Κυριακή, παραμονή του Αγίου Πνεύματος, επίσκεψη στην Κοίμηση της Θεοτόκου στην Τήνο. Τυχαία συναντώ ένα γκρουπ μυτιληνιών από κρουαζιέρα. Το αυτοκίνητο σταματά έξω από τον ναό. Ήταν όνειρο, ήταν ένα τάμα χρόνων και μια υπόθεση ζωής να προσκυνήσω τη χάρη της. Ήθελα πολύ να πάω και το χάρηκα, γιατί πήγαμε παρέα ανθρώπων αγαπημένων, χρόνια δεμένων με αδελφικούς δεσμούς: Γνωρίζει ο ένας τους καημούς, την προσπάθεια και τα όνειρα του άλλου, τον συναισθάνεται και τον συμπονά. Είναι καλή συνθήκη να προσευχηθείς συνοδευμένος από τόσο θετική ενέργεια, κοντά στην προσευχή δικών σου ανθρώπων.

Η εκκλησία επιβλητική, όταν μείναμε μόνοι μας, όταν πιάσαμε στασίδι και κοιτάξαμε γύρω μας η κατάνυξη μας πλημμύρισε. Όμορφα, ήσυχα, ανθρώπινα, θεϊκά. Γινόσουν ταπεινός και αισθανόσουν ανύπαρκτος, κάθε φορά που το βλέμμα καρφωνόταν στις εικόνες του τρούλλου και στον γύρω διάκοσμο. Σκούρα χρώματα, πλουμιστά γύψινα πλαίσια, καντήλια, πολυέλαιοι, στασίδια παλαιού τύπου. Μόνον εκεί, στο δεξί κλίτος κρυμμένη, μπόρεσα να βγάλω τα εσώψυχά μου. Σε εκτενή εσωτερικό μονόλογο πάντα. Η γιαγιά μου έλεγε ότι η διαφορά του Θεού από τον άνθρωπο είναι πως ο πρώτος καταλαβαίνει τι του λες, όταν του μιλάς από μέσα σου. Δεν ξέρω πώς το γνώριζε, περιέγραφε όμως την πιο βαθιά αγαπητική σχέση που μπορεί να διαβάσει την ψυχή μας, χωρίς να ανοίξουμε απαραίτητα το στόμα μας. Συμβαίνει και ανάμεσα στους ανθρώπους. Σε λίγους ανθρώπους. Η σημασία της προσευχής είναι αναστοχαστική, είναι αυτοκριτική, είναι ελπιδοφόρα, είναι ανακουφιστική. Η ανάγκη της αποκαλύπτει τη μικρότητα και την αδυναμία μας. Την ανάγκη ενός χεριού που θα σε αγγίξει και ενός καλόπιστου ακροατή που θα σε ακούσει με καλοσύνη. Η αξία της είναι δυναμική. Σε βοηθά να προχωρήσεις. Σου δείχνει πόσο θετική αύρα μπορείς να γεννήσεις μέσα σου καθημερινά, πόσο κουράγιο μπορείς να βρεις, για να συνεχίσεις τη ζωή σου. Κάθε φορά που προσεύχεσαι, προσεύχεσαι για όσα γίνανε, κυρίως γι’ αυτά και για κείνα που θέλεις να γίνουν. Γι’ αυτά που έχεις ανάγκη. Για όσα επιθυμείς. Καταλαβαίνεις ότι ζεις, επειδή επιθυμείς και χρειάζεσαι, επειδή γεύεσαι και έχεις ανάγκη να δοκιμάσεις. Κάθε φορά που προσεύχεσαι, θυμάσαι στα λόγια σου και άλλους. Αυτό έχει επίσης τη δική του αξία. Ο άνθρωπος ξέρει ότι μόνος του δεν μπορεί. Όταν ζητά την ευλογία για τον κόσμο, αισθάνεται πως ο κόσμος πάσχει και πως είναι ταυτόχρονα πολύτιμος. Πως υπάρχει μόνον μέσα σ’ αυτόν. Είναι σημαντικό να εξαρτάσαι. Να το χρειάζεσαι να εξαρτάσαι.

Ύστερα από ένα διάστημα απροσδιόριστο στα όρια του ανθρώπινου χρόνου βγήκα από την ιερή μου κρυψώνα και ανακατεύτηκα με το εκκλησίασμα και το πλήθος των προσκυνητών που με δυσκόλεψε αφάνταστα να βιώσω την κατάνυξη που βίωνα ήδη μέσα μου. Δεν το έχω με την εμπορικότητα των ιερών χώρων. Η πίστη, η γαλήνη και η αυτογνωσία είναι διαδικασίες που απαιτούν μόνωση, ησυχία απόλυτη, αποχή από κάθε περισπασμό. Ίσως οι επίτροποι του ναού επιβάλλεται να οργανώσουν με τάξη και με αυστηρότητα την προσέλευση των πιστών. Μία ώρα αναμονή και σπρώξιμο κάτω από τον καυτό κυριακάτικο ήλιο, χαλάλι δεν λέω, αλλά δεν υπηρετεί τη σωτηρία της ψυχής, όπως την αισθάνεται κάποιος που επενδύει μόνον σ’ αυτήν. Όταν πηγαίνεις στον Θεό, δεν αντέχεις περισπασμούς. Ύστερα είναι και τα άλλα όλα : λαμπάδες εκτός, λαμπάδες εντός, μπουκαλάκια για αγίασμα, λάδι, κομποσκίνια χρώματος θηλυκού, κομποσκίνια χρώματος αρσενικού, κομποσκινάκια παιδικά, ρίγανη, θυμάρι, φασκόμηλο…. Σοβαρά τώρα;

Το ανάστημά μου σε λαμπάδα δεν είναι ουδόλως ευκαταφρόνητο μέγεθος. Όσο την τοποθετούσα στο μεταλλικό πλαίσιο το βλέμμα μου γύριζε από τη μια μικρή φωτιά στην άλλη: ελπίδες, προσευχές, ανάγκες, τάματα! Πόσα θα δικαιωθούν; Ποια θα ματαιωθούν; Βρέθηκα μπροστά στα υπέρ υγείας. Είχα λίγα να γράψω. Πήραν σειρά τα υπέρ αναπαύσεως: Ο κατάλογος ήταν μακρύς! Το μυστήριο της ζωής!

Καλή φώτιση με τη χάρη Της!