Κρίστοφερ Κινγκ

Ηπειρώτικο Μοιρολόϊ. Οδοιπορικό στην αρχαιότητα ζωντανή δημώδη μουσική της Ευρώπης

(Μετάφραση: Αριστείδης Μαλλιαρός)

Εκδόσεις Δώμα, Αθήνα 2018, σελ. 429

Στο οπισθόφυλλο του εξαιρετικού αυτού βιβλίου διαβάζουμε τα παρακάτω ιδιαιτέρως κατατοπιστικά: Συνηθίζουμε ν’ αντιλαμβανόμαστε τη μουσική σαν μια μορφή ψυχαγωγίας - σαν μια πολυτέλεια, τελικά σαν κάτι το περιττό. Και πράγματι η μουσική που συνήθως ακούμε αυτόν το σκοπό έχει: να διασκεδάσει. Ποια ήταν όμως η πρωταρχική λειτουργία της μουσικής; Για ποιο λόγο άρχισαν κάποτε οι άνθρωποι να τραγουδούν και να χορεύουν;

Ο Κρίστοφερ Κινγκ, βραβευμένος μουσικός παραγωγός και μανιώδης συλλέκτης δίσκων γραμμοφώνου, υποστηρίζει ότι η μουσική στην πρωταρχική της μορφή είναι ένα γιατρικό για τις πληγές της ψυχής - κάτι εξίσου απαραίτητο με τον αέρα και την τροφή. Σταδιακά η μουσική έπαψε να έχει αυτή τη λειτουργία. Τα εύθραυστα πολιτισμικά οικοσυστήματα μες στα οποία η μουσική επιτελούσε το ιαματικό της έργο καταστράφηκαν. Μ’ εξαίρεση μια απόμερη γωνιά της Ελλάδας, στις εσχατιές της Ευρώπης - την Ήπειρο. Εδώ, σαν από θαύμα, κρατήθηκε ζωντανός ένας πανάρχαιος τρόπος ζωής που επέτρεψε στη μουσική να διατηρήσει το θεραπευτικό της ρόλο. Ο Κινγκ αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει σ’ αυτόν το σκληρό μα μαγικό τόπο, όπου η μουσική γίνεται ένα με την ποίηση, το χορό και τη γιορτή. Ο Κινγκ γράφει για την ιστορία της Ηπείρου και το μεγαλείο του τοπίου, για τα πανηγύρια, τα τσίπουρα και τους Τσιγγάνους οργανοπαίχτες, για τα συλλογικά βιώματα και τις κοινές αναμνήσεις. Μας μιλά για τη μουσική σαν θρήνο, σαν νανούρισμα και σαν παρηγοριά. Μας μιλά γι' ανθρώπους που ξέρουν να πενθήσουν και ξέρουν να γλεντήσουν. Συνδυάζοντας το φιλοσοφικό στοχασμό με την ιστορική περιγραφή, τη μουσικολογική ανάλυση με την ανθρωπολογική ματιά, η παθιασμένη και παιγνιώδης αυτή αφήγηση παίρνει τελικά τη μορφή ενός ερωτικού γράμματος στη μουσική και τους ανθρώπους της Ηπείρου.

Οι τίτλοι των 8 κεφαλαίων του βιβλίου είναι: Ο δρόμος με τα γραμμόφωνα, Η μαύρη γη της Ηπείρου, Αυτή η μουσική δεν αρέσει ούτε στους Έλληνες, Αυτό θα αφήσει σημάδι, Το μοιρολόι του Ζούμπα, Ο σκάρος του Κίτσου, Ο χορός των Σατύρων, Κάποιο είδος εργαλείου. Ο πρόλογος έχει τίτλο «Παράξενοι μαύροι δίσκοι και αδιέξοδα» και ο επίλογος «Περί απολιθωμάτων, θύμηση».

Νέα Παιδεία

Τεύχος 169, Απρίλιος 2019

Ένα ακόμα ενδιαφέρον, πλούσιο και χρήσιμο τεύχος του περιοδικού παιδευτικού προβληματισμού που εκδίδει η Επιστημονική Ένωση «Νέα Παιδεία». Ανάμεσα στα άλλα διαβάζουμε: Αδ. Κοκκαλιάρη - Γ. Μπαγάκης: Η Επαγγελματική Ενσωμάτωση των Νεοεισερχόμενων Εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Δημόσιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα μετά το 2013, Ελ. Σιντήλα - Ν. Στελλάκης: Πρακτικές ενίσχυσης του λεξιλογίο στο νηπιαγωγείο, Ελ. Πατσιατζή: Σύγχρονες προσφυγικές ροές και ζητήματα εκπαίδευσης στην ελλαδική πραγματικότητα της «κρίσης». Η εκπαίδευση στη Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων Σχιστού, Μελισσαρόπουλος - Στραβάκου: Οι απόψεις Στελεχών Εκπαίδευσης για τα χαρακτηριστικά του Περιφερειακού Διευθυντή Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης - Μία εμπειρική έρευνα, Μ. Τζιφόπουλος: Γεφυρώνοντας την παιδαγωγική θεωρία με τη διδακτική πράξη: Μια ποιοτική έρευνα στην Πρακτική άσκηση των φοιτητών και φοιτητριών του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ. σε σχολεία της Θράκης, Κ. Μπαλάσκας: Υπάρχει και καλή βία; Γ. Μπασλής: Η επανεμφάνιση του λογιοτατισμού, κ.ά.