RachidBenzine: Ο βιβλιοπώλης της Γάζας (μυθιστόρημα, Μετάφραση από τα γαλλικά: Ρίτα Κολαϊτη), Εκδόσεις Ψυχογιός, Αθήνα 2025, σελ. 125

Ο Ρασίντ Μπενζίν γεννήθηκε το 1971 στην Κενίτρα του Μαρόκου. Είναι ισλαμολόγος, πολιτειολόγος, μυθιστοριογράφος και δραματουργός, και θεωρείται μία από τις σημαντικότερες φωνές του φιλελεύθερου Ισλάμ στον γαλλόφωνο κόσμο. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και οικονομικά στα πανεπιστήμια Paris-Descartes και Versailles. Ξεκίνησε την ακαδημαική του πορεία ως καθηγητής και ερευνητής, διδάσκοντας σε πανεπιστήμια όπως το Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών της Αιξ-αν-Προβάνς και το Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβέν. Συμμετέχει στην Εθνική Επιτροπή Δεοντολογία για τις Βιοεπιστήμες και την Υγεία της Γαλλίας. Έχει γράψει βιβλία για το Ισλάμ στα οποία το προσεγγίζει ιστορικά, με έμφαση στην αλληγορική και φιλοσοφική ανάγνωση του Κορανίου.

Στο οπισθόφυλλο του παρόντος βιβλίου διαβάζουμε: Ανάμεσα στα ερείπια της Γάζας και στις κιτρινισμένες σελίδες βιβλίων, ένας ασπρομάλλης άντρας περιμένει. Περιμένει τι; Ίσως κάποιον που θα κοντοσταθεί για να τον ακούσει. Γιατί τα βιβλία που κρατάει στα χέρια του δεν είναι απλώς αντικείμενα - είναι σπαράγματα ζωής, θραύσματα μνήμης, τραύματα ενός λαού. Όταν ο νεαρός Γάλλος φωτογράφος στρέφει τον φακό του προς αυτόν τον, περιτριγυρισμένο από βιβλία, ηλικιωμένο Παλαιστίνιο, δεν ξέρει ότι σε λίγο θα διαβεί τις πύλες ενός άλλου κόσμου. «Όμως, πίσω από κάθε βλέμμα, δεν υπάρχει μια ιστορία; Η ιστορία μιας ζωής. Η ιστορία ενός ολόκληρου λαού, κάποιες φορές», λέει ο βιβλιοπώλης. Έτσι, αρχίζει η παλαιστινιακή οδύσσεια ενός ανθρώπου ο οποίος επέλεξε ως καταφύγιο, αντίσταση και πατρίδα τις λέξεις. Από τη φυγή ως τη φυλακή, από την πολιτική στράτευση ως τη διάψευση των ελπίδων, από το θέατρο ως τον έρωτα, από τα παιδιά που βλέπει να μεγαλώνουν και να ζουν ως τα δράματα που του στερούν βίαια ό,τι αγαπά, η φωνή του μας οδηγεί μέσα απ’ τους λαβύρινθους της Ιστορίας και των μύχιων της ψυχής. Σε έναν κόσμο όπου οι βόμβες φαντάζουν να έχουν τον τελευταίο λόγο, αυτός ο άνθρωπος μας υπενθυμίζει ότι τα βιβλία είναι το μεγαλύτερο δώρο της ζωής - κι όχι για να ξεφεύγουμε από το πραγματικό, αλλά για να το βιώνουμε στην ολότητά του. Θαρρείς και, εν μέσω του χάους, ένας άνθρωπος που διαβάζει είναι η πιο ριζοσπαστική από όλες τις επαναστάσεις.

Να ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το μυθιστόρημα: «Ο άντρας γυρίζει μια σελίδα, την οσφραίνεται, τη χαϊδεύει, ύστερα βυθίζεται πάλι στην ανάγνωσή του. Φοράει ένα απλό πουκάμισο, μακρυμάνικο. Είναι τόσο ξεβαμμένο που μετά βίας διακρίνεις το χρώμα του. Το παντελόνι, από παλιωμένο γκρι βαμβακερό, είναι γεμάτο λεκέδες, όχι πολύ έντονους, και σκόνη απ΄τους δρόμους της Γάζας. Δερμάτινα σανδάλια, εξίσου ταλαιπωρημένα όπως και η όλη του αμφίεση. Ο κόσμος φαντάζει μετέωρος γύρω του. Δάχτυλα μακριά, κοκαλιάρικα, σχεδόν παραμορφωμένα, αγγίζουν το χαρτί, θωπεύουν τις λέξεις. Έχουν την πατίνα εκείνων που ανέκαθεν γύριζαν σελίδες».

El Somprero: 40 Ζωές, 1 μπάλα. Ιστορίες για ανθρώπους που σημάδεψαν και σημαδεύτηκαν από το ποδόσφαιρο. ( πρόλογος: Χρήστος Σωτηρακόπουλος), Εκδόσεις Διόπτρα, Αυήαν 2025, σελ. 274

Διάσημα και άγνωστα πρόσωπα πρωταγωνιστούν σε σαράντα ξεχωριστές ιστορίες, γραμμένες με συγκίνηση και χιούμορ, για το πιο δημοφιλές άθλημα του κόσμου, το ποδόσφαιρο. 40 αυτοτελείς ιστορίες με ανθρώπους που με κάποιο τρόπο επηρέασαν το ποδόσφαιρο, που έδωσαν μάχη με τις προκαταλήψεις, την καταπίεση και την αδικία και μέσω του ποδοσφαίρου προσπάθησαν να φέρουν την αλλαγή στην κοινωνία. Ιστορίες ατόμων που το ποδόσφαιρο καθόρισε την πορεία και την προσωπική τους ζωή και ιστορίες αφανών ηρώων που υπηρέτησαν το άθλημα.

Ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος γράφει ανάμεσα στα άλλα στον πρόλογό του: «Έχει σκεφτεί κανείς πραγματικά τι τελικά είναι το ποδόσφαιρο; Είναι μόνο ένα άθλημα ή μήπως αποτελεί ένα κίνημα που ενώνει ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα , πολιτισμούς και προελεύσεις, Ή και τους διχάζει και δεν τους ενώνει. Έχουμε σκεφτεί επίσης για ποιο λόγο, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, το ποδόσφαιρο παίζεται και λατρεύεται; Σε αυτό το βιβλίο από το λατρεμένο ElSomprero, οι πρωταγωνιστές των ιστοριών δεν περιορίζονται σε αυτούς που αγωνίζονται εντός του γηπέδου. Οι συμμετέχοντες σε αυτή τη μεγάλη αφήγηση, σαν μια ιεροτελεστία, είναι άτομα από διάφορους τομείς της ζωής, όπως η τέχνη, η δημοσιογραφία, καθώς και πρόσωπα που μπορεί αρχικά να φαντάζουν απρόσμενα, αλλά καταλαβαίνεις, γιατί εγκληματίες, στρατιωτικοί ηγέτες, περίεργες προσωπικότητες συνυπάρχουν με ήρωες».

Έρευνα του ΟΣΔΕΛ για επιλογές δανεισμού βιβλίων

Δόθηκαν πριν λίγες μέρες στη δημοσιότητα για πρώτη φορά, με πρωτοβουλία του ΟΣΔΕΛ, στοιχεία για τον δημόσιο δανεισμό βιβλίων από ελληνικές δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες. Τα στοιχεία συγκεντρώθηκα το 20234 και το 2024από 85 αντιπροσωπευτικές δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες.

Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά, οι επιλογές δανεισμού αποκαλύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τα είδη βιβλίων που προτιμήθηκαν για τα έτη αυτά. Παράλληλα, αναδεικνύουν ποια βιβλία δανείστηκαν περισσότερο, σε ποιους εκδοτικούς οίκους ανήκουν, ποιοι Έλληνες μεταφραστές, ποιες Ελληνίδες μεταφράστριες καθώς και ποιοι Έλληνες/Ελληνίδες και ξένοι συγγραφείς και εικονογράφοι βρίσκονται πίσω από τη δημιουργία των έργων που κέρδισαν το ενδιαφέρον του κοινού.

Συγκεκριμένα, το 43,1% των δανεισμών δείχνει την προτίμηση στα βιβλία μυθοπλασίας για ενήλικες, ενώ ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά τα υπόλοιπα είδη βιβλίων: το 20,4% των δανεισμών ανήκει σε βιβλία μυθοπλασίας για παιδιά, το 15% σε παιδικά εικονογραφημένα βιβλία, και με σημαντική απόσταση ακολουθούν τα επιστημονικά βιβλία με 7,8% και τα βιβλία γενικών γνώσεων για παιδιά με 5,8%.

 Η κατάταξη των δέκα Ελλήνων και Ελληνίδων συγγραφέων με τη μεγαλύτερη συχνότητα δανεισμού έχει τον Ευγένιο Τριβιζά στην κορυφή, του οποίου η απήχηση παραμένει αμείωτη και ακολουθούν Λένα Μαντά, Ρένα Ρώσση - Ζαΐρη, Χρυσηίδα - Χρύσα Δημουλίδου, Μαρία Τζιρίτα, Γιώργος Πολυράκης, Σόφη Θεοδωρίδου, Φίλιππος Μανδηλαράς, Πασχαλία Τραυλού, Αντώνης Παπαθεοδούλου.

Με βάση τους δανεισμούς που πραγματοποιήθηκαν, προέκυψε επίσης μια ενδιαφέρουσα αποτύπωση εκδοτικών οίκων. Οι πρώτες δέκα εκδοτικές επιχειρήσεις είναι:Ψυχογιός, Μεταίχμιο, Πατάκη, Διόπτρα, Παπαδόπουλος, Καστανιώτη, Μίνωας, Ίκαρος, Οίκος Α. Α. Λιβάνη, Κέδρος.

Από τα μεταφρασμένα βιβλία τη μεγαλύτερη δημοφιλία εμφανίζουν τίτλοι για παιδιά και νέους. Οι πέντε ξένοι συγγραφείς με τους περισσότερους δανεισμούς είναι:JürgenBanscherus, Elisabetta -MariaDami, JeffKinney. RogerHargreaves, DaisyMeadows.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η πλειονότητα των βιβλίων που καταγράφονται, ακόμη και μέσα στα 50 πρώτα σε αναγνωσιμότητα, ανήκουν σε εκδόσεις άνω της πενταετίας (από το 2007 έως το 2020), ενώ εντοπίζονται ακόμη και τίτλοι από τη δεκαετία του ’90 (από το 1993 έως το 1999). Το γεγονός αυτό καταδεικνύει την έλλειψη νέων τίτλων στις συλλογές των βιβλιοθηκών, η οποία είναι απόρροια των περιορισμένων οικονομικών πόρων τους και της υποχρηματοδότησής τους από το κράτος.