Όσα είπα στο προηγούμενο σημείωμά μου για την αξία των νέων δεν αναιρούν ασφαλώς την αξία των μεγάλων. Και οι μεγάλοι, οι ώριμοι με την πείρα και τη λογική τους είναι απαραίτητοι για την ομαλή και ισορροπημένη λειτουργία μιας κοινωνίας. Πράγματι, η αντιμετώπιση των προβλημάτων απαιτεί συνεργασία δυο κυρίως φορέων, της πείρας των μεγαλυτέρων που αποκτήθηκε από την πορεία τους στα δυσκολοδιάβατα μονοπάτια που αναγκάστηκαν να διαβούν μέχρι να φτάσουν στο αμφίβολο σήμερα, και στον ενθουσιασμό των νέων που πάντοτε αποτέλεσαν τη ζωντανή ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο χάρη στην ενεργητικότητα, τη φιλομάθεια και τη δίψα τους για αλλαγή. Το 415 π.Χ., όταν οι Αθηναίοι συζητούσαν στην Εκκλησία του δήμου για την πραγματοποίηση της σικελικής εκστρατείας συγκρούστηκαν ο ώριμος Νικίας με τον νεαρό τότε Αλκιβιάδη. Ο Νικίας, για να αποτρέψει την εκστρατεία είπε στους Αθηναίους να μην αναθέσουν ένα τόσο σημαντικό έργο σε ένα τόσο νεαρό άτομο. Τότε ο Αλκιβιάδης απάντησε: «Όπως οι πατέρες μας, συσκεπτόμενοι μαζί νέοι και μεγάλοι, ανύψωσαν την πόλη σε περιωπή και της έδωσαν το μεγαλείο που έχει, με τον ίδιο τρόπο τώρα να προσπαθήσετε να προαγάγετε την πόλη. Και να ξέρετε ότι η νεότητα και το γήρας χωρίς αμοιβαία βοήθεια δεν μπορούν να κατορθώσουν τίποτε, ενώ η κοινή συνεργασία όλων, και των νέων και των ώριμων και των γερόντων, δημιουργεί κυρίως τη δύναμη» ( Θουκ. Ζ΄ 18: ώσπερ και οι πατέρες ημών άμα νέοι γεραιτέροις βουλεύοντες ες τάδε ήραν αυτά, και νυν τω αυτώ τρόπω πειράσθε προαγαγείν την πόλιν, και νομίσατε νεότητα μεν και γήρας άνευ αλλήλων μηδέν δύνασθαι, ομού δε το τε φαύλον και το μέσον και το πάνυ ακριβές ξυγκραθέν μαλιστ’ αν ισχύειν).

Σωστά όλα αυτά. Όμως εμείς οι μεγάλοι βάλαμε στο περιθώριο τους νέους. Αφού τους πιέσαμε αφόρητα, για να αποκτήσουν πολλά εφόδια, σε μεγάλο βαθμό άχρηστα, τώρα τους λέμε πως αυτά τα εφόδια είναι περιττά. Δημιουργήσαμε ένα «γερασμένο» δημόσιο τομέα και παροπλίσαμε τις πιο ζωτικές δυνάμεις της κοινωνίας και της πατρίδας μας. Ποτέ άλλοτε η ανεργία και η έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης για τους νέους δεν είχε φτάσει σε τόσο υψηλά επίπεδα. Ποτέ άλλοτε ο ένας στους δύο νέους δεν ήταν άνεργος ή υποαπασχολούμενος ή θύμα της εργοδοσίας. Ποτέ άλλοτε η απελπισία και η απόγνωση δεν είχε καταλάβει τη νεολαία σε τόσο μεγάλο βαθμό. Σπρώξαμε τους νέους στις καφετέριες, αλλοιώσαμε τη φύση τους, τους προδώσαμε και γι’ αυτό οδηγήσαμε τη χώρα μας στην καταστροφή.

Έτσι, οι νέοι μας, αυτό που θεωρείται αλλά και είναι η «μαγιά» και η «ζύμη» του μέλλοντος, αδυνατούν να ατενίσουν το μέλλον με βεβαιότητα, ασφάλεια και σιγουριά, μεταναστεύουν, κι αν ακόμη δεν το θέλουν, και πηγαίνουν σε άλλες χώρες, όπου τα προσόντα υπολογίζονται, «για να βρουν πατρίδες και να χτίσουν», όπως λέει και ο Παλαμάς. Όταν όμως χάνεται η νεολαία, χάνεται και το έθνος ολόκληρο. Δυστυχώς!

Θα κλείσω με το εξής. Η εφημερίδα «Έθνος» της 28ης/1/2012 είχε ανοίξει ένα Forum σχετικά με τη μετανάστευση των Ελλήνων νέων και φιλοξενούσε τις απόψεις διακεκριμένων επιστημόνων που ζούσαν και εργάζονταν στο εξωτερικό. Ο κ. Σταμάτης Κριμιζής, επιστημονικός διευθυντής του Πανεπιστημίου John’s Hopkins των ΗΠΑ - είναι γνωστή η πρόσφατη περιπέτειά του και ο εμπαιγμός του από τη σημερινή κυβέρνηση που θέλει να στηρίζεται σε μετριότητες- μιλούσε με θλίψη για τη διαρροή από την Ελλάδα ταλέντων «δίχως τα οποία η χώρα δεν θα ξεφύγει από την κρίση που τη μαστίζει», σημείωνε πως δεν θεωρεί «έντιμο να συμβουλεύσει τους νέους επιστήμονες να παραμείνουν στην Ελλάδα και να αναμείνουν βελτίωση της οικονομίας» και προσέθετε πως τρίβουν τα χέρια τους στη ΝΑΣΑ και το Κολοράντο γι’ αυτή τη νέα έξοδο Ελλήνων επιστημόνων κι έχουν ανοίξει τις πόρτες εισόδου για να τους υποδεχτούν... Ας όψονται οι αίτιοι…

* Ο κ. Αθανάσιος Φραγκούλης είναι Δρ. Κλασικής Φιλολογίας, Επίτ. Σχολικός Σύμβουλος