Η ρητορική της μισαλλοδοξίας (μέρος α΄)

31/10/2013 - 14:08

Από το παράθυρο της σοφίτας μου ακούγεται ρυθμικά η σφυρίχτρα του γυμναστή. Τα παιδιά στα σχολεία χάνουν ώρες για να μάθουν να βηματίζουν σα στρατιωτάκια.

«Γύφτοι», Τούρκοι και ο μύθος του αιωνίως αθώου Έλληνα

Από το παράθυρο της σοφίτας μου ακούγεται ρυθμικά η σφυρίχτρα του γυμναστή. Τα παιδιά στα σχολεία χάνουν ώρες για να μάθουν να βηματίζουν σα στρατιωτάκια. Υπό τον ήχο εμβατηρίων που άλλοτε χρησιμοποιούσε η Βέρμαχτ και με τελετουργικό που αναπτύχθηκε στα επιτελεία φασιστοειδών, τα δικά μας παιδιά, μοναδικά στην Ευρώπη, οι δικές μας μικρές ψυχές, στοιχημένες και αλύγιστες, βηματίζουν σα σκληροί στρατιώτες χαιρετώντας σε κάποια στιγμή δεσποτάδες, στρατιωτικούς, πολιτικούς τάχα για να γιορτάσουν την αυτοθυσία όσων πολέμησαν για ετούτο τον τόπο. Η μιλιταριστική φαντασίωση συνεχίζεται ενώπιόν μου σα σε ημερήσιο εφιάλτη.

Ενώ ο γυμναστής ξελαρυγγιάζεται ένα - δύο, εν - δυο, πάνω από την Καλλονή πετάει ένα C-130 κάνοντας κύκλους και ρίχνοντας κατά εξάδες αλεξιπτωτιστές κάπου εκεί στα μακρινά χωράφια των αλυκών, στα πλαίσια κάποιας άσκησης. Στα πέριξ, παρ’ όλο που οι Χρυσαυγίτες πάλι μπήκαν στο αυγό, η κοινωνία δείχνει τελικά πως εκείνη θα τους εκκολάψει ξανά. Οργιάζουν οι προκαταλήψεις για τους «Γύφτους» στη Λέσβο και τα στερεότυπα για τον Κακό Τούρκο ανασκαλεύονται και πάλι με αφορμή κάποια έρευνα που ίσως γίνει εκεί κοντά στην Κάλυμνο.

Σε όλη τη χώρα, η ακραία, ρατσιστική, πολεμοχαρής σκέψη είναι βαθιά ριζωμένη και ακόμα, καθώς φαίνεται, «σπάει» σε νέα παρακλάδια. Προκαταλήψεις και στερεότυπα αιώνων επικαιροποιούνται εκ νέου. Και η ρητορική της μισαλλοδοξίας δείχνει να βρίσκει ξανά πρόσφορο έδαφος.   

Να θυμίσω την αιωνόβια απαντοχή μερικών συμβόλων, αυτός είναι ο σκοπός μου σε αυτό το σύντομο άρθρο. Την απαντοχή, αλλά και τη χρήση τους. Πρώτα ο κακός «Γύφτος», «Ατσίγγανος». Ο νομαδικός αυτός λαός που διώκεται συστηματικά από το 17ο αιώνα, με κορύφωση την εξόντωσή του σε μονάδες μαζικής εκκαθάρισης του Χίτλερ. Για τους Έλληνες, στο μυθικό υπόβαθρο, ο «Γύφτος» δαιμονοποιείται. Κάνει αντί για τέσσερα, πέντε καρφιά για το Χριστό, όπως λέει στο μοιρολόγι της Μ. Πέμπτης· από χαιρεκακία και μόνο, το πέμπτο να καρφωθεί στην καρδιά του. Η Παναγία τού λέει «κόφτες (φύγε), μωρέ ατσίγγανε, καταραμένος να ‘σαι».

Καταραμένος παραμένει στο συλλογικό υποσυνείδητο, αλλά και βολικά εκμεταλλεύσιμος ανάλογα με τις ανάγκες μας. Κάνει όλες τις βρομοδουλειές, αδειάζει βόθρους, αναλαμβάνει τα απομαζώματα, κάνει το διακινητή παράνομων ουσιών με προστάτες Έλληνες «αφεντικά» της νύχτας. Περιπτώσεις καλά παραδομένες στη βιβλιογραφία, ειδικά από τα χρόνια του μεταπολέμου. Έπειτα προβάλλεται από ορισμένους κύκλους ως ανίερος και σεξουαλικά προσβάσιμος (στο λαϊκό τραγούδι, η «τσιγγάνα» παρουσιάζεται πονηρή, μάγισσα, αλλά και ανοιχτή σε σεξουαλικές προτάσεις), αλλά και μερικές φορές ωραιοποιημένα, ρομαντικά, ως περιπλανώμενος ήρωας (ενδεικτικός ο στίχος του Παλαμά, «γύφτισσα τον εβύζαξε γι’ αυτό έχει φτερά», που αργότερα μελοποιήθηκε και άλλαξε πλαίσιο).

Οι Ρομά είναι ξένοι και τους θέλουμε να παραμείνουν ξένοι, αναλόγως, ως φτηνοί υπηρέτες, τέρατα, αποδιοπομπαίοι ή αντικείμενα των κάθε είδους παρορμήσεών μας, αγαθών και μη. Ασχολούμαστε μαζί τους όσο μας εξυπηρετούν και βέβαια, για να προβάλουμε πάνω στον άγνωστο για εμάς πολιτισμό τους τις δικές μας προεκτάσεις.

Όσο για τον Κακό Τούρκο, τι να πω... Μεγαλώσαμε με αυτά τα σύμβολα και επιμένουμε να μεγαλώσουν κι άλλες γενιές μαζί τους. Όποτε μας βολεύει, τους αποκαλούμε εχθρούς, την ίδια στιγμή που σχεδόν ηδονικά απολαμβάνουμε την ετερότητά τους μέσα από τούρκικα σήριαλ υψηλής τηλεθέασης. Την ίδια στιγμή που μακαρίζουμε την έλευσή τους ως τουρίστες, προβάλλοντάς την ως «αντίδοτο» στη δική μας οικονομική κρίση. Όπως και με τους Ρομά, έτσι και τους Τούρκους: τους χρησιμοποιούμε συμβολικά και πρακτικά ανάλογα με τις ανάγκες μας. Ξέρουμε ίσως, πως με το Χασάν και τον Αχμέτ δεν έχουμε να χωρίσουμε κάτι, όμως «τι θα γίνει αν επιτεθούν»;

Κάποτε έλαβα μια επιστολή από άτομο, τα στοιχεία του οποίου δε μου επιτρέπει να δημοσιεύσω. Μου εξηγούσε τι συνέβη στη Μυτιλήνη, πώς τερματίστηκε υπόθεση εσωτερικών διαταραχών στο νησί όταν ως διά μαγείας η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως «εμφανίστηκαν τουρκικές κορβέτες στα βόρεια της Λέσβου». Έμαθαν οι Τούρκοι πως οι Μυτιληνιοί είχαν σηκώσει μπαϊράκι εναντίον των αποφάσεων της Αθήνας και ήρθαν να πάρουν το νησί! Η τραγωδία της Κύπρου ήταν πρόσφατη και ο κόσμος άρπαξε το δόλωμα.

Ο επιστολογράφος μου, σε σημαντική θέση εκείνη την εποχή, δεν έβλεπε στα ραντάρ ούτε μια τουρκική ψαρόβαρκα. Χρειαζόμαστε, δυστυχώς, τέτοιες μαρτυρίες για να αποδείξουμε το πασιφανές: αν δώσει κανείς σε κάποιον ένα κόκκαλο πάνω εκεί να βγάλει τη λύσσα του, την πίκρα του, τους φόβους του, μπορεί και να γλυτώσει ο ίδιος από την τιμωρία που αξίζει. «Και τι θα γίνει αν πράγματι επιτεθούν», είπε ένας φίλος μου, «θα τους αφήσω να πάρουν την πατρίδα μου»;

Όχι βέβαια, γιατί είσαι «παλικάρι με φιλότιμο» και αυτό το ξέρουν αυτοί που εκμεταλλεύονται. Θα πέσεις και σκοτωθείς με το Χασάν, φούρναρη από την Άγκυρα, τον Αχμέτ, δάσκαλο από τη Σμύρνη. Θα σκοτώσεις και θα σκοτωθείς με ανθρώπους που δεν έχετε να χωρίσετε στην ουσία τίποτα. Ποιανού όμως πόλεμο θα έχεις πολεμήσει; Ποιανού την ειρήνη δε θα έχεις απολαύσει; Σε έχουν πείσει για την «ανάγκη» της ιστορίας. Μια ιστορία που ποτέ δεν μπήκες στον κόπο να μελετήσεις μόνος σου και που δε θα σε αφήσουν να μελετήσεις, δε θα σ’ τη διδάξουν στο σχολείο γιατί θα καταλάβεις για ποιανού τις «ανάγκες» θα πας να σκοτωθείς θέλοντας και μη!

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey