ΚΡΗΝΕΣ Β

Πρόκειται για ένα αξιωματούχο, που εμπλέκεται στην ύστερη Οθωμανική περίοδο της Λέσβου, σε αντίθεση με τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα, που στο ίδιο πόστο «μεγαλούργησε» 200 χρόνια πριν. Και οι δύο «υπηρέτησαν» σαν Αρχιναύαρχοι του Οθωμανικού στόλου (Καπουδάν Πασά) και βρέθηκαν εδώ, γιατί το νησί είχε την ατυχία να είναι η έδρα τους. Θάθελα λοιπόν, όπως και στην περίπτωση του Χαϊρεντίν, να περιγράψω τα δρώμενα του, αφού η τρέχουσα συγκυρία της οικονομίας του νησιού, βασίζεται (και) στην επίσκεψη «χιλιάδων» γειτόνων από την αντίπερα ακτή. Μάλιστα στα γραφόμενα μου για τον Χαϊρεντίν, τον χαρακτήρισα σαν «genocide Barbaros», άποψη που στηρίζω χωρίς καμιά επιφύλαξη.

Ποιος ήταν λοιπόν ο Χασάν Πασάς Τζεζάερλη, που βασικά τον έχουμε συνδέσει με την ύδρευση μιας Μυτιλήνης που διψούσε, στα τέλη του 18^ου αι.; Αξίζει να ασχοληθεί η Ελληνική βιβλιογραφία (από οπορτουνιστική πλευρά), με αυτό το πρόσωπο, μοιράζοντας πχ μια βιογραφία του στην Τουρκική γλώσσα, στους ταξιδιώτες της γείτονος; Γεγονότα που συνδέονται στενά με θεωρούμενα ευεργετήματα προς τους «Έλληνες» (σε αντίθεση με τις σφαγές του Χαϊρεντίν) συμβαίνουν κατά την διάρκεια των Ρώσο-Τουρκικών πολέμων, του 18^ου αι. όπου ενεργοποιείται ο Τζεζάερλη! Τα γνωστά Ορλωφικά. Διαβάζουμε στον Σάθα ότι «η Ελλάδα οφείλει πολλά στον Χασάν Πασά Τζεζάερλη γιατί χάρις σ’αυτόν σώθηκε από μια Γενοκτονία το 1772» (Σάθας Κ. «Τουρκοκρατούμενη Ελλάς» Αθήνα 1869, σελ 526,527 υποσημ) . Ήταν τότε που οι Ρώσοι εγκατέλειψαν τους Έλληνες που τους βοήθησαν, στην μοίρα τους, με τους Τούρκους να ζητούν από τον Σουλτάνο σαν τιμωρία σφαγές. Εκεί μεσολάβησε υπέρ των ο Τζεζάερλη, χρησιμοποιώντας σαν δικαιολογία το χαράτσι που θα έχανε η Πύλη, αν τους θανάτωνε. Θεωρήθηκε σαν «φιλορωμιός τότε». Ποιος ήταν όμως; Γεννήθηκε μάλλον στο Αλγέρι το 1713 (κατ’άλλους Πέρσης ή Γεωργιανός που πιάστηκε αιχμάλωτος από Τούρκους και ανατράφηκε στην Ραιδεστό).Το όνομα όμως Τζεζά(γ)ιρλί σημαίνει Αλγερίνος . Μπήκε στον Οθωμανικό στρατό στην Πόλη και ανδραγαθώντας, εξελίχθηκε (1739 εναντίον της Αυστρίας ) και έτσι στο Αλγέρι, μετά τις πειρατικές εκστρατείες κατά των Ισπανών, γίνεται Διοικητής Επαρχίας και αποκτά περιουσία. Συλλαμβάνεται από τους Ισπανούς (6 χρόνια φυλακή στην Μαδρίτη) και τελικά ανταλλάσσεται με χριστιανούς αιχμαλώτους. Τον βρίσκουμε πια κυβερνήτη πλοίου το 1764, υπό τον Σουλτάνο Μουσταφά τον Γ. Από εδώ και πέρα θα δούμε την πορεία του στον Οθωμανικό Στόλο, με τα σημαντικά γεγονότα της Ρώσο-Οθωμανικής σύρραξης, από θέσεις υψηλές και πράξεις από τις οποίες θα προσπαθήσουμε να συλλέξουμε κάποια «ένδειξη» εύνοιας προς τους Ρωμιούς της εποχής, που μας ενδιαφέρει.

Όπως θα δούμε άφησε αρκετά έργα, όπως το Τζαμί-Λότζια στην Κω, τον πύργο του στο Εζινέ κ.α. Επίσης σαν κατάλοιπο της Αφρικανικής του καταγωγής, κουβαλούσε πάντοτε μαζί του ένα λιοντάρι.

Ο Χασάν Πασάς Τζεζάερλη

Ο Αρχιναύαρχος

Με το λιοντάρι του

Στην προτομή στον Τσεσμέ

Ο πύργος του στο Εζινέ (φώτο Στρ. Πόθας)

Το τζαμί του-Λότζια στην Κω

Με υπέροχο εσωτερικό

Η πανωλεθρία του στον Τσεσμέ