Αρχικά, όσον αφορά τους ενήλικες, από τη στιγμή της ανακοίνωσης του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου στα άτομα (τους πενθούντες), μέχρι και την στιγμή της αποδοχής του, τα άτομα αυτά περνούν από πέντε στάδια-φάσεις, (τα στάδια αυτά είναι κοινά και στην ανακοίνωση κάποιας ασθένειας τόσο στον ίδιο τον πάσχοντα όσο και στους κοντινούς του). Τα στάδια αυτά σύμφωνα είναι τα εξής: άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή. Δεν περνάνε όλοι επιτυχώς από όλα τα στάδια. Μάλιστα, μερικοί δεν φτάνουν ποτέ έως την αποδοχή, και μένουν σε προηγούμενα στάδια, κυρίως αυτό της κατάθλιψης και της άρνησης. Να αναφερθεί πως πολλές φορές τα στάδια αυτά, αν και όχι απαραίτητα όλα με την συγκεκριμένη σειρά, κάνουν την εμφάνιση τους και στο πένθος των παιδιών, σε συνάρτηση πάντα με την ηλικία αλλά και το γνωστικό τους επίπεδο όπως θα δούμε και παρακάτω. Πιο αναλυτικά το κάθε στάδιο έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

Άρνηση: Πρόκειται για την πρώτη αντίδραση μετά το άκουσμα των τραγικών ειδήσεων του χαμού του δικού μας ανθρώπου. Ο όρος άρνηση περιγράφει την γνωστική εκείνη κατάσταση κατά την οποία αναπτύσσεται μια είδους αντίσταση απέναντι στον γεγονός του θανάτου, απορρίπτοντάς το ως μη αληθές. Με πιο απλά λόγια, κάποιος που βρίσκεται σε αυτό το στάδιο απλά δεν θα μπορεί να πιστέψει ότι το κοντινό του πρόσωπο έχει πεθάνει.

Θυμός: Μετά το πρώτο σοκ, ο πόνος του θανάτου μετατρέπεται σε θυμό και επιθετικότητα. Σε αυτή τη φάση ο πενθών προσπαθεί να βρει κάποια υπαιτιότητα πίσω από τον θάνατο, κάτι για να ρίξει το βάρος της ευθύνης. Το στάδιο αυτό είναι ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένο και οι συναισθηματικές εκρήξεις είναι κάτι περισσότερο από αναμενόμενες.

Διαπραγμάτευση: Είναι ένα μεταβατικό στάδιο μεταξύ του πρώτου σοκ και της αποδοχής του θανάτου. Σε αυτή τη φάση το άτομο αρχίζει να συνειδητοποιεί τον θάνατο, ο οποίος αυτός καθαυτός γίνεται αντικείμενο γνωστικής επεξεργασίας. Η προσοχή του ατόμου στρέφεται στο γεγονός του θανάτου και όχι στα συναισθήματα που αυτός πυροδότησε. Κάποιος που διαπραγματεύεται την μη αντιστρεψιμότητα του θανάτου για πρώτη φορά αρχίζει να συνειδητοποιεί πως δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να κάνει για να αλλάξει αυτή την κατάσταση.

Κατάθλιψη: Η φάση της κατάθλιψης μπορεί να διαρκέσει από λίγες ώρες/ημέρες, έως και μερικούς μήνες. Πρόκειται για μια ψυχοφθόρα διαδικασία η οποία όμως είναι ιδιαίτερα σημαντική στη βίωση του πένθους. Για όσο χρονικό διάστημα κρατάει αυτό το στάδιο το άτομο βρίσκει το χρόνο να πενθήσει για το θάνατο του κοντινού του ανθρώπου και για όλα όσα δεν θα μπορέσει να μοιραστεί πλέον μαζί του. Πιο συνηθισμένες μορφές κατάθλιψης είναι η κατατονία, η απόσυρση από τις κοινωνικές εκδηλώσεις και το κλείσιμο στον εσωτερικό.

Αποδοχή: Η διαδικασία του πένθους όταν κινηθεί σε φυσιολογικά επίπεδα, καταλήγει στην αποδοχή του θανάτου. Η αποδοχή του ότι κάποιος έχει φύγει από την ζωή, δεν σημαίνει ότι αυτόματα διαγράφεται κάθε συναίσθημα για τον θάνατό του. Σε αυτό το στάδιο, ο θάνατός ως γεγονός έχει περάσει από επεξεργασία και έχει γίνει κτήμα.

Οι αντίστοιχες φάσεις στα παιδιά έχουν ως εξής:

α) Κατανόηση του γεγονότος της απώλειας. Αφορά την αποδοχή της πραγματικότητας της απώλειας. Σε αυτή τη φάση υπάρχουν αντιδράσεις σοκ αλλά και άρνηση αποδοχής της πραγματικότητας.

β) Η διεργασία του θρήνου, μέσα από την επαφή του παιδιού με τον πόνο που του προκαλεί η απώλεια και η έκφραση των συναισθημάτων του. Τα άτομα που πενθούν περνούν ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων που συνοδεύονται από κλάμα, αισθήματα άγχους, θυμού, ενοχής και τύψης.

γ) Η δημιουργία εσωτερικής, συμβολικής επαφής με τον άνθρωπο που πέθανε ώστε να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη του. Ουσιαστικά είναι η προσαρμογή σε ένα περιβάλλον όπου λείπει ο αποθανών. Οι πενθούντες θα πρέπει να επανακαθορίσουν τους ρόλους τους και να κατακτήσουν νέες δεξιότητες.

δ) Η ικανότητα των παιδιών να συνεχίσουν τη ζωή τους και να επενδύσουν σε νέες σχέσεις. Πρόκειται για συναισθηματικό επαναπροσδιορισμό απέναντι στον αποθανόντα και η συνέχιση της ζωής.

Ο χρόνος που μπορεί να διαρκέσει κάθε στάδιο ποικίλει και έχει να κάνει κυρίως με το στάδιο ωριμότητας που βρίσκεται τόσο ο ενήλικας όσο και το παιδί.

https://e-psyxologos.gr/pen8os-sthn-paidikh-hlikia-mprosta-sto-8anato-tou-shmantikou-proswpou-ptyxiakh-e-psyxologos-gr/