Αν θυμάμαι καλά, είχα γράψει και παλαιότερα για τα αρχεία των πρώην κοινοτήτων του νησιού μας, τα οποία τώρα πια έχουν ουσιαστικά αντικατασταθεί από τα αρχεία των δύο Δήμων (Μυτιλήνης και Δυτικής Λέσβου). Όπως γνωρίζουμε όμως, ορισμένα παλαιά υπηρεσιακά και προσωπικά στοιχεία των αρχείων αυτών εξακολουθούν να εξυπηρετούν και σήμερα τις ανάγκες των πολιτών. Αλλά αυτό δεν μας ενδιαφέρει τόσο, όσο μας ενδιαφέρει το αρχειακό υλικό των πρώην κοινοτήτων, ως υλικό το οποίο είναι απολύτως απαραίτητο για την ιστορική έρευνα, ειδικότερα εκείνη του 19ου και του 20ού λεσβιακού αιώνα.

Χαιρέτησα λοιπόν με ενθουσιασμό την πρωτοβουλία του Δήμου Δυτικής Λέσβου να ψηφιοποιήσει τα αρχεία δέκα πρώην κοινοτήτων που ανήκουν στην περιφέρειά του και να τα ανεβάσει στο Διαδίκτυο. Η πρωτοβουλία αυτή έχει πολύ μεγάλη σημασία, επειδή, κατά τη γνώμη μου, διέπεται από τις εξής παραμέτρους: α) Ορισμένοι τοπικοί παράγοντες κατάλαβαν τη σημασία των αρχείων αυτών. Με άλλα λόγια κατάλαβαν ότι αυτά τα αρχεία δεν αποτελούνται από άχρηστα χαρτιά, από τα οποία μπορούμε εύκολα να απαλλαγούμε πετώντας τα σε κάποια χωματερή (αυτό έχει συμβεί αρκετές φορές στο νησί μας και πολλοί μπορεί να το επιβεβαιώσουν με τις μαρτυρίες τους). β) Έχω την εντύπωση -και εύχομαι να έχω διαγνώσει σωστά- ότι κάποιοι τοπικοί παράγοντες -έστω και λίγοι- απέκτησαν αίσθηση της ιστορίας και του τρόπου (μεθόδου) με τον οποίο η ιστορία συντελείται. Με άλλα λόγια ότι τα αρχεία των κοινοτήτων αποτελούν την κρίσιμη πρώτη ύλη, βάσει της οποίας οι μελλοντικοί τοπικοί ιστορικοί, οι ιστορικοί γενικότερα, θα μπορέσουν να αναλάβουν συστηματικές έρευνες. Και δεν έχει καμιά σημασία αν τα έγγραφα αυτά δεν ανήκουν στην αρχαιότητα ή στους βυζαντινούς χρόνους ή ακόμα και στους πρώτους αιώνες της οθωμανικής περιόδου, ώστε να περιβληθούν με την αίγλη του πολύτιμου και του μοναδικού τεκμηρίου. Έχουν την ίδια αξία ως ιστορικά τεκμήρια που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα τη νεότερη ιστορία μας, η οποία, κατά κάποιο τρόπο, μας προσδιορίζει ακόμα. γ) Όπως κατάλαβα, από την πρώτη επαφή με το ήδη ψηφιοποιημένο υλικό, πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα ώστε να ολοκληρωθεί το έργο αυτό. Με άλλα λόγια η ψηφιοποίησηαυτή δεν είναι ολική ακόμα και για τα αρχεία των δέκα πρώην κοινοτήτων. Έχει γίνει επιλεκτική ψηφιοποίηση και αυτό είναι ένα μειονέκτημα που πρέπει να διορθωθεί. Τα αρχεία πρέπει να ψηφιοποιηθούν στο σύνολό τους, επειδή δεν υπάρχουν πολύτιμα και λιγότερο πολύτιμα έγγραφα. Όλα αποτελούν πολύτιμο υλικό για τον ιστορικό και εξαρτάται από την έρευνα που αυτός πραγματοποιεί, ποια θα χρησιμοποιήσει και ποια δεν τον ενδιαφέρουν, τα οποία όμως μπορεί να ενδιαφέρουν έναν άλλο ιστορικό, να καλύπτουν τις ανάγκες μιας άλλης έρευνας. δ) Παράλληλα, το έργο αυτό πρέπει να επεκταθεί και στις άλλες πρώην κοινότητες του Δήμου Δυτικής Λέσβου ώστε να καλυφθεί όλη η περιφέρεια, ενώ την ίδια προσπάθεια πρέπει να καταβάλει και ο Δήμος Μυτιλήνης -μάλιστα σε αυτόν ανήκει και ένα άλλο πολύτιμο αρχείο, εκείνο της Νομαρχίας Λέσβου- ώστε το νησί μας να αποκτήσει ένα γενικό ψηφιακό αρχείο, προσβάσιμο σε όλους τους ενδιαφερομένους. Έχω την εντύπωση ότι όλα αυτά στη σημερινή εποχή μας είναι απλά πράγματα και δεν απαιτούν πολλά χρήματα ώστε να πραγματωθούν. Θέλω δηλαδή να πω ότι αν σε κάθε δήμο του νησιού μας δίπλα στις ετήσιες γιορτές με βάση ένα προϊόν κτλ. της κάθε περιοχής, τοποθετούσαμε και κάποια χρήματα για μια εκδήλωση υπέρ των αρχείων μας, δεν θα έχανε σπουδαία πράγματα το νησί μας. Αντίθετα θα κέρδιζε πολλά…