Τα γραφόμενα του Στρατή Δελόγκου στην πολιτική νεκρολογία του για τον θάνατο του αγωνιστή δάσκαλου, Γιάννη Βαγενά, που διάβασα στο ΕΜΠΡΟΣ στις 25/10/2025, με γύρισαν στα χρόνια της νιότης μου, όπου ως καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση διετέλεσα και συνδικαλιστής για μια σύντομη αλλά κρίσιμη περίοδο, αμέσως, μετά την πτώση της χούντας, από τον Σεπτέμβριο του 1974, έως τον Ιούλιο του 1977.

Μια μικρή- αρχικά- ομάδα δημοκρατικών καθηγητών, ανένταχτων και αδέσμευτων κομματικά, που υπηρετούσαμε στην Αθήνα σε σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης και οι οποίοι είχαμε τιμωρηθεί για τα δημοκρατικά μας φρονήματα από τους εγκάθετους της χούντας στις διοικητικές και εποπτικές θέσεις με δυσμενείς Εκθέσεις Υπηρεσιακής Ικανότητας, με συνέπεια να κριθούμε στάσιμοι και μη προακτέοι βαθμολογικά και μισθολογικά και, εν συνεχεία να υποστούμε τις διώξεις από το δικτατορικό καθεστώς, άλλος με υποβιβασμό, άλλος με δυσμενή μετάθεση και άλλοι, ακόμα και με την απόλυσή τους από το Δημόσιο, για τον λόγο ότι « δεν επιδείξαμε την δέουσα αφοσίωση εις τα ιδεώδη της επαναστάσεως», αναλάβαμε την πρωτοβουλία, αμέσως μετά την πτώση της χούντας και με την έναρξη του σχολικού έτους, 1974-1975, για την δημιουργία ενός αυτόνομου κινήματος των καθηγητών Μ.Ε. για τον «εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό της Εκπαίδευσης», που θα αναλάμβανε τον αγώνα για την «Αποχουντοποίηση» της Εκπαίδευσης, με πρώτο στόχο την «Κάθαρσή» της από τους εγκάθετους της χούντας στις θέσεις του Διοικητικού και του Εποπτικού προσωπικού, οι οποίοι διέπρεψαν ως ένθερμοι προπαγανδιστές των… «ιδεωδών της ενδόξου επαναστάσεως της 21^ης Απριλίου 1967» και απηνείς διώκτες των δημοκρατικών εκπαιδευτικών∙ και με επόμενο στόχο τον εκσυγχρονισμό της Εκπαίδευσης με την εξάλειψη όλων των αναχρονιστικών και αυταρχικών στοιχείων, αναφορικά με το περιεχόμενο και τις μεθόδους της διδασκαλίας, καθώς και την καθιέρωση της Δημοτικής, ως επίσημης γλώσσας στην διδασκαλία, σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος.

Η παραπάνω κίνηση των καθηγητών που υιοθετήθηκε, αρχικά, από τις ΕΛΜΕ των Αθηνών, σύντομα, βρήκε ανταπόκριση από τις ΕΛΜΕ της Θεσσαλονίκης και της Δράμας και στη συνέχεια, πανελλαδικά, από τις περισσότερες Ενώσεις των καθηγητών, με αποτέλεσμα το Δημοκρατικό Κίνημα των καθηγητών Μ.Ε, με την πλειοψηφία των αντιπροσώπων που είχε εκλέξει για το συνέδριο της ΟΛΜΕ, τον Ιούλιο του 1975, να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία και η κεντρική συνδικαλιστική οργάνωση των λειτουργών της Μ.Ε., που παρέμενε, μέχρι τότε, υπό την διοίκηση των εκλεκτών ή, έστω, των έμπιστων της χούντας να περιέλθει εξολοκλήρου υπό την εξουσία του Δημοκρατικού Κινήματος.

*( Μεταξύ των πρωτοπόρων στους αγώνες εκείνης της περιόδου και η ΕΛΜΕ της Λέσβου, με πρόεδρο τον αγαπητό μου φίλο, εξαίρετο φιλόλογο και συγγραφέα Παναγιώτη Παρασκευαΐδη. Και στον αγώνα για την αποκατάσταση των διωχθέντων εκπαιδευτικών και την επανάκριση των επιθεωρητών μπροστάρης ο αείμνηστος φίλος μας, Νότης Παναγιώτου, ο οποίος, αφού αποκαταστάθηκε ως απολυθείς από την χούντα Επιθεωρητής και μετά από λίγα χρόνια, αφού συνταξιοδοτήθηκε, διετέλεσε, στα κατοπινά χρόνια της Μεταπολίτευσης, Δήμαρχος Μυτιλήνης).

Παράλληλα με τους εκπαιδευτικούς της Μ.Ε. είχαν κινηθεί και οι εκπαιδευτικοί της πρώτης εκπαιδευτικής βαθμίδας, οι οποίοι, επίσης, είχαν βάλει ως πρώτο στόχο τους την «Αποχουντοποίηση» και την «Κάθαρση» και συγχρόνως την κατάκτηση της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας (ΔΟΕ). Κι έτσι με την συνεργασία των δύο οργανώσεων και την συντονισμένη προσπάθεια και, κυρίως, με την ευνοϊκή στάση που κράτησε ο τότε Υπουργός Γ. Ράλλης επιτεύχθηκε σε σημαντικό βαθμό ο στόχος της «αποχουντοποίησης» στην εκπαίδευσή μας.

Μέχρι σήμερα απέφευγα να αναφερθώ στα καθέκαστα εκείνης της θητείας μου στο Συνδικαλιστικό Κίνημα των εκπαιδευτικών για τον λόγο ότι έπαψα, προ πολλού, να σεμνύνομαι για την συνδικαλιστική μου ιδιότητα, εξαιτίας των εκφυλιστικών φαινομένων που παρουσίασε, μετά τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, κατά την μετεξέλιξή του το συνδικαλιστικό κίνημα, στην Ελλάδα και διεθνώς, και της απαξίωσής του από ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών. Και ειδικότερα, όσον αφορά τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εκπαιδευτικών είναι απογοητευτικό και θλιβερό το φαινόμενο που παρουσιάζει το εκάστοτε Δ.Σ που συγκροτείται αποκλειστικά από τους εκλεγμένους εκπροσώπους των κομματικών συνδικαλιστικών παρατάξεων, από την άκρα Δεξιά έως και την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, με συνέπεια να αδυνατεί να πάρει μια απόφαση που υπερβαίνει την κυρίαρχη συντεχνιακή αντίληψη του « λιγότερη δουλειά, περισσότερα λεφτά» και να αντιτίθεται-αποτελώντας παγκόσμια πρωτοτυπία- σε κάθε Αξιολόγηση και έλεγχο των εκπαιδευτικών για το τι κάνουν, πώς το κάνουν ή τι δεν κάνουν, μέσα στο… άβατον της αίθουσας, όπου διδάσκουν!

Παρά την θέση μου αυτή, μετά το…«κέντρισμα» που δέχτηκα, μόλις διάβασα την Πολιτική Νεκρολογία του Στρατή Δελόγκου (όπου με την σεμνότητα που τον διακρίνει, υπαινίχθηκε, απλώς, και την δική του «παρουσία» στο κίνημα των Εκπαιδευτικών για την απαλλαγή της εκπαίδευσης από τα χουντικά κατάλοιπα), σκέφτηκα να συνεισφέρω -προς χάριν του Στρατή Δελόγκου και στη μνήμη του αποθανόντα Γιάννη Βαγενά, τον οποίον είχαμε κι εμείς επισκεφθεί, τότε, στο σχολείο της Νίκαιας όπου απεργούσε- κάποια συμπληρωματικά στοιχεία σε όσα αναφέρει ο Σ.Δ. που έχουν σχέση με την απεργία πείνας του Γ. Β., διότι ήταν αυτή που μας παρακίνησε, ώστε να επισπεύσουμε το διάβημα που είχαμε αποφασίσει να κάνουμε, ως εκπρόσωποι της τότε Ανεξάρτητης Κίνησης των Εκπαιδευτικών, δασκάλων και καθηγητών, να επισκεφθούμε και να ζητήσουμε, απευθείας, από τον, τότε, υπουργό Παιδείας της μεταβατικής κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών Παναγιώτη Ζέπο, την αναστολή των επιθεωρήσεων και την απομάκρυνση των Επιθεωρητών από τα σχολεία, πολλοί από τους οποίους υπήρξαν όργανα του δικτατορικού καθεστώτος και διώκτες των δημοκρατικών εκπαιδευτικών.

Ο Υπουργός μας δέχτηκε αμέσως και άκουσε με προσοχή και κατανόηση το αίτημά μας∙ ήταν όμως επιφυλακτικός στο να αναστείλει μια θεσμοθετημένη, πριν από την δικτατορία, εκπαιδευτική λειτουργία, ώσπου ένας καθηγητής από την επιτροπή μας που είχε κριθεί στάσιμος και μη προακτέος από έναν γνωστό στο Πανελλήνιο χουντικό επιθεωρητή, έβγαλε από την τσάντα του και επέδωσε στον καθηγητή Ζέπο την Έκθεση Υπηρεσιακής Ικανότητάς του, την οποία είχε καταφέρει να πάρει στα χέρια του, με την βοήθεια φίλου που υπηρετούσε στο γραφείο του Γενικού Επιθεωρητή Αθηνών. «Διαβάστε, κύριε υπουργέ, τι γράφει στην Έκθεση που συνέταξε ο επιθεωρητής Γρ. Ε. για έναν από τους εξαίρετους καθηγητές της Μ.Ε».

Και ο υπουργός διαβάζει: « ο διδάσκων καθηγητής εις το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών εφήρμοσεν μεν τας μεθόδους διδασκαλίας και ειδικότερον, αυτήν της αυτενεργείας των μαθητών…πλην, όμως, δύναται ούτος να γίνει καλός καθηγητής, μόνον εάν αποβάλει ιδεολογικάς πεποιθήσεις του και πολιτικάς προκαταλήψεις…Και επί του παρόντος, κρίνεται μη προακτέος εις τον βαθμόν του…»!

Και ο Υπουργός καθηγητής Ζέπος ερωτά «Καλά, πώς γνώριζε τας ιδεολογικάς πεποιθήσεις…του διδάσκοντος καθηγητού;»

- Είναι πρόδηλον, κύριε υπουργέ, ότι προτού πάει να επιθεωρήσει τον καθηγητή, πέρασε από την χωροφυλακή και πήρε αντίγραφο του «φακέλου εθνικών και πολιτικών φρονημάτων» του καθηγητή!

Και τούτων δοθέντων, ο καθηγητής που κρίθηκε λόγω των πολιτικών φρονημάτων του μη προακτέος και ο οποίος υπέστη σοβαρή ηθική βλάβη και οικονομική ζημία, ερωτούμε: θα έχει άδικο, εάν εμφανιστεί στο σχολείο που υπηρετεί ο χουντικός «αξιολογητής» του, να τον υποδεχθεί…κλοτσηδόν;

- Όχι, παιδί μου, πρέπει να μην εξευτελιστεί ο θεσμός του Επιθεωρητή!

- Αυτό θέλουμε και εμείς, γι΄ αυτό ζητάμε να αναστείλετε τις επιθεωρήσεις και να πάψουν, ώσπου να επανακριθούν οι Επιθεωρητές, να εμφανίζονται στα σχολεία και να προκαλούν τα θύματά τους, τους εκπαιδευτικούς.

Μετά από αυτή την συζήτησή μας με τον Υπουργό Π.Ζέπο εστάλη, την επομένη, η διαταγή για την αναστολή, μέχρι νεοτέρας, των επιθεωρήσεων.

Κι έτσι δικαιώθηκε και ο αγώνας του απεργού δάσκαλου, Γιάννη Βαγενά!