Pierre Bourdieu
Επιστημονική επιμέλεια - Επίμετρο: Νίκος Παναγιωτόπουλος
Πρόλογος: Μαρία Θανοπούλου
Μετάφραση: Μαρία Θανοπούλου, Εύη Βαγγελάτου
Εκδόσεις Πολύτροπον - Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
σελ. 152

Όταν αναρωτιόμαστε ποιες είναι οι κοινωνικές χρήσεις της επι­στήμης, σπάνια εξετάζουμε τη χρήση που θα μπορούσαν να κάνουν οι ίδιοι οι ερευνητές για να αναπτύξουν μια κοινωνιολογία της επι­στημονικής παραγωγής. Δε θα μπορούσαν άραγε να κάνουν μία «κλινική» χρήση που θα επέτρεπε στην έρευνα να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά τις αποστολές που της εμπιστεύεται η κοινωνία;
Τα «επιστημονικά πεδία» είναι, σύμφωνα με τον Pierre Bourdieu, ο τόπος της αναγκαίας αντιπαράθεσης μεταξύ δύο μορφών εξουσί­ας που αντιστοιχούν σε δύο είδη «επιστημονικού κεφαλαίου»: ενός κεφαλαίου, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως κοινωνικό και που εί­ναι συνδεδεμένο με την κατοχή υψηλών θέσεων στους επιστημονι­κούς θεσμούς, και ενός ειδικού κεφαλαίου, που βασίζεται στην ανα­γνώριση από τους ομοίους. Και δεδομένου ότι η επιστημονική και­νοτομία δε νοείται χωρίς ρήξεις με τα ισχύοντα προαπαιτούμενα, το ειδικό επιστημονικό κεφάλαιο είναι και το πιο εκτεθειμένο σε αμ­φισβήτηση. Συμβαίνει, ως εκ τούτου, οι πιο νεωτεριστές ερευνητές να υφίστανται τις πιο βίαιες επιθέσεις από πλευράς του ίδιου τους του θεσμού. Η κοινωνιολογία της επιστήμης μπορεί να βοηθήσει στην υπέρβαση τέτοιου τύπου αντιφάσεων και τη θεμελίωση των συγκεκριμένων αρχών του κλινικού εγχειρήματος που εύχεται ο συγγραφέας.
Ποιοι είναι, όμως, οι όροι που καθιστούν ένα τέτοιο εγχείρημα δυ­νατό; Πώς θα μπορούσαν οι επιστήμονες να συμβάλουν στην υλο­ποίησή του; Σύμφωνα με τον Pierre Bourdieu, πρέπει να ενεργοποι­ηθεί μια Realpolitik του Λόγου, εξοπλισμένη με την ορθολογική γνώ­ση των κοινωνικών μηχανισμών που λειτουργούν στο πεδίο των κοι­νωνικών επιστημών, τόσο σε εθνική όσο και σε διεθνή κλίμακα.