Ο Αγάθων (450-400 π.Χ.) είχε πει «Τον άρχοντα τριών δει μεμνήσθαι: Πρώτον ότι ανθρώπων άρχει. Δεύτερον ότι κατά τους νόμους άρχει. Τρίτον ότι ουκ αεί άρχει», που σημαίνει: «Ο άρχοντας πρέπει να θυμάται τρία πράγματα: Πρώτο ότι κυβερνά ανθρώπους. Δεύτερο ότι κυβερνά σύμφωνα με κάποιους νόμους. Τρίτο ότι δε κυβερνά επ’ άπειρον». Η πραγματικότητα δείχνει πως οι άρχοντες και στη χώρα μας και αλλού, όταν αναλάβουν την εξουσία, λησμονούν τα δύο πρώτα και θυμούνται μόνο το τρίτο, ότι δεν είναι αιώνιοι. Γι’ αυτό και στη διάρκεια της θητείας τους προσπαθούν να καρπωθούν όσα περισσότερα μπορούν, να ικανοποιήσουν τα συμφέροντά τους και να εξυπηρετήσουν όλους εκείνους με τη βοήθεια των οποίων αναρριχήθηκαν στην εξουσία, τους φίλους και τους «ημέτερους». Και εδώ αξίζει να σημειώσει κανείς αυτό που είπε η Ανατόλ Φρανς, ότι «Το χείριστο ελάττωμα του σημερινού δημοκρατικού καθεστώτος είναι ότι στοιχίζει πάρα πολύ ακριβά. Υπάρχουν πάρα πολλοί συγγενείς , πάρα πολύ φίλοι που πρέπει…..να χορτάσουν». Και είναι αυτό συνήθεια που μας κληροδότησε η «λαμπρή» μας αρχαιότητα από την οποία δεν έλειπαν οι συναλλαγές και τα ρουσφέτια. Παραδίδεται πως ο Θεμιστοκλής σε παρατήρηση φίλου του πως θα είναι καλός άρχοντας, αν εξυπηρετεί ίδια και όμοια όλους τους πολίτες, απάντησε λέγοντας «μηδέποτε εις τούτον εγώ καθίσαιμι τον θρόνον , εν ωι πλέον ουδέν έξουσιν οι φίλοι παρ’ εμού των αλλοτρίων» (Πλουτ. Βίοι, Αριστείδης, ΙΙ, IV), δηλαδή «μακάρι ποτέ να μην καθίσω εγώ σε αυτό τον θρόνο, αν οι φίλοι μου δεν πρόκειται να έχουν κάτι περισσότερο από τους αντιπάλους μου». Εξάλλου, και τότε, όπως και σήμερα, μερικοί άρχοντες «της χειρός ου κρατούντες», έκλεβαν τα δημόσια χρήματα, κοινώς «βουτούσαν το δάκτυλο στο μέλι»! Ας είναι ….

Στις 15-10-2025 δημοσίευσα άρθρο στο «Εμπρός» με τίτλο «Η προνοητικότητα ως πολιτική αρετή» και έκανα αναφορά στον μεγάλο πολιτικό της αρχαίας Αθήνας, τον Περικλή, που σύμφωνα με τον Θουκυδίδη διέθετε αυτή την αρετή και, όταν ξέσπασε ο Πελοποννησιακός πόλεμος, αυτός προείδε την έκταση που έμελλε να λάβει. Και εγώ έχω κατά νου την απόφαση που πήραν τα ΕΛΤΑ για το κλείσιμο 200 τόσων υποκαταστημάτων σε διάφορα χωριά της επικράτειας, μια απόφαση στην οποία υπήρξε υπαναχώρηση, κοινώς «κωλοτούμπα», της κυβέρνησης που πιέστηκε από την κοινωνική κατακραυγή, αλλά και την αντίδραση-πράγμα πρωτοφανές για τα ελληνικά πολιτικά χρονικά- μεγάλου αριθμού βουλευτών της! Βέβαια, η απόφαση αυτή είχε ως σκοπό την μείωση των εξόδων των Ελληνικών Ταχυδρομείων και την αποφυγή της χρεοκοπίας του Οργανισμού. Το ερώτημα, όμως, που πλανάται είναι: δεν προείδε η κυβέρνηση και οι αρμόδιοι τη λαϊκή αντίδραση που θα δημιουργούσε αυτή η απόφαση που τελικά την εξέθεσε; Βέβαια, η κυβέρνηση προσπάθησε να βγάλει την ουρά της έξω από την υπόθεση και ισχυρίστηκε πως δεν είχε ενημερωθεί για την απόφαση που είχε ληφθεί! Αν πράγματι δεν είχε ενημερωθεί, τότε πρέπει να απαντήσει στο ερώτημα «ποιος κυβερνά αυτό τον τόπο» που είχε απασχολήσει τη χώρα μας και άλλοτε. Αν είχε ενημερωθεί, τότε φαίνεται πως οι αρμόδιοι δε διαθέτουν την αρετή της προνοητικότητας και της διορατικότητας που πρέπει να διαθέτει κάθε πολιτικός. Ό,τι και αν συμβαίνει, δεν είναι απαραίτητο να γίνονται εκλογές. Είναι δυνατό οι βουλευτές να βγαίνουν με κλήρωση, όπως γινόταν και στην αρχαιότητα.

Όπως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις -και δεν είναι και λίγες- η αντιπολίτευση άρπαξε την ευκαιρία και μίλησε για ανικανότητα της κυβέρνησης και για απόφαση που εξυπηρετεί τα μεγάλα συμφέροντα. Μίλησε για αδεξιότητα και καταστροφική προχειρότητα. Μίλησε για τους ηλικιωμένους που χάνουν ένα στήριγμά τους, για αναλγησία της κυβέρνησης και , φυσικά, για ανάγκη αλλαγής της. Είπε πως έπρεπε να προηγηθεί ενημέρωση των κατοίκων των χωριών που πλήττονται πριν ληφθεί η απόφαση για το κλείσιμο των γραφείων των ΕΛΤΑ. Με λίγα λόγια πρώτα θα τους πείσουμε ότι πρέπει τα υποκαταστήματα να κλείσουν και μετά θα τα κλείσουμε. Μου θυμίζουν εκείνους τους άξιους Υπουργούς Παιδείας που δεν αναλάμβαναν τις ευθύνες τους, αλλά έλεγαν στους Σχολικούς Συμβούλους πως αυτοί πρέπει να πείσουν τους εκπαιδευτικούς πως πρέπει να τους αποδεχτούν στην τάξη για αξιολόγηση. Το αποτέλεσμα αυτής της εύκολης και ανεύθυνης πολιτικής ήταν να έχουν περάσει 40 τόσα χρόνια από τότε και η πειθώ να μην έχει αποδώσει καρπούς! Βέβαια, μιλούμε για την αντιπολίτευση που , όπως ξέρουμε, σε όλα δηλώνει πως «ξέρει, θέλει και μπορεί».

Όταν υπηρετούσα ως Σχολικός Σύμβουλος στη Χίο τη δεκαετία του ΄80 ο τότε Νομάρχης είχε τη «φαεινή» ιδέα να συγχωνεύσουμε κάποια μονοθέσια δημοτικά σχολεία που λειτουργούσαν στο ίδιο χωριό ή σε διαφορετικά χωριά που βρίσκονταν σε μικρή απόσταση μεταξύ τους. Πήγαμε, λοιπόν, σε ένα χωριό, συγκεντρώσαμε τους κατοίκους, τους μιλήσαμε για τα μειονεκτήματα των μονοθέσιων και τα πλεονεκτήματα των διθέσιων δημοτικών σχολείων και τους είπαμε ότι είναι καλό και για τα παιδιά και για τους ίδιους να συνενώσουμε τα δύο μονοθέσια δημοτικά σχολεία που λειτουργούσαν μέσα στο ίδιο χωριό. Οι κάτοικοι φάνηκαν να πείθονται, όμως παράλληλα με ο ΝΑΙ μεν υπήρχε και το ΑΛΛΑ. Το ένα από αυτά τα σχολεία το είχε ιδρύσει ένας εφοπλιστής και δεν ήθελαν να το πειράξουν. Έθεταν, δηλαδή, τη φήμη και τη μνήμη του εφοπλιστή πάνω από το καλό των παιδιών τους! Τούτο σημαίνει πως δεν είναι εύκολο να πείσει κανείς την «κοινή γνώμη», να την αλλάξει και να ανατρέψει παγιωμένες αντιλήψεις. Και ο κ. Νομάρχης αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να εγκαταλείψει την προσπάθεια. Οι πολιτικοί συνήθως δε βλέπουν τι πρέπει να γίνει, τι είναι ωφέλιμο για το σύνολο και να το επιβάλουν, αλλά βλέπουν τι θέλει ο «ανεύθυνος» λαός να γίνει, τι είναι ευχάριστο γι’ αυτόν και ωφέλιμο για τους ίδιους.

Την ίδια τακτική προτείνουν κάποια κόμματα της αντιπολίτευσης όσον αφορά το θέμα του «αφοπλισμού» των Κρητικών μετά τα τελευταία οδυνηρά και αιματηρά επεισόδια. Η νοοτροπία των ανθρώπων, η φύση τους, είναι η ίδια και δεν αλλάζει εύκολα. Χρειάζονται, λοιπόν, σοβαρές και δύσκολες αποφάσεις, αποφάσεις που απαιτούν «αρετή και τόλμη». Τα διαθέτει η κυβέρνηση;