Γράφει η Θάλεια Βουγδή

Σε μια εποχή που η μαζική παραγωγή απειλεί να ισοπεδώσει την αυθεντικότητα υπάρχουν κάποιες οικογενειακές επιχειρήσεις που στέκουν σαν «φάροι» σταθερότητας και ποιότητας. Στο Πλωμάρι της Λέσβου, εκεί όπου το άρωμα του γλυκάνισου μπλέκεται με τη θαλασσινή αύρα του Αιγαίου, ένα όνομα άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία του ούζου στη Λέσβο και την Ελλάδα γενικότερα, αυτό της ποτοποιίας Βαρβαγιάννη, συνεχίζει ακούραστα εδώ και έξι γενιές να αποστάζει ένα από τα πιο εμβληματικά προϊόντα της Ελλάδας: το ούζο.

Από το 1860 όταν ο Ευστάθιος Βαρβαγιάννης επέστρεψε από την Οδησσό και έφερε μαζί του την τέχνη της απόσταξης μέχρι σήμερα, η επιχείρηση δεν έπαψε να υπηρετεί με σεβασμό την παράδοση, παραμένοντας ανοιχτή στις προκλήσεις, τις αλλαγές και τις νέες αγορές. Σε μια εποχή όπου το χειροποίητο γίνεται συχνά «σλόγκαν» η ποτοποιία Βαρβαγιάννη εξακολουθεί να το εννοεί. Με απόσταξη 100% χωρίς χημικά πρόσθετα και με αφοσίωση στη λεπτομέρεια που θυμίζει περισσότερο τέχνη πάρα βιομηχανία, το ούζο τους δεν είναι απλά ένα ποτό. Είναι πολιτισμός, είναι ταυτότητα.

Συναντηθήκαμε εδώ που αρχίζουν και τελειώνουν όλα. Στο αποστακτήριο της οικογένειας Βαρβαγιάννη και μιλήσαμε με έναν εκ των Διαχειριστών, της νέας γενιάς της ποτοποιίας Ι. Βαρβαγιάννης ΕΠΕ τον κ. Γιάννη Βαρβαγιάννη για το παρελθόν, για τις δυσκολίες, τα όνειρα και το μέλλον ενός προϊόντος που συνδέεται με τη μνήμη, τη γεύση και την παρέα.

Πότε και πως ξεκίνησε η ιστορία της ποτοποιίας Βαρβαγιάννη;

Ο προπάππους της οικογένειας, Ευστάθιος Βαρβαγιάννης, έφυγε για την Οδησσό για να μάθει την τέχνη της απόσταξης και επέστρεψε στη Λέσβο, όπου παντρεύτηκε και ίδρυσε την ποτοποιία. Από τότε, έξι γενιές συνεχίζουν με σεβασμό και δημιουργικότητα. Οι σημερινοί διαχειριστές, τα εφτά πρώτα ξαδέρφια, έχουν αναλάβει ρόλους σε Αθήνα, Λέσβο και Θεσσαλονίκη, διαμορφώνοντας ένα δυναμικό και εξωστρεφές μοντέλο διοίκησης.

Τι είναι αυτό που κάνει το ούζο Βαρβαγιάννη να ξεχωρίζει ποιοτικά και γευστικά;

Το Ούζο Βαρβαγιάννη ξεχωρίζει για τη σταθερότητα της ποιότητάς του. Κοινό στοιχείο όλων των προϊόντων είναι η δημιουργία τους από απόσταξη 100% με αργές διαδικασίες και η χρήση αγνών πρώτων υλών και το μοναδικό νερό του Πλωμαρίου σε ασυνεχείς, χάλκινους άμβυκες σε παρτίδες. Ο γλυκάνισος από το Λισβόρι της Λέσβου, στα ιδιόκτητα κτήματα της ποτοποιίας, το καθαρό νερό από ιδιόκτητη πηγή και τα αρωματικά βότανα είναι τα θεμέλια του μοναδικού του χαρακτήρα.

Οι διαφορετικοί τύποι ούζου που παράγει η εταιρεία - από το απαλό «Πράσινο» έως το «Αφροδίτη» - καλύπτουν τις γευστικές προτιμήσεις κάθε καταναλωτή.

Παραμένετε πιστοί στην αρχική συνταγή ή η κάθε γενιά έχει κάνει αλλαγές;

Η συνταγή παραμένει αναλλοίωτη εδώ και 165 χρόνια. Είναι η ψυχή του ούζου μας και η ταυτότητά του. Κάθε γενιά όμως προσθέτει τη δική της πινελιά, όχι αλλάζοντας τη συνταγή, αλλά εξελίσσοντας τη διαδικασία παραγωγής, τη συσκευασία και τον τρόπο επικοινωνίας με τον σύγχρονο καταναλωτή. Ο σεβασμός στην παράδοση συνδυάζεται με τη χρήση σύγχρονων μεθόδων εμφιάλωσης και ποιοτικού ελέγχου.

Τι προσθέτει η κάθε γενιά στην ταυτότητα της ποτοποιίας;

Η κάθε γενιά φέρνει τη δική της ματιά, τις γνώσεις και τις αξίες της εποχής της. Οι παλαιότερες έθεσαν τις βάσεις και το όνομα. Οι επόμενες ενίσχυσαν την εξαγωγική δραστηριότητα και τη θέση του ούζου Βαρβαγιάννη ως διεθνούς brand. Η σημερινή έκτη γενιά συνδυάζει το πάθος των προγόνων με την εξωστρέφεια, την καινοτομία και την ευαισθησία για τη βιωσιμότητα και τον τόπο μας.

Πως ισορροπείτε μεταξύ παράδοσης και καινοτομίας;

Η ισορροπία αυτή είναι ο πυρήνας της φιλοσοφίας μας. Διατηρούμε τις παραδοσιακές μεθόδους απόσταξης, χρησιμοποιούμε τους ίδιους άμβυκες και ακολουθούμε τον ίδιο ρυθμό παραγωγής. Παράλληλα, επενδύουμε σε σύγχρονο εξοπλισμό, νέες γραμμές εμφιάλωσης και βιώσιμες πρακτικές παραγωγής. Η καινοτομία για εμάς δεν σημαίνει αλλαγή ταυτότητας, αλλά εξέλιξη με σεβασμό στις ρίζες μας.

Τι ρόλο παίζει το «Μουσείο Ούζου Βαρβαγιάννη» στη διατήρηση και προβολή της ιστορίας σας;

Το Μουσείο Ούζου Βαρβαγιάννη στο Πλωμάρι είναι η καρδιά της ιστορίας μας. Εκεί φιλοξενούνται οι πρώτοι άμβυκες, τα εργαλεία, φωτογραφίες και ντοκουμέντα που αφηγούνται την πορεία έξι γενεών. Παράλληλα, λειτουργεί ως χώρος γευσιγνωσίας και ενημέρωσης για τους επισκέπτες από όλο τον κόσμο, που έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά την τέχνη της απόσταξης και τη σημασία του ούζου στη λεσβιακή και ελληνική παράδοση.

Υπάρχει ενδιαφέρον από τη διεθνή αγορά για το ελληνικό ούζο; Ποιες χώρες προτιμούν το προϊόν σας;

Η απήχηση είναι σταθερά αυξανόμενη. Εξάγουμε περίπου το 25-27% της παραγωγής μας σε 25 χώρες, με κύριες αγορές τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Αυστραλία, τον Καναδά, την Τουρκία και τη Βενεζουέλα. Στόχος μας είναι η περαιτέρω επέκταση σε Ασία και Νότια Αμερική, ενισχύοντας το brand ως premium διεθνές απόσταγμα.

Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις σήμερα για έναν παραδοσιακό παραγωγό;

Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να παραμένεις αυθεντικός και βιώσιμος μέσα σε μια αγορά που αλλάζει διαρκώς. Οι αυξήσεις στις πρώτες ύλες και στην ενέργεια, ο υψηλός Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και ο ανταγωνισμός από μη πιστοποιημένα προϊόντα δημιουργούν πίεση. Παρ’ όλα αυτά, η προσαρμοστικότητα, η ποιότητα και η συνέπεια στις αξίες μας είναι αυτά που μας κρατούν δυνατούς και μάς επιτρέπουν να συνεχίζουμε με σταθερό βήμα και δυναμική ανάπτυξη.