Δημήτρης Αναγνωστής, Μάγδα Αναγνωστή - Παπαβάσου: Κώστας Ντάκος. Ο Κρυστάλλης της ζωγραφικής (Πρόλογος: Δημήτρης Παυλόπουλος, Χαιρετισμός: Νίκος Σακκάς, Δήμαρχος Τρικκαίων), Έκδοση Δήμου Τρικκαίων,  2023, σελ. 150 

Ο Κωνσταντίνος Ντάκος γεννήθηκε στο Μαλακάσι Τρικάλων το 1904. Τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής τα έκανε με το ζωγράφο Σ. Σαφαρίκα το 1929. Κατόπιν με οικονομική υποστήριξη του Α. Μπενάκη, σπούδασε ζωγραφική και χαρακτική στην ΑΣΚΤ από το 1930 μέχρι το 1936. 

Παρουσίασε το έργο του σε ομαδικές εκθέσεις «Ελεύθεροι Καλλιτέχναι» 1937 και 1940, Πανελλήνιες 1938, 1948, 1952, 1957, 1960, 1973, όπως και στην έκθεση Θεσσαλών καλλιτεχνών, η οποία περιόδευε σε όλη τη Θεσσαλία, οργανωμένη από τη Λέσχη Θεσσαλών της Αθήνας. 

Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου, στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, στη Συλλογή Κουτλίδη, στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας -Συλλογή Κατσίγρα, στη Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου, στην Τράπεζα της Ελλάδος, στο Υπουργείο Πολιτισμού, Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων κ.ά. Πέθανε στην Αθήνα το 1980. 

Το παραπάνω είναι ένα σύντομο βιογραφικό του Τρικαλινού ζωγράφου Κώστα Ντάκου και περιέχεται στην πρόσκληση της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης που πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες μέρες στο Κέντρο Έρευνας- Μουσείο Τσιτσάνη, στα Τρίκαλα. Όπως διαβάζουμε  « Ο Κώστας Ντάκος είναι ο κατ΄ εξοχήν ζωγράφος του χιονιού και της Πίνδου και αποτελεί τον συνδετικό κρίκο, των Ελλήνων Υπαιθριστών της γενιάς του ΄20 και της γενιάς του ΄30. Η έκθεση,  που οργάνωσε   ο Δήμος Τρικκαίων. αποτελεί οφειλόμενη τιμή στον διακεκριμένο ζωγράφο και συμπληρώνει ένα κενό στην τοπική και εθνική ιστορία της τέχνης. Παρουσιάστηκαν  60 έργα, αντιπροσωπευτικά όλων των εικαστικών του περιόδων, από τα καλύτερα δείγματα. Για την έκθεση προσέφεραν έργα, η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, η Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας από τη συλλογή Κατσίγρα και πολλοί ιδιώτες συλλέκτες». 

Πίσω όμως από αυτή τη σπουδαία έκθεση βρίσκονται  ο συμπατριώτης μας Δρ Ψυχιατρικής Δημήτρης Αναγνωστής και η σύζυγός του Μάγδα Αναγνωστή -Παπαβάσου ( κατάγεταιι από τα Τρίίκαλα), οι οποίοι επιμελήθηκαν την έκθεση και έγραψαν τα κείμενα στο πολυσέλιδο λεύκωμα που εκδόθηκε από το Δήμο Τρικκαίων με αφορμή την έκθεση αυτή. Για το βιβλίο-λεύκωμα αυτό θα αναφερθώ παρακάτω. 

Χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο βρίσκουμε μία πλήρη βιογραφία του Κώστα Ντάκου και μια διεισδυτική καλλιτεχνική -  αισθητική προσέγγιση του έργου του και στο δεύτερο έναν κατάλογο των πινάκων του του τεχνοκριτικά σχολιασμένους. 

Η θαυμάσια αυτή μελέτη έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό στη βιβλιογραφία, αφού  εκτός από ένα άρθρο του Φώτη Βογιατζή δημοσιευμένο στην περιοδική έκδοση  «Τρικαλινά» δεν υπάρχει άλλη παρόμοια δουλειά. Οι συγγραφείς αποκαθιστούν διάφορες αβλεψίες του συγκεκριμένου άρθρου και ξαναφέρνουν στο προσκήνιο αυτό τον αδίκως ξεχασμένο καλλιτέχνη. 

«Το βιβλίο συνιστά πράξη απότισης τιμής οφειλόμενης προ πολλού δίκαιης τιμής στον άξιο Τρικαλινό. Εκατόν είκοσι χρόνια από τη γέννησή του είναι οπωσδήποτε ικανά για να προσεγγιστεί η καλλιτεχνική δημιουργία του από την αρχιτεκτόνισσα συντοπίτισσα του και του δρα ψυχιατρικής - ψυχανάλυσης σύζυγό της που τον γνώριζαν καλά. Αγάπη και γνώση τροφοδοτούν την απόπειρά τους» γράφει στον πρόλογό του ο Δημήτρης Παυλόπουλος, καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο ΕΚΠΑ. 

Οι δυο συγγραφείς γνώρισαν και συναναστράφηκαν  τον Κώστα Ντάκο με αποτέλεσμα να εμπλουτίσουν την εργασία τους και  μ’ αυτό το πολύτιμο πρωτογενές βιωματικό υλικό. 

Εξηγώντας λεπτομερώς τον υπότιτλο «Ο Κρυστάλλης της ζωγραφικής» παρουσιάζουν επαρκώς τα στοιχεία που συνδέουν τον Κώστα Ντάκο με τον Ηπειρώτη ποιητή Κώστα Κρυστάλλη. «Αν σήμερα αντάμωναν σε μία στροφή του δρόμου θα κοιτάζονταν αμίλητοι για μια στιγμή, και θα χαμογελούσαν αμυδρά ο ένας στον άλλο, με μια  ελαφρά πίκρα. Ένα χαμόγελο που θα μπορούσε να σημαίνει σε γνωρίζω, υπηρετήσαμε τον ίδιο σκοπό» γράφουν χαρακτηριστικά. 

Ο Δημήτρης και η Μάγδα Αναγνωστή με μία γλώσσα γλαφυρή και ρέουσα παρακολουθούν το βίο και τις περιπέτειες του Κώστα Ντάκου στα Τρίκαλα και στην Αθήνα, τη συμμετοχή του στους κοινωνικούς και πατριωτικούς αγώνες, τη φοίτησή του στη Σχολή Καλών Τεχνών, τις επιρροές που άσκησαν στο έργο του οι δάσκαλοί του, όπως ο  Βικάτος, ο Κεφαλληνός κά, τα μέρη που σύχναζε και τους ανθρώπους που έκανε παρέα, τις εκθέσεις που πραγματοποίησε κτλ. 

Στέκονται στη θεματολογία των πινάκων του, αναζητούν το ρόλο της φύσης στο έργο του, προσεγγίζουν τα σύμβολα, αναλύουν τον όρο υπαιθριστής, συνδέουν το χιόνι και το δέντρο, τη φύση και τα πλάσματά της, βασικά μοτίβα του Ντάκου με το συναισθηματικό του κόσμο, την εναλλαγή χαράς - λύπης, την έννοια του Χρόνου και της ροής του. Αυτή η ψυχαναλυτική απόπειρα, επαρκώς τεκμηριωμένη, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, όπως αξιοσημείωτο είναι το κεφάλαιο όπου παρουσιάζεται η παρουσία του δέντρου στις εικαστικές τέχνες ευρύτερα. 

«Γιατί οι ζωγραφικές κεραίες του Κώστα Ντάκου έχουν μια μοναδική ικανότητα να ανιχνεύουν και να αφομοιώνουν τραυματικές εμπειρίες έκφρασης του πνεύματος του καιρού του. Η συμπύκνωση στιγμών προσωπικής του ζωής και η εναρμόνισή  τους  με τα φυσικά φαινόμενα, η μετατροπή παροδικών στιγμών της ζωής σε αιώνιες επαναλήψεις μέσα απ΄ την…φυσιολογία της φύσης. Να! τι συνεισέφερε μοναδικά ο Ντάκος στην ελληνική τοπιογραφία. Η τέχνη του είναι μια ανθρωποκεντρική μετάπλαση της αντανάκλασης στοιχείων της ζωής πάνω στον καθρέφτη της φύσης με τη χρήση της πνευματικής δύναμης» γράφουν ανάμεσα στα άλλα αποτιμώντας την ευδιάκριτη παρουσία του Κώστα Ντάκου στην ελληνική τέχνη.