ΚΡΗΝΕΣ ΣΤ

Στη Μυτιλήνη έχουν καταγραφεί διαχρονικά και υπάρχουν αρκετές κρήνες Οθωμανικές, αλλά και άλλες με Έλληνες χορηγούς. Και βέβαια, οι Οθωμανικές δεν ανήκουν σ’αυτές του Χασάν Πασά, αλλά αρκετές κατασκευάστηκαν μετά, μέσα στον ένα σχεδόν αιώνα, μέχρι το 1912. Ο Χασάν Πασάς έφερε το νερό στην πόλη, όπως έγραψα και κατασκεύασε τις κρήνες, που θα δούμε. Πριν όμως πρέπει να πούμε, πως ενδιαφέρθηκε και ανακαίνισε και τα Θερμά λουτρά στην Θερμή, πού όπως γνωρίζουμε ήταν ένα πανάρχαιο συγκρότημα δίπλα στον ναό της Θερμίας Αρτέμιδος. Έχτισε δύο δεξαμενές, για τους φτωχούς , μία για τους άνδρες και μία για τις γυναίκες και εντοίχισε δύο ημικυκλικές μαρμάρινες επιγραφές . Την μία ο Σαμάρας την είδε επί τόπου και την άλλη στο Μουσείο της Μυτιλήνης (Π.Ι.ΣΑΜΑΡΑ: Ο ΧΑΣΑΝ ΠΑΣΑΣ ΤΖΕΖΑΕΡΛΗ ΚΑΙ Η ΜΥΤΙΛΗΝΗ 1952,ΣΕΛ 32). Αναφέρει ότι η δεύτερη έγραφε «Μόνος αιώνιος είναι ο θεός/μόνον εκείνος είναι μόνιμος/ο κύριος αγαθοεργιών και ευεργεσιών/ο νικηφόρος Αλγερίνος ναύαρχος Χασάν Πασάς/Ο θεός ας ευκολύνει την πραγμάτωσιν των πόθων και των επιθυμιών του» Η ημερομηνία από Εγίρας είναι 1200 (1785-1786). Kapudan -i Derya Gazi Pasa) (ΦΩΤ Μάκης Παυλέλλης στο Κάστρο). Η πρώτη που ήταν επι τόπου έγραφε « Huve’I-hallakui-baki huve’I hallaku’I-baki/Sahibu-I hayrat ve’I-hasenat Kapudan-i /Derya Cezayirli Gazi Hasan Pasa/yessrallahu ma yurid ve ma yesa»/Έτος 1200 (1785-1786) (Μάκης Παυλέλλης από Mustafa Cansiz). Αυτές οι δύο αίθουσες υπάρχουν ακόμα. Στη μία, την δυτική που είναι μεγαλύτερη, ο θόλος στηρίζεται σε ραβδωτό κίονα με ιωνικό κιονόκρανο του αρχαίου ναού. Οι δυο πόρτες, στην ανατολική και δυτική πλευρά του κτιρίου οδηγούσανε στις δυο δεξαμενές, που φωτιζότανε από μικρούς φεγγίτες της στέγης. Η δυτική αίθουσα είναι μεγαλύτερη . Το 1897, μια Αγγλίδα περιηγήτρια που φαίνεται ότι τα επισκέφθηκε, έγραψε: «Τα γυναικεία μπάνια της Θερμής ήταν αποπνικτικά. Η τετράγωνη στέρνα ήταν αρχαίας κατασκευής κι η στέγη της στηρίζεται σε μια συμπαγή επιμήκη κολόνα με ανάγλυφο κιονόκρανο. Δώδεκα γυναίκες κάνοντας αλυσίδα, τριγύριζαν αυτή την κολόνα τραγουδώντας όλες μαζί, ενώ το νερό έφθανε μέχρι το λαιμό τους και τα κεφάλια τους ήταν τυλιγμένα με άσπρες πετσέτες. Στο μισοσκόταδο του λουτρού, που φωτιζόταν μόνο απ’ τα μικρά ημιδιαφανή γυαλιά στην οροφή, το θέαμα ήταν παράξενο σαν μαγεία». (Παν.Παρασκευαίδης: Οι Περιηγηταί για την Λέσβο, 1973,σελ 137)69,137). Δεν υπάρχει καλύτερη περιγραφή για να μας δώσει μια ιδέα, για τον λουτρό που είχε κατασκευάστεί στα τέλη του 18^ου αι.

Η δυτική πόρτα του Λουτρού, στην Θερμή

Και η επιγραφή (Σαμάρας)

Η ανατολική πόρτα

Και η επιγραφή (Μ.Παυλέλλης)

Τα λουτρά

Επάνω σε αρχαίο υλικό

Η Δυτική αίθουσα

Στηριγμένη σε μέλη του ναού της Θερμίας Αρτέμιδος.