Στις 29 Μαϊου του 2017 έφυγε από τη ζωή ο Κ. Μητσοτάκης που είχε υπηρετήσει την πατρίδα για πολλές δεκαετίες ως πολιτικός. Στις 26 Φεβρουαρίου του 2019 έφυγε από τη ζωή ένας άλλος μεγάλος Έλληνας, καλλιτέχνης αυτός που δόξασε την Ελλάδα στο εξωτερικό, ο Μίκης Θεοδωράκης. Και στις δύο περιπτώσεις έγραψα στο «Εμπρός» ένα άρθρο με σκοπό να καυτηριάσω από τη μια την υποκρισία που χαρακτηρίζει τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, αλλά και την κακότητα και μοχθηρία που φωλιάζει στην ψυχή τους και αναζητά κάποια ευκαιρία, για να εκδηλωθεί.

Ό,τι συνέβη τότε, συνέβη και στις μέρες μας με αφορμή την απώλεια της κόρης του πρώην πρωθυπουργού της χώρας μας Αντώνη Σαμαρά, την απώλεια της Λένας, μιας νέας κοπέλας που έφυγε σε ηλικία 34 ετών, όταν είχε αρχίσει η ζωή να της χαμογελάει. Βέβαια, υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά ανάμεσα σε αυτόν τον θάνατο και τον θάνατο των δύο προσωπικοτήτων στις οποίες αναφέρθηκα. Για τον Κ. Μητσοτάκη και τον Μ. Θεοδωράκη είχε έλθει το «πλήρωμα του χρόνου». Και στις δύο περιπτώσεις τα παιδιά έχασαν τους υπέργηρους γονείς τους, ενώ στην περίπτωση της Λένας οι γονείς έχασαν ένα πολύ νεότερό τους παιδί, τη μονάκριβή τους κόρη, και αυτό προσδίδει τραγικότητα στην περίπτωση.

Παρόλα αυτά η αντίδραση τόσο του πολιτικού κόσμου, όσο και του απλού λαού υπήρξε παρόμοια και δείχνει την παθογένεια της κοινωνίας μας. Οι πιο πολλοί πολιτικοί αρχηγοί στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, αναγνώρισαν την τραγικότητα της κατάστασης, εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους στην οικογένεια του κ. Σαμαρά και του ευχήθηκαν «κουράγιο» και «δύναμη» για την παραπέρα ζωή τους. Έκαναν, δηλαδή, το αυτονόητο. Βέβαια, θα μπορούσε να πει κανείς πως η συμμετοχή τους στο πένθος του κ. Σαμαρά είναι υποκριτική και γίνεται για το «θεαθήναι τοις ανθρώποις». Γιατί δεν είναι δυνατό όλο τον χρόνο να κατηγορείς κάποιον, να τον θεωρείς εχθρό σου, να τον βρίζεις κυριολεκτικά, να τον απαξιώνεις και τώρα να προσπαθείς να δημιουργήσεις την εντύπωση του ανθρώπου που συμμετέχει στο πένθος του!

Υπήρξαν, όμως, και κάποιοι αρχηγοί κομμάτων που θεώρησαν περιττό να προβούν σε κάτι ανάλογο για λόγους που οι ίδιοι γνωρίζουν, δείχνοντας πόσο ιδιοτελείς και ανάλγητοι είναι. Δεν ξέρω αν η στάση αυτή, ως ειλικρινής, είναι προτιμότερη από αυτή των προηγούμενων, αλλά σίγουρα αποπνέει κάποια απανθρωπιά και αναλγησία που δεν ταιριάζει σε πολιτικό ηγέτη! Και δεν είναι μόνο αυτό. Όλοι όσοι εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους για τον αδόκητο χαμό της Λένας Σαμαρά το έκαναν δημοσίως. Φαίνεται πως εκείνο που κυρίως επεδίωκαν ήταν η δημοσιότητα και όχι η ειλικρινής έκφραση συλλυπητηρίων. Οι πολιτικοί μας θυμίζουν εκείνους τους γονείς που στέλνουν ευχές στα παιδιά τους για τη γιορτή τους μέσω fb ή εκείνους τους φίλους που αλληλο-συγχαίρονται για τις επιτυχίες τους μέσω του fb, αν και όλη τη μέρα είναι μαζί!

Αλλά και οι απλοί άνθρωποι αντέδρασαν στον θάνατο της Λένας με παρόμοιο τρόπο. Είναι αλήθεια πως η πλειονότητα του κόσμου αντέδρασε με υγιή τρόπο. Έβαλε στην άκρη τα κόμματα και τις ιδεολογίες και εξέφρασε την οδύνη του για την απώλεια ενός νέου ανθρώπου. Υπήρξαν, όμως, πολλοί που βρήκαν την ευκαιρία να βγάλουν τα «εσώψυχά» τους και να χύσουν όση «χολή» έκρυβαν στα βάθη της ψυχής τους. Πολλοί μίλησαν για τον πρωθυπουργό που «κατέστρεψε» την Ελλάδα. Άλλοι κατηγόρησαν το σύστημα υγείας που βρίσκεται σε κακό χάλι και ευθύνεται για τον θάνατο της Λένας. Άλλοι, πάλι, προχώρησαν πιο πολύ και είδαν πίσω από το γεγονός του θανάτου της άτυχης Λένας τη «Θεία δίκη»! Αυτοί οι άνθρωποι είναι τόσο φανατικοί, που βλέπουν τα πάντα μέσα από τους παραμορφωτικούς φακούς του κόμματος και της ιδεολογίας. Αυτοί ποτέ δε σκέφτηκαν πως «η τύχη είναι κοινή και το μάλλον αόρατο». Δε σκέφτηκαν ποτέ το εφήμερο της ζωής, την μηδαμινότητά της, το ευμετάβολο των πραγμάτων και τη ματαιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Δεν θα αντιδρούσαν με αυτό τον αηδιαστικό τρόπο αν διάβαζαν τον Όμηρο που λέει «Η γενιά των ανθρώπων είναι σαν την γενιά των φύλλων των δέντρων. Άλλα ο άνεμος στο χώμα τα σκορπά και άλλα φυτρώνουν, καθώς η άνοιξη τα δέντρα αναχλωραίνει. Και των θνητών μία γενιά φυτρώνει και άλλη χάνεται» (Ιλ., 6.144 κ.ε. : οίη περ φύλλων γενεή , τοίη δε και ανδρών.Φύλλα τα μεν τ’ άνεμος χαμάδις χέει , άλλα δέ θ’ ύλη τηλεθόωσα φύει, έαρος δ’ επιγίγνεται ώρη. Ως ανδρών γενεή η μεν φύει , η δ’ απολήγει). Δεν θα αντιδρούσαν έτσι, αν διάβαζαν τον Πίνδαρο που λέει : «Τι είναι κάποιος; Τι δεν είναι κάποιος; Όνειρο σκιάς είναι ο άνθρωπος» ( Πυθιόνικος 8.95: Τι δε τις; Τι δ’ ού τις; Σκιάς όναρ άνθρωπος ).

Εδώ μου έρχεται στον νου ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος, ο Σωκράτης. Αυτός εστιάζοντας στη μηδαμινότητα της ανθρώπινης ύπαρξης είχε πει πως οι άνθρωποι πρέπει να κρεμάσουν στον λαιμό τους μια πινακίδα που να γράφει «Άνθρωπε, μέμνησο θνητός ων», δηλαδή «Άνθρωπε, να θυμάσαι πως δεν είσαι αθάνατος, πως κάποια μέρα θα πεθάνεις», και να τη βλέπουν συνέχεια. Αυτό πίστευε πως θα τους σωφρονίσει και θα τους συγκρατήσει από πολλές μικροπρέπειες και ματαιοδοξίες. Δυστυχώς, όμως, επαληθεύεται και εδώ ο μεγάλος ιστορικός της αρχαιότητας, ο Θουκυδίδης, που αναλύοντας την «Παθολογία» ενός εμφυλίου πολέμου λέει με κάποια απαισιόδοξη διάθεση πως θα συνεχίσουν να γίνονται τα ίδια πράγματα «μέχρις ότου η φύση του ανθρώπου παραμένει η ίδια» (Ιστ. ΙΙΙ 82.2: Γιγνόμενα μεν και αεί εσόμενα, έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων ηι). Και όλα δείχνουν πως η φύση του ανθρώπου δεν έχει αλλάξει καθόλου παρόλη την ανάπτυξη του πολιτισμού και ούτε πρόκειται να αλλάξει. Ισχύει και θα ισχύει, όπως φαίνεται, για πολύ ακόμη η γνώμη που εκφράζει ο Σοφοκλής στο Α΄ Στάσιμο της Αντιγόνης του, ότι «Πολλά είναι τα φοβερά τα πράγματα, αλλά δεν υπάρχει πιο φοβερό πράγμα από τον άνθρωπο» (Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει).