Διαδρομή 39
Γύρω από τη Βατούσα 1

Η Βατούσα, επάνω στον αμαξιτό, αποτελεί το κεφαλοχώρι στην συστάδα των χωριών της περιοχής. Στα 1653 αναφέρεται σαν «Χώρα Βατούσα», ενώ στα 1919 έχει 3.493 κατοίκους. Ήταν ένα από τα χωριά που έβγαζαν τότε πέντε - έξι στατήρες βελανίδια. Είναι ένα πέτρινο, σκουρόχρωμο χωριό, υπέροχο για την αρχιτεκτονική των σπιτιών και των δημοσίων κτηρίων του. Το υπέροχο Δημοτικό, του 1864, ήταν η Ελληνική Σχολή των Αρρένων. Στη βιβλιοθήκη υπήρχαν βιβλία του Γώγου του αρχιμανδρίτη, που χάρισε την ωραιότατη μαρμάρινη βρύση του 1899 (η μεγαλύτερη του νησιού) και του γνωστού Ι. Τάξη.


Η Βατούσα από το δρόμο (1988) (πάνω) και από τον Κουρατσώνα (2003) (αριστερά). Το παλιό Σχολειό (δεξιά)

Από τον δρόμο με τα δύο κέντρα, ανηφορίζοντας προς την πλατεία, είναι κλειστό πια το υπέροχο καφενείο των Αφων Καμβυσέλλη. Η μεγάλη τρίκλιτη βασιλική, δίπλα στον αιωνόβιο πλάτανο, είναι δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής. Είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου, του 1850, με το επίχρυσο τέμπλο και το εκκλησιαστικό μουσείο στην αυλή.


Το υπέροχο τέμπλο της Κοίμησης (αριστερά) και τα πέτρινα «καλόχτιστα» κτίσματα (δεξιά)

Παραδίπλα το πανύψηλο αρχοντικό του γιατρού Γώγου, φιλοξενεί τώρα εκθέσεις. Τρίκλιτη είναι και η υπέροχη εκκλησιά του Ταξιάρχη (1836), η νεκροταφειακή, στην έξοδο προς το Ρέμα. Αυτή ήταν η ενοριακή του 17ου αι..


Το κλειστό καφενείο των Καμβυσέλληδων (1986)

Η Βατούσα είναι ένα υπέροχο μουσείο αρχιτεκτονικής, που αφορά τα σπίτια με την ηφαιστειακή σκούρα πέτρα, τα λιθανάγλυφα, τα τόξα των τούβλων και τα ξύλινα μέρη. Ένα σύνολο που ξαφνιάζει το μάτι και εξάπτει το ενδιαφέρον μετά από κάθε στροφή στα στενά της σοκάκια.