Είπαμε στο προηγούμενο σημείωμα πως τόσο η συντήρηση όσο και η πρόοδος είναι φυσικές τάσεις του ανθρωπίνου πνεύματος. Η πρόοδος ωθεί τον άνθρωπο προς το μέλλον, προς κάτι άγνωστο και αβέβαιο, προς κάτι που δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί, αλλά μας γοητεύει και μας έλκει. Η συντήρηση πάλι προσπαθεί να κρατήσει αυτό που έχει επιτευχθεί και πραγματοποιηθεί με μεγάλους αγώνες, με τον ιδρώτα του προσώπου των γενεών που έχουν περάσει, προς κάτι που έχει δοκιμαστεί και έχει αξιολογηθεί ως θετικό, προς κάτι το σίγουρο και το βέβαιο που, όπως λέγει ο Παπανούτσος, «λαμποκοπά σαν ώριμος καρπός».

Ας δούμε όμως το θέμα και από μια άλλη σκοπιά. Ο Αριστοτέλης στη Ρητορική του (1389 a 3 κ.ε.) περιγράφει το ήθος των νέων και των μεγάλων. Λέει , λοιπόν, για τους νέους πως αυτοί «ζουν πιο πολύ με την ελπίδα, γιατί η ελπίδα αναφέρεται στο μέλλον, ενώ η ανάμνηση στο παρελθόν, και για τους νέους το μέλλον είναι μεγάλο, ενώ το παρελθόν είναι μικρό και γιατί στην αρχή της ζωής τους δεν είναι δυνατό να θυμούνται τίποτα, αλλά είναι δυνατό να ελπίζουν τα πάντα». Με λίγα λόγια οι νέοι εκπροσωπούν την πρόοδο, είναι προοδευτικοί, ενώ οι μεγάλοι για τους αντίθετους λόγους είναι συντηρητικοί. Βέβαια ο καθένας πιστεύει πως ο ίδιος έχει δίκιο, και αυτό εκφράζει και η λαϊκή παροιμία «κάθε πέρυσι και καλύτερα».

Οι δύο αυτές δυνάμεις γίνονται ολέθριες και καταστροφικές, όταν ξεπερνούν το μέτρο, όταν γίνονται νοσηρές υπερβολές, όταν ξεπερνούν τα όρια και λειτουργούν μέσα από την εμπάθεια, το πείσμα και τον αχαλίνωτο φανατισμό, όπως συμβαίνει, δυστυχώς, στη χώρα μας . Το 415 π.Χ. οι Αθηναίοι είχαν αποφασίσει να πραγματοποιήσουν την παράτολμη εκστρατεία στη Σικελία. Σε μια θυελλώδη συζήτηση που είχε προηγηθεί στην Εκκλησία του Δήμου διασταύρωσαν τα ξίφη τους ο «ηλικιωμένος» Νικίας, εκπρόσωπος της αθηναϊκής αριστοκρατίας, με τον «νεαρό» Αλκιβιάδη, ηγέτη των δημοκρατικών. Ο λαός εξέλεξε και τους δύο στρατηγούς για τη διαχείριση αυτής της εκστρατείας. Ο Νικίας συνέστησε στους Αθηναίους τότε να μην εμπιστευθούν μια τόσο σημαντική υπόθεση σε ένα τόσο νέο άνθρωπο, όπως ο Αλκιβιάδης, και αυτός με μεγάλη ωριμότητα απάντησε: «Ούτε πρέπει να σας αποτρέψει από τον σκοπό σας ο Νικίας συμβουλεύοντάς σας και εξωθώντας με τα λόγια του τους νέους σε διάσταση προς τους μεγαλύτερους. Αλλά σύμφωνα με τον νόμο που επικρατεί, όπως οι πατέρες μας, συνεργαζόμενοι νέοι και μεγαλύτεροι, ανύψωσαν την πόλη στην περιωπή και τη δόξα που έχει , έτσι τώρα και εμείς ας προσπαθήσουμε να προαγάγουμε την πόλη. Και να έχετε υπόψη πως η νεότητα και το γήρας χωρίς αμοιβαία βοήθεια δεν μπορούν να πετύχουν απολύτως τίποτε, ενώ η κοινή συνεργασία όλων, νέων και ηλικιωμένων, δημιουργεί τη δύναμη» (Θουκ. Ιστ. Ζ΄ 18: νεότητα μεν και γήρας άνευ αλλήλων ουδέν δύνασθαι, ομού δε το τε φαύλον και το μέσον και το πάνυ ακριβές αν ξυγκραθέν μάλιστ’ αν ισχύειν).

Οι αρχαίοι μάς δείχνουν τον δρόμο για την έξοδο από την κρίση και τη σωτηρία της χώρας. Σήμερα παρά ποτέ οι συνθήκες είναι κατάλληλες για συναίνεση και συνεργασία των προοδευτικών και συντηρητικών δυνάμεων της χώρας, όλων των δυνάμεων. Χωρίς αυτή τη συναίνεση σωτηρία, δυστυχώς, δεν υπάρχει. Όσο τα πολιτικά μας κόμματα αναλώνονται σε ανούσιους καυγάδες η κρίση θα βαθαίνει και θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη η αντιμετώπισή της. Όσο οι πολιτικοί μας θα επιδιώκουν να αλώσουν την εξουσία για τον εαυτό τους και το κόμμα τους ελπίδα δεν υπάρχει. Εξάλλου, ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε έχει χαραχτεί και καμιά παρέκκλιση από αυτόν δεν είναι δυνατή. Αυτόν ακολουθούν και οι «συντηρητικοί δεξιοί» και οι αυτοαποκαλούμενοι «προοδευτικοί αριστεροί». Και έχει χαραχτεί όχι από εμάς, αλλά από άλλους, από τους «φίλους» Ευρωπαίους , το ΔΝΤ και τους δανειστές μας. Αυτοί έχουν βάλει θηλιά στο λαιμό της χώρας μας και όλων μας και την χαλαρώνουν και τη σφίγγουν κατά βούληση. Ας συνέλθουμε, λοιπόν, πριν αποφασίσουν να μας πνίξουν!

Αναφέρεται πως πριν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, όταν η Αθήνα και ολόκληρη η Ελλάδα διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο εξαιτίας της εκστρατείας των Περσών, ο Αριστείδης, αριστοκράτης και αρχηγός της συντηρητικής παράταξης και κύριος αντίπαλος του Θεμιστοκλή, ηγέτη των δημοκρατικών και σφοδρού πολέμιου των αριστοκρατικών -συντηρητικών ιδεών, συναντήθηκε με αυτόν και του είπε: τώρα που η πατρίδα μας κινδυνεύει, ας βάλουμε στην άκρη τις διαφορές μας, ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας κα ας προσπαθήσουμε να την σώσουμε. Και την έσωσαν! Είναι καιρός και οι δικοί μας πολιτικοί να διδαχτούν έστω μια φορά κάτι από την Ιστορία, που είναι όπως είπαν οι Ρωμαίοι «δασκάλα της ζωής» (magistra vitae). Και ας έχουμε υπόψη πως το να κάνουμε μόνο πράγματα που μας αρέσουν, χωρίς περίσκεψη και λογική, δεν είναι πρόοδος αλλά απλή ευχαρίστηση. Και ο λαός περιμένει από τους πολιτικούς πραγματική πρόοδο.