ΚΡΗΝΕΣ Ε

Μένει τώρα, να δούμε τις «ευεργεσίες», του Καπουδάν Πασά, στο νησί της Λέσβου και συγκεκριμένα στην περιοχή της Μυτιλήνης, όπου ήταν και η έδρα του Τουρκικού στόλου, όταν αυτός την Άνοιξη, έβγαινε από τον Ελλήσποντο για να μαζέψει τους φόρους, από τους ραγιάδες των νησιών. Κύρια θα βρούμε τις κρήνες που κατασκευάστηκαν και την μεταφορά νερού στην πόλη, καθώς και τα άλλα μικρότερης σημασίας έργα.*

Πριν όμως δούμε τα έργα, θα δούμε συνοπτικά πώς μεταφέρθηκε το νερό στην Μυτιλήνη** που διψούσε και έπινε νερό από πηγάδια (οι άρχοντες είχαν ιδιωτικές κρήνες και μετέφεραν νερό από καλλιεργημένες, ιδιωτικές πηγές. Μερικές φορές κατασκεύαζαν και μια εξωτερική βρύση στον αυλότοιχο, για τον κόσμο). Το 1771, με εντολή του Χασάν Πασά , ο «Μεϊμάρης» φέρνει τα νερά των πανάρχαιων πηγών του Καγιανιού ( Ρωμαϊκές που κατά την επιγραφή του Αθανάδα, τροφοδοτούσαν το Ασκληπιείο της πόλης), με κτιστό αυλάκι, επενδυμένο με κουρασάνι και σκεπασμένο με πλάκες, που ερχόταν στις πλαγιές της Αμαλής και κατέληγε, αφού περνούσε απέναντι την Λαγκάδα , στις λεγόμενες Καμάρες. Πολλά κομμάτια του σώζονται ακόμα, στις πλαγιές, απ’όπου πενούσε. Αυτές οι καμάρες είναι ο μεγάλος νερόμυλος (που υπάρχει ακόμα ( δίπλα στο 2^ο Δημοτικό σχολείο, στο Νιο Χωριό). Αυτός λειτούργησε με δεξαμενές καθίζησης, πριν το νερό οδηγηθεί στις βρύσες και στο κάστρο. Δεν γνωρίζουμε πόσο καιρό, γιατί τα πίτυρα από την άλεση, βρισκόταν στο πόσιμο νερό. Από αυτό το υψηλό μέρος της πόλης, το νερό με πήλινους αγωγούς μοιράστηκε στις 4 μεγάλες και 3 μικρότερες κρήνες, που χρηματοδότησε ο Χασάν Πασάς και κατασκευάστηκαν στην πόλη. Σ’αυτές πρέπει να προστεθούν και οι 4, που χάρισε ο δραγουμάνος του στόλου, Νικόλαος Μαυρογένης. Όμως το νερό έπρεπε να ανεβεί και στον λόφο του κάστρου. Να μπεί στην δεξαμενή (θεωρείται ότι υπήρχε, εκτός από την βροχή και προγενέστερη προμήθεια νερού στο κάστρο-Καμπουρίδης για το 1548), στις κρήνες του κάστρου ( και στα σπίτια που υπήρχαν εκεί) και στα λουτρά του. Έτσι κατασκευάστηκαν υδατόπυργοι (σου τερεζί) ανάμεσα στα δύο υψώματα, που οδηγούσαν το νερό στο κάστρο. Ο τελευταίος που έμεινε και φαινόταν σε φωτογραφίες των αρχών του 20^ου αι. (στο Μέγα Πανόραμα Μυτιλήνης, που σημειώνω με Α τις Καμάρες, με Β τον Υδατόπυργο και με Γ το Γενί Τζαμί ) στο Πάρκο του Αγίου Ευδοκίμου, γκρεμίστηκε τα τελευταία χρόνια. Γι΄ αυτές τις κρήνες θα πούμε σε άλλο άρθρο.

*Μία εργασία αποκαλυπτική γι’αυτό το θέμα είναι του Αείμνηστου Παναγιώτη Σαμάρα, το 1952 : Ο Χασάν Πασάς Τζεζάερλη και η Μυτιλήνη, καθώς και στοιχεία που έδωσε η έρευνα, τα επόμενα χρόνια.

**Βλέπε και Μάκης Αξιώτης : Η Ύδρευση της Μυτιλήνης κατά την Μεταβυζαντινή περίοδο. Οι Υδρόμυλοι της Μυτιλήνης . Ανάτυπο από Αιολικά Χρονικά 2002 Εδώ αναφέρεται με λεπτομέρειες το έργο σαν χρονικό και με περιγραφή των πηγών στο Καγιάνι

Το αυλάκι του Χασάν Πασά

Μία είσοδος στις πηγές ( Καγιάνι)

Με την κάθοδο στο δίκτυο

Άλλες δύο είσοδοι

Είσοδος Αγίας Θέκλας

Κομμάτια του αγωγού (αυλάκι κτιστό)

Ο Νερόμυλος (Καμάρες) στο τέλος

«Πανόραμα» όπου φαίνονται ο Νερόμυλος και ο Υδατόπυργος