρινής! Εν κατακλείδι αποτελούν ένα στοιχείο της Αρχιτεκτονικής των κτηρίων,στο πέρασμα του χρόνου!

1.Γιάννης Κοντής Λέσβος και  η Μικρασιατική της Ακτή σελ315 Μάκη Αξιώτη Περπατώντας τη Λέσβο Τομ  Α σελ297 3 Περπατώντας τη Λέσβο Α τομ σελ.296 και σχέδιο Β τόμου 4 Γ.Κοντής σελ 332 5Περπατώντας τη Λέσβο τομ Α σελ 485 και σχέδιο τομ Β

στο Πλάτωμα της κορυφής

στον αρχαίο ερειπιώνα

κοντά στον Πήγαδο

και όχι στο Παλιόκαστρο (σχ Περπατώντας τη Λέσβο)

στα δωμάτια του ενός κτηρίου

Το Μεγαροειδές στον Λεσβάδο

και ο χώρος (Περπατώντας τη Λέσβο)