Πριν λίγες μέρες ένας φίλος με πήρε τηλέφωνο από το Αγαθονήσι. Είχε πάει εκεί για να μεταφέρει ένα φορτίο τσιμέντο από την Κάλυμνο. Με πήρε γελώντας. «Ρε Γιώργο», μου είπε, «ξεκίνησα να πάω μια βόλτα με το φορτηγό να δω το Αγαθονήσι. Ξεκίνησα από το λιμάνι, ανέβηκα μια ανηφόρα, στο τέλος της κατηφόρας τελείωνε το νησί. Μόνο ένα τσαντισμένο κόκορα βρήκα στο δρόμο, που με κυνηγούσε γιατί δεν είχε ξαναδεί φορτηγό και ήθελε τσαμπουκάδες. Πώς ζουν οι ανθρώποι εδώ, ρε; Ένα σχολείο με πέντε μαθητές, κάτι γεροντάκια στο καφενείο, απελπισία με έχει πιάσει.»

Συνέχισε ο φίλος μου να μου περιγράφει ένα τοπίο που στη φαντασία του είχε γίνει ακόμα πιο απόμερο απ’ ό,τι ήταν. Σε κάποια στιγμή, τον πήραν πάλι τα γέλια. «Απέναντί μου έχει ένα από αυτά στα σπιτάκια, τα χαμόσπιτα. Είναι ασπρισμένο με ασβέστη, έχει πράσινα ξύλινα κουφώματα, ένα δωμάτιο όλο κι όλο. Απ’ έξω στην πόρτα έχει ένα μεγάλο χαρτόνι με την επιγραφή ΟΔΟΝΤΟΓΙΑΤΡΕΙΟ. Φαντάσου να πας να κάνεις εκεί απονεύρωση.»

Εγώ ανατρίχιασα. Φαντάσου να πιάσει το μωρό σου κάτι έκτακτο στο Αγαθονήσι και να είναι χειμώνας και να έχει μποφώρια. Πώς να μιλήσεις στον άλλο για τη ζωή σου εκεί στο χωριό της Πίνδου, σε υψόμετρο χιλίων τρακοσίων μέτρων, όταν έρθει ο χειμώνας και το χιόνι; Τι διεύθυνση να δώσεις στο φίλο που θέλει να σου στείλει ένα δέμα εκεί στο μιτάτο του Ψηλορείτη ή στο νησάκι της Φαρμακούσας, στο πέλαγος και στο πουθενά; Αυτοί που επέλεξαν ή αναγκάστηκαν να ξεμείνουν στα πιο δύσκολα μέρη της Ελλάδας, στα μέρη όπου το σπίτι δεν έχει αριθμό, εκεί που δεν υπάρχουν οδοί με ονόματα επιφανών πολιτών, εκεί που δεν πιάνει το κινητό, εκεί που είσαι μόνος και που κανείς δε θα μάθει ποτέ τι περνάς, αυτοί οι άνθρωποι της άγνωστης Ελλάδας είναι, είτε το παραδέχονται είτε όχι, δικαιωματικά ποιητές και άγιοι. Έχουν να πουν ιστορίες που αντηχούν πιο δυνατά από κάθε άλλο θόρυβο της εποχής μας. Κι όμως, αν τους ρωτήσεις, λένε πάντα «δεν έχει τίποτα εδώ»...

Δε θέλω να πλέξω κανένα εγκώμιο, ούτε καμμιά ελεγεία. Η ζωή σε αυτά τα μέρη είναι πολύ σκληρή, σε κάνει και εσένα σκληρό. Πορεύεσαι με ό,τι έχεις και τα πράγματα τα ζυγίζεις με βάση τη μοναξιά σου. Δεν περιμένεις βοήθεια από πουθενά. Έχω δει ανθρώπους να μισούνε και ανθρώπους να λατρεύουνε αυτήν τη μοναξιά και αυτήν την απομόνωση. Και έχω δει μερικούς να είναι πέρα από τα συναισθήματα, να ζουν όπως τα σχίνα και τα βάτα στους γκρεμνούς, να ζουν τις εποχές που περνούν από πάνω τους δίχως σχόλια, δίχως ελπίδες, δίχως γκρίνιες, δίχως τίποτα. Η ύπαρξή τους έχει μια τραχύτητα, μια γλύκα και μια πίκρα απαράμιλλη, κάτι που αφήνει τον άνθρωπο της πόλης άναυδο. Τόσα νησάκια, κορφές, χαράκια τόσες ερημιές και τόσοι ερημίτες και τόσες ζωές. Τα μέρη όπου η καρδιά της Ελλάδας δεν έχει ξεχάσει να χτυπάει, σε πείσμα όλων των καιρών.