Δυο επαναστάσεις με πολλά κοινά, χαρακτηριστικά στοιχεία, με την ίδια αφετηρία, με παρόμοια εξέλιξη και κατάληξη, καθώς και με την ίδια εμβέλεια και δυναμική, αναφορικά με την επίδραση που άσκησαν στις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, παγκοσμίως.

Η Γαλλική επανάσταση του 1789, όπως και η Ρωσική του 1917, ήταν οι δυο επαναστάσεις που ενσάρκωσαν τα όνειρα και τους πόθους των λαών τους, που ζούσαν κάτω από το ανελεύθερο και τυραννικό καθεστώς της απόλυτης μοναρχίας, σε ένα καθεστώς κοινωνικής ανισότητας και εκμετάλλευσης, με την τάξη των ευγενών, των φεουδαρχών και του ανώτερου Κλήρου, οι οποίοι, σύμφωνα με το ισχύον, από τον Μεσαίωνα, φεουδαρχικό σύστημα, απολάμβαναν όλα τα προνόμια (είχαν στην κατοχή τους τη γη και την εκμετάλλευσή της, καθώς και το δικαίωμα να συμμετέχουν στα δημόσια αξιώματα και να έχουν υπό την εξουσία τους τους εργάτες γης, που δούλευαν στα φέουδα)∙ σε αντίθεση με την μη προνομιούχα, λαϊκή τάξη (Tiers Etat), των αγροτών, που δούλευαν ως υποτελείς στον φεουδάρχη, και των αστών, στις πόλεις, οι οποίοι, ως υποτελείς στον απόλυτο Μονάρχη, ήταν αποκλεισμένοι από κάθε πρόσβαση στα δημόσια αξιώματα και οι περισσότεροι ζούσαν σε άθλιες συνθήκες.

Εκτός από τα κοινωνικά αίτια, στις δυο επαναστάσεις συνέβαλαν και τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν: η Γαλλία, λόγω της εμπλοκής της στον πόλεμο κατά της Αγγλίας για την Ανεξαρτησία των Αμερικανών (1775-78), η οποία- παρά την ήττα των Άγγλων- είχε υποστεί τεράστιο οικονομικό κόστος∙ και, επίσης, λόγω της μειωμένης σοδειάς και του κακού χειμώνα, που προκάλεσε την μεγάλη άνοδο της τιμής των τροφίμων, ακόμα και του ψωμιού, με αποτέλεσμα να επιδεινωθούν, περαιτέρω, οι συνθήκες διαβίωσης της Τρίτης τάξης και «οι άθλιοι του Παρισιού» να προβαίνουν σε ληστρικές πράξεις και εξεγέρσεις. Παρόμοια οικονομικά προβλήματα βίωνε και η Ρωσία του 1914-17, από το τεράστιο κόστος των πολεμικών δαπανών του ρωσικού στρατού, που συμμετείχεστον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και την μεγάλη ανατίμηση των καταναλωτικών αγαθών, που όξυναν, επικίνδυνα, την κοινωνική δυσαρέσκεια και αναταραχή.

Και οι δυο επαναστάσεις, εκτός από την ομοιότητα των κοινωνικών και οικονομικών αιτίων, τροφοδοτήθηκαν ιδεολογικά από τα πνευματικά κινήματα της εποχής τους, η Γαλλική επανάσταση από τον Διαφωτισμό {τις ιδέες του Μοντεσκιέ: «Το Πνεύμα των Νόμων ( η διάκριση των εξουσιών). Ρουσσώ: το Κοινωνικό Συμβόλαιο. Του Άγγλου Τζον Λόκ, «πατέρα του κλασσικού φιλελευθερισμού» («Αν ένας ηγεμόνας χρησιμοποιεί την εξουσία του εναντίον του λαού, τότε και ο λαός έχει το δικαίωμα να τον αντιμετωπίσει με την βία»)}∙ η δε Ρωσική(Οκτωβριανή) επανάσταση εμπνέεται από τον Μαρξισμό {το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» και το «Κεφάλαιο» των Μαρξ και Ένγκελς ( η πάλη των τάξεων και ο επαναστατικός ρόλος της Εργατικής τάξης)}.

Και στις δυο επαναστάσεις η αστική τάξη και οι άνθρωποι του πνεύματος ήταν οι κοινωνικές δυνάμεις που πρωτοστάτησαν-στην Γαλλία, από την έναρξη της επανάστασης, μέχρι την εκπνοή της το 1804∙ και στην Ρωσία, στα επαναστατικά κινήματα, πριν από την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917.

Στην Γαλλική επανάσταση, η Bourseoisie, όπως λεγόταν η αστική τάξη (μεγαλοαστική, μεσαία και κατώτερη), ήταν αυτή που υφίστατο την βαριά φορολογία (καθότι οι άλλες δύο ανώτερες τάξεις, των Ευγενών και του Ανώτερου Κλήρου ήταν απαλλαγμένες από την φορολογία), η οποία έγινε επαχθέστερη το 1878-79, όταν η Γαλλία βρέθηκε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Μπροστά στην έκρυθμη κατάσταση που είχε δημιουργηθεί από την άσχημη οικονομική κατάστασηκαι την επείγουσα ανάγκη για την επιβολή νέων φορολογικών μέτρων, ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄αναγκάστηκε να συγκαλέσει τις Γενικές Τάξεις, την συνέλευση των αντιπροσώπων και των τριών τάξεων, προκειμένου να αποφασιστούν τα αναγκαία μέτρα∙ και τότε, οι αντιπρόσωποι της Αστικής τάξης, που αποτελούσαν, αριθμητικά, το 98% της Συνέλευσης, απαίτησαν οι αποφάσεις να λαμβάνονται «κατά κεφαλήν» και όχι «κατά τάξεις» (οπότε οι δύο ανώτερες τάξεις θα είχαν δύο ψήφους, έναντι μιας των αστών)∙ μετά την αρνητική στάση των ανώτερων τάξεων και των ανακτόρων, οι αντιπρόσωποι της αστικής τάξης, με την υποστήριξη του εξεγερμένου λαού, στο Παρίσι και την ύπαιθρο (άλωση της Βαστίλλης 14 Ιουλίου 1789) μετέτρεψαν την Σύγκληση των Γενικών Τάξεων σε Εθνική Συνέλευση και προχώρησαν στην ψήφιση νέου Συντάγματος, στο οποίο- κατά το Αμερικανικό πρότυπο -προέταξαν, στις 24 Αυγούστου του 1879,την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (Άρθρο πρώτο: οι άνθρωποι γεννιούνται και παραμένουν ελεύθεροι και έχουν τα ίδια δικαιώματα. Οι κοινωνικές διακρίσεις μπορούν να βασίζονται, μόνον, στο κοινό συμφέρον).

Και όσον αφορά στην Ρωσία, η αστική τάξη, με την «Ρωσική Διανόηση», επικεφαλής, πρωτοστάτησε στα επαναστατικά κινήματα του 19^ου αι., τα οποία προηγήθηκαν και άνοιξαν τον δρόμο για την Οκτωβριανή Επανάσταση των «Μπολσεβίκων» στις 24 Οκτωβρίου του 1917 {εξέγερση των «Δεκεμβριστών»,το 1825. «Κίνημα των Λαϊκών»(«Ναρότνικων») για την απελευθέρωση των αγροτών (Δολοφονία του τσάρου Αλέξανδρου Β΄, το 1881). «Ανταρσία του θωρηκτού Ποτέμκιν», στην Οδησσό, το 1905∙ και, ακόμα, στην «Φεβρουαριανή Επανάσταση» του 1917, που προκάλεσε την παραίτηση του τσάρου Νικόλαου Β΄( της δυναστείας των Ρομανόφ) και την ανάληψη της εξουσίας από την Προσωρινή Κυβέρνηση, που συγκροτήθηκε από μέλη της Δούμας (Βουλή), η οποία άνοιξε τον δρόμο για μια φιλελεύθερη, σοσιαλιστική Δημοκρατία (με πρωθυπουργό τον Αλεξάντερ Κερένσκι, τον Ιούλιο 1917, πραγματοποίησε σημαντικές- για εκείνη την εποχή- μεταρρυθμίσεις, όπως την κατάργηση της θανατικής ποινής, την αναγνώριση στις γυναίκες του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι και την απελευθέρωση χιλιάδων κρατουμένων του τσαρικού καθεστώτος).

Ήδη, όμως, ο έλεγχος της κατάστασης είχε περιέλθει στα «Σοβιέτ» («όλη η εξουσία στα Σοβιέτ»), ήτοι, στις Κοινοτικές Συνελεύσεις, όπου κυριαρχούσαν οι βιομηχανικοί εργάτες (κυρίως, στην Πετρούπολη) και οι στρατιώτες, που είχαν ταχθεί κατά της συμμετοχής της Ρωσίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι παραπάνω κοινωνικές δυνάμεις, υπό την καθοδήγηση των θεωρητικών του Μαρξισμού είχαν ενστερνιστεί τις ιδέες του Μαρξ - Ένγκελς (ήδη, από το 1883, οΓκεόργκιΠλεχάνοφ- ο «πατέρας του Ρωσικού Μαρξισμού»- είχε ιδρύσει την πρώτη μαρξιστική οργάνωση για την χειραφέτηση της εργασίας∙ και ο Βλαντιμίρ Λένιν με άρθρα του στην εφημερίδα ΙΣΚΡΑ και με την«μπροσούρα» του, το 1902,«Τι να κάνουμε»,καθοδηγούσαν «τις μάζες στην επαναστατική δράση») και αποτελούσαν- τώρα- τις νέες επαναστατικές δυνάμεις, οι οποίες ενταγμένες στην παράταξη των Μπολσεβίκων (μετά την επικράτηση των Μπολσεβίκων, έναντι των Μενσεβίκων) είχαν ταχθεί, υπέρ της ολοκληρωτικής ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος∙ και η Αστική Τάξη, από δω και πέρα, όχι μόνον θα αποκλεισθεί από οποιαδήποτε θέση εξουσίας και θα στερηθεί κάθε δυνατότητα άσκησης εξουσίας, αλλά και θα διώκεται ως «εχθρός του λαού»!

(συνεχίζεται).