Ο καρδιοχειρουργός Στρατής Παττακός μιλά στο «Ε», μετά το Παρίσι, για την πορεία του από τον Πολιχνίτο στην καταξίωση...

Συναντιόμαστε κάθε χρόνο το καλοκαίρι στον Πολιχνίτο, όπου έρχεται για διακοπές. Στο μέρος που γεννήθηκε, στο μέρος που μεγάλωσε, στο μέρος που αποφάσισε ν’ ακολουθήσει το δρόμο αυτό και να γίνει ένας από τους γνωστότερους καρδιοχειρουργούς της χώρας μας και όχι μόνο. Συζητάμε τα πάντα που αφορούν την κοινωνία. Την κατάσταση στην Ελλάδα, την οικονομική κρίση, για τις χαμένες ευκαιρίες της Λέσβου, για το τραγούδι, για την πολιτική, για τους πολιτικούς… Και πάντα δίνει το «παρών» σε κάθε τι που αφορά τη Λέσβο… Μια συζήτηση μαζί του, πάντα είναι χρήσιμη και πάντα την απολαμβάνουμε.

Πόσο εύκολο ήταν ένα παιδί από τον Πολιχνίτο να φτάσει να γίνει σήμερα ένας διεθνώς αναγνωρισμένος καρδιοχειρουργός;

«Το καλό είναι ότι όταν αρχίζεις μια προσπάθεια και έχεις ενθουσιασμό για κάτι, δεν γνωρίζεις τις δυσκολίες. Κοιτάς μόνο πώς θα μπορέσεις να φτάσεις στον προορισμό.

Βέβαια τόση άγνοια της δυσκολίας, καταντά καμιά φορά επικίνδυνη. Όταν π.χ. δεν ήξερα ότι πρέπει να επαναλάβω πέντε χρόνια Γενικής Χειρουργικής γιατί η Αμερική δεν αναγνωρίζει καμία εκπαίδευση εκτός της χώρας. Ήταν κάτι πολύ βαρύ για να το ξεπεράσει κανείς. Ο Πολιχνίτος βοήθησε όμως. Η ζεστή οικογένεια, οι ξεχωριστοί φίλοι, το μοναδικό φυσικό τοπίο, όλα αυτά υπήρξαν θεμέλια και εμψύχωση για μένα».

Η επιλογή ήταν δική σας απόφαση ή σας επηρέασε και η οικογένεια;

«Αυτή είναι εύκολη ερώτηση, γιατί τα χρόνια εκείνα δεν υπήρχε επηρεασμός από κανέναν. Μόνο το ραδιόφωνο μετέδωσε ότι την ημέρα των γενεθλίων μου, 2 Δεκέμβρη, ο Barnard στη Ν. Αφρική έκανε την πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς.

“Μπορείς να μου εξηγήσεις τι έγινε σήμερα;”, με ρώτησε ο πατέρας μου με τα μάτια γεμάτα απορία και θαυμασμό…

Ποιος ξέρει… Ίσως να χάραζε μια πορεία.

Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι η καρδιοχειρουργική τότε ήταν η ειδικότητα του αγώνα της θλίψης και των αυξημένων απωλειών. Καθόλου ελκυστική από οικονομικής ή κοινωνικής πλευράς.

Γι’ αυτό και λίγοι την πλησίαζαν.

Όταν πήρα την απόφαση το 1970, οι καρδιοχειρουργοί στην Ελλάδα δεν ήταν πάνω από 5-6».

Σπουδές λοιπόν και μετακόμιση οικογενειακώς στις Η.Π.Α.

«Έφυγα για δύο χρόνια και έμεινα εννιά. Με σύζυγο δημόσιο υπάλληλο και δύο μικρά παιδιά. Συνάντησα το γερουσιαστή GusYatron (Κώστα Ιατρέλλη) απ’ τον Πολιχνίτο, ο οποίος με βοήθησε σημαντικά στο θέμα της βίζας και της μόνιμης παραμονής. Οφείλω πολλά στη μνήμη του.

Δύσκολες εποχές, τόσο από οικονομικής όσο και οικογενειακής πλευράς. Δύο μικρά παιδιά στο σχολείο, χωρίς λέξη Αγγλικών, ευτυχώς που η μητέρα τους ήταν δίπλα τους».

Μπορούσατε να κάνετε καριέρα στις ΗΠΑ, παρόλα αυτά επιλέξατε την Ελλάδα. Αλλάξατε γνώμη;

«Ποτέ. Για πολλούς λόγους. Πρώτον, όταν έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει στην Ελλάδα, η επιστροφή είναι πάντα το ζητούμενο. Ο δεύτερος σοβαρός λόγος ήταν ότι το 1991 ήταν μια στιγμή που στη χώρα μας υπήρχε έντονη ανάγκη καρδιοχειρουργών».

Η οικονομική κρίση πόσο έχει επηρεάσει την υγεία του Έλληνα;

«Σίγουρα πολύ γιατί βλέπουμε κάθε μέρα αναβολή θεραπευτικών πράξεων για οικονομικούς λόγους. Στενεύει επίσης η επιλογή γιατρού. Δεν έχουμε δεδομένα, αλλά είναι εμφανής η αρνητική επίδραση».

Αντίσταση στο φόβο

Για επαγγελματικούς λόγους βρεθήκατε στο Παρίσι λίγες μέρες μετά την τρομοκρατική επίθεση. Πώς βιώσατε την κατάσταση;

«Σίγουρα ήταν εμφανές το πάγωμα σ’ όλες τις δραστηριότητες, αλλά κρυβόταν μέσα στην ορμή των Γάλλων για τη ζωή και αντίσταση στο φόβο. Πήγα λόγω έντονης ανάγκης για κάτι πολύ σοβαρό επιστημονικά, που δεν μπορούσε να αναβληθεί».  

 

Νομίζετε ότι υπάρχει «φάρμακο» για την τρομοκρατία;

«Η τρομοκρατία είναι ένα πολύπλοκο γεγονός. Πρώτον, θα έπρεπε εμείς οι Δυτικοί να μην μπλέκουμε εύκολα στα εσωτερικά άλλων χωρών. Βρήκαμε πυρηνικά στο Ιράκ μετά την εισβολή; Δεύτερον, η επίλυση σφαιρών επιρροής πρέπει να λυθεί γρήγορα. Τρίτον, η κραυγαλέα αποχή των Ηνωμένων Εθνών δυστυχώς, λέει πολλά. Τέταρτον, το τραπέζι των διαπραγματεύσεων πρέπει να είναι θεμελιώδες στα παγκόσμια συμφέροντα. Σε γενικές γραμμές, η κατάσταση του πλανήτη μας είναι απογοητευτική».

Πείτε μας λίγα λόγια για τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα της καρδιοχειρουργικής.

«Η τελευταία πενταετία χαρακτηρίζεται από επιτεύγματα τα οποία βασίζονται στην συνεργασία καρδιοχειρουργικής και επεμβατικής καρδιολογίας. Έτσι σήμερα μπορούμε να επιδιορθώσουμε ή ακόμα και να τοποθετήσουμε νέες βαλβίδες σε ασθενείς υψηλού κινδύνου χωρίς τομή και διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς.

Καθημερινά βοηθούνται ασθενείς που πριν λίγα χρόνια θα ήταν αδύνατη η αντιμετώπιση τους. Στο Θεραπευτήριο “Υγεία” έχουμε το πρώτο στη χώρα, υβριδικό χειρουργείο όπου συναντιούνται πολλοί ειδικοί με σκοπό την επίλυση δύσκολων προβλημάτων».

Γνωρίζοντας σας κάποιος από κοντά, εύκολα διαπιστώνει ότι διατηρείστε σε ικανοποιητική φόρμα. Θα θέλατε να μας αποκαλύψετε τα δικά σας μυστικά διατροφής και άσκησης;

«Απλά πράγματα. Δεν κάπνισα ποτέ. Οινόπνευμα μόνο σε κοινωνικές συναντήσεις. Διατροφή όσο πιο προσεκτικά και μεσογειακά γίνεται, χωρίς να αποφεύγω πάντα τις προκλήσεις. Άσκηση με οδηγίες ειδικού δύο φορές την εβδομάδα και πολύ κολύμπι τον Αύγουστο. Θαυμάζω εκείνους που προσέχουν τη διατροφή τους περισσότερο από εμένα και ασκούνται καλύτερα. Πραγματικά είναι κάτι που αξίζει όλοι μας να κάνουμε περισσότερο».

Θα συμβούλευα απλά πράγματα που ισχύουν στο εξωτερικό

Λέγεται ότι το ενδιαφέρον σας για τα κοινά της Λέσβου οφείλεται στην επιθυμία σας να γίνετε βουλευτής ή και να αναλάβετε το Υπουργείο Υγείας.

«Και εγώ το έχω ακούσει. Έχω τη φιλοδοξία αλλά την έχω απωθήσει για μετά τα 90 όταν θα έχω την πείρα και το σφρίγος. Και για να απαντήσω χωρίς χιούμορ. Δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση. Ας λέγεται…».

Ποια προβλήματα εντοπίζετε και τι θα συμβουλεύατε στους τοπικούς άρχοντες;

Δεν κρίνω ότι δικαιούμαι να συμβουλεύω. Άσε που μπορεί και να παρεξηγηθώ. Νομίζω όμως, ότι πρωταρχικό είναι το θέμα της αντιμετώπισης των μεταναστών. Ο έλεγχος τους στα παράλια της Τουρκίας (Hot Spots) και η έλευση τους με πλοίο της γραμμής, καθώς και η ευρωπαϊκή επίλυση του θέματος, θα ήταν και ανθρώπινη και θα ανακούφιζαν το νησί από την άναρχη προσέλευση. Είμαι σίγουρος ότι οι διοικούντες αντιλαμβάνονται ότι η τουριστική προβολή, η τόνωση της αγροτικής κτηνοτροφικής και αλιευτικής παραγωγής, είναι βασικά για το πανέμορφο νησί μας. Θα ήταν παράλειψη να μην τονισθεί η κτιριακή ανεπάρκεια του αεροδρομίου μας. Εύχομαι ο εκμοντερνισμός του να είναι θέμα χρόνου».

Εάν ήσασταν υπουργός Υγείας, τι βασικά μέτρα θα παίρνατε;

«Πρώτον δεν είναι στις φιλοδοξίες μου κανένα πολιτικό αξίωμα. Αν είχα λόγο όμως, θα συμβούλευα απλά πράγματα τα οποία είναι κανόνας στο εξωτερικό:

- Λιγότερα νοσοκομεία, αλλά πολύ μεγαλύτερα και άρτια εξοπλισμένα. Τα πολλά και μικρά νοσοκομεία αποβαίνουν σε βάρος του ασθενούς. Μετά από αυτοκινητιστικό δυστύχημα, ο ασθενής μεταφέρεται σε νοσοκομείο που δεν διαθέτει αξονικό τομογράφο, ούτε νευροχειρουργό. Ένα μικρό παράδειγμα.

- Έλεγχος αριθμού γιατρών με υψηλά στάνταρτ ειδίκευσης και εξετάσεων.

- Απελευθέρωση της ανώτατης ιδιωτικής παιδείας με αυστηρές κρατικές εξετάσεις. Χιλιάδες φοιτητές στο εξωτερικό χωρίς λόγο. Δεκτά όλα τα πτυχία πλην αυτών που θα έπρεπε να είναι απ’ τη χώρα μας. Αυτοκτονική πολιτική.

Αλλά καλύτερα να τα αφήσω αυτά στους ειδικούς. Δεν είναι δικός μου τομέας αυτός».

ΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ

1951: Γεννιέται στον Πολιχνίτο.

1968: Μπαίνει στο Οικοτροφείο Αριστούχων Γυμνασιοπαίδων Μυτιλήνης.

1969: Πετυχαίνει στην Ιατρική Σχολή Αθηνών.

1975: Παίρνει το πτυχίο της Ιατρικής.

1975: Παντρεύεται τη Βιβή Γεωργαντίδου, κόρη του τότε γιατρού Βασιλικών, Αντώνη Γεωργαντίδου.

1976: Γεννιέται η κόρη του, Φαίη, ειδική παιδαγωγός σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες στην Ελλάδα.

1980: Γεννιέται ο γιος του, Γρηγόρης, ειδικευόμενος καρδιοχειρουργός στο Χιούστον.

1980: Ανακηρύσσεται διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών με άριστα.

1982: Πηγαίνει στις ΗΠΑ.

1988: Ειδικεύεται στη Χειρουργική Καρδιάς και Μεταμοσχεύσεων.

1991: Επιστρέφει στην Ελλάδα σαν διευθυντής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής στο Θεραπευτήριο «Υγεία».

2015: Σχεδόν 20.000 εγχειρήσεις ανοιχτής καρδιάς.

Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

Όταν του τηλεφώνησα, τον …πέτυχα στο Παρίσι, λίγες μέρες μετά το τρομοκρατικό χτύπημα. Είχε πάει σε ένα ακόμα συνέδριο. «Περίμενε να γυρίσω, να τα πούμε», μου είπε και ιδού ένα μικρό κομμάτι από την πολύωρη τηλεφωνική μας επικοινωνία.