Το δίκτυο υπάρχει! Μιλάω για ένα τεράστιο καλωδιακό πλέγμα τρομακτικά απλωμένο σε ολόκληρο τον κόσμο, που το διατρέχει απίστευτος όγκος πληροφοριών. Καταλάβατε φυσικά ότι αναφέρομαι στο διαδίκτυο ή πιο ελληνικά, για να καταλαβαινόμαστε, στο ίντερνετ! Με τις διάφορες διακηρύξεις για απόλυτη ελευθερία έκφρασης στο διαδίκτυο, δημιουργείται η εντύπωση πως μιλάμε για το βασίλειο της ελεύθερης πληροφορίας... Μήπως όμως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι; Είναι βέβαια γεγονός ότι το διαδίκτυο προσφέρει σήμερα οικουμενικό βήμα σε ομάδες που αποκλείονται από τα άλλα μέσα και κατά συνέπεια θα έμεναν φιμωμένες. Αυτή άλλωστε η αμεσότητα και καθολικότητα που προσφέρει στην επικοινωνία, φαίνεται να είναι ο μοναδικός δικαιολογητικός λόγος της χρήσης του. Ωστόσο, τα πράγματα απέχουν πολύ από το να είναι ιδανικά και μάλιστα χειροτερεύουν μέρα με τη μέρα. Το ψεύδος της ίσης δικτυακής κοινωνίας καταρρίπτεται με διάφορους τρόπους, χωρίς να χρειάζεται καν να αναφερθώ στη διάκριση ανάμεσα σ’ αυτούς που έχουν οικονομική δυνατότητα πρόσβασης και σ’ αυτούς που δεν έχουν. Ωστόσο η πιθανότητα μιας μελλοντικής παροχής διαρκούς και δωρεάν πρόσβασης στο δίκτυο σε όλους, μάλλον πρέπει να μας τρομάζει!

Ένα μεγάλο ψέμα είναι ότι «το διαδίκτυο δεν ανήκει σε κανέναν». Η εντύπωση αυτή δημιουργείται από το κατακερματισμένο ιδιοκτησιακό καθεστώς που συνθέτουν οι κατά τόπους πάροχοι δικτυακών υπηρεσιών, καθώς και από το γεγονός ότι το δίκτυο πρωτοσχεδιάστηκε από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ για να εξυπηρετήσει τις επικοινωνιακές ανάγκες σε περίπτωση πυρηνικού ολέθρου και στη συνέχεια πέρασε στα χέρια των ιδιωτών, χωρίς να γίνει γνωστή κάποια σχετική συμφωνία... Πίσω όμως από όλη τη σχετική μυθολογία, βρίσκονται πέντε μεγάλες πολυεθνικές (ΑΤ&Τ, Βritish Τelecom, ΜCΙ, GTC World Com) που ελέγχουν αποκλειστικά τις δορυφορικές συνδέσεις, παίζοντας το παιχνίδι του ολιγοπωλίου! Το ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχει μία γενική «ανοχή» στη διακίνηση της πληροφορίας δε σημαίνει ότι θα εξακολουθήσει και στο μέλλον. Ήδη στη Γερμανία και στις ΗΠΑ γίνονται προσπάθειες για λογοκρισία στο διαδίκτυο, με πρόσχημα την παιδική πορνεία και την... τρομοκρατία. Και όσο αυτές οι επεμβάσεις γίνονται σε θεσμικό επίπεδο από κρατικούς φορείς, τα πράγματα είναι χαλαρά, ίσως και λίγο γελοία, καθώς οι εταιρείες στέκονται στον... φιλελεύθερο αντίποδα, απαιτώντας την ελεύθερη έκφραση των πελατών τους!!! Όταν όμως η λογοκρισία λειτουργήσει αντανακλαστικά σα μηχανισμός αυτοσυντήρησης αυτών των ίδιων εταιρειών, τότε ο ολοκληρωτικός έλεγχος θα καταδείξει τη φαινομενικότητα της «δικτυακής ελευθερίας»...

Όσο μάλιστα αυξάνεται η χρησιμοποίηση του διαδικτύου και στη διακίνηση αγαθών, οι πληροφορίες είναι τόσο πολλές ώστε να καθίστανται ανεξέλεγκτες, η δικτυακή ελευθερία και ισότητα τίθενται υπό σοβαρή αμφισβήτηση, εξ αιτίας ενός άλλου καθοριστικού μεγέθους: του «πληροφοριακού θορύβου». Πρόκειται για την αδυναμία εύρεσης των ζητούμενων στοιχείων από ένα γενικότερο σύνολο πληροφοριών εξ αιτίας του αυξανόμενου όγκου του συνόλου των πληροφοριών. Τάξη στην αναζήτηση υποτίθεται πως προσπαθούν να βάλουν κάποιες εταιρείες που προσφέρουν τις δικτυακές τους σελίδες γι’ αυτόν το σκοπό. Κανείς όμως δεν εγγυάται την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων μιας έρευνας μέσα από αυτές τις σελίδες, καθώς αυτά τα αποτελέσματα είναι συχνά παραπλανητικά (ίσως από αντικειμενική αδυναμία, ίσως εσκεμμένα). Το δικαίωμα έκφρασης μπορεί να μείνει λοιπόν εντελώς άδειο από οποιαδήποτε νοηματοδότηση. Ο λόγος, λοιπόν, για δικτυακή ισότητα μοιάζει με το αναφαίρετο δικαίωμα όλων να κοιμούνται σε χαρτόκουτο στο υπόστεγο του λιμανιού, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι κάποιοι μπορεί να προτιμούν τις ιδιόκτητες βίλλες τους. Πώς να το κάνουμε, είναι ζήτημα... γούστου!

Μας αρέσει ή όχι, το διαδίκτυο είναι ο νέος μαζικός τρόπος επικοινωνίας! Στο κοντινό μέλλον μπορεί να είναι και ο μόνος τρόπος επικοινωνίας. Η ενοποίηση όλων των γνωστών μαζικών μέσων επικοινωνίας, ενημέρωσης και ψυχαγωγίας σε ένα «κουτί», προκύπτει νομοτελειακά: πιο πλούσιο από το τηλέφωνο, πιο γρήγορο από το ταχυδρομείο, πιο ζωντανό από την τηλεόραση! Πρόκειται πραγματικά για ένα μέσο τόσο πλήρες και με τέτοιες δυνατότητες ολοκληρωτικής επιβολής, που θα το ζήλευε ο κάθε κυρίαρχος στην ιστορία της ανθρώπινης εκμετάλλευσης. Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να ξέρει τι μορφές επιβολής θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε στο μέλλον και ποια μορφή θα έχουν οι αγώνες ενάντια στις μορφές αυτές! Μέσα από το διαδικτυακό λάκκο των λεόντων, προτείνουμε, καλύτερα να εμπιστευόμαστε την επαφή πρόσωπο με πρόσωπο και να στρεφόμαστε στο πραγματικό γήπεδό μας, την κοινωνία της καθημερινής πραγματικότητας, και όχι την κοινωνία της τηλεδιασύνδεσης και της εικονικής πραγματικότητας...