ΛΕΣΒΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 (ι´)

06/05/2021 - 16:43

Ιγνάτιος Ουγγροβλαχίας (δ’)

Θα ολοκληρώσουμε σήμερα τη σειρά των επιφυλλίδων μας για την προσωπικότητα, το έργο και τη δράση του Ιγνάτιου Ουγγροβλαχίας, στο πλαίσιο τῶν σημειωμάτων για την επέτειο των 200 ετών από την έναρξη της Επανάστασης του 1821.

Λέγαμε στο προηγούμενο σημείωμα ότι ο Ιγνάτιος μετά από πολλές περιπλανήσεις εγκαταστάθηκε στην Πίζα της Τοσκάνης το 1815 -λίγο μετά τη λήξη του Συνεδρίου της Βιέννης- σε ιδιόκτητο σπίτι, όπου θα ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Στην Πίζα λοιπόν θα οργανωθεί ένας κύκλος Ελλήνων που εργάστηκε, μπορούμε να πούμε, για την πολιτική αναγνώριση του Αγώνα των Ελλήνων και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, με την κάθοδό του στην Ελλάδα, θα «εκπροσωπήσει» αυτόν τον κύκλο, θα αντλήσει ιδέες από αυτόν.

Ο Ιγνάτιος, είναι γεγονός, ότι δεν έχασε ποτέ την ευκαιρία να εκφράσει την αντίθεσή του για τον χρόνο, τον τόπο και την οργάνωση της Επανάστασης από τη Φιλική Εταιρεία και ιδιαίτερα τον Αλέξ. Υψηλάντη, όπως σημειώνει ο ιστορικός Βασ. Παναγιωτόπουλος στην τελευταία βιογραφία του Ιγνάτιου (Οι Κληρικοί στον Αγώνα, εκδ. της εφημ. Τα Νέα, Αθήνα 2010). Η αντίθεση αυτή μάλιστα εκδηλώθηκε από την πρώτη στιγμή της εξέγερσης, με την ακατανόητη, ακόμα και τώρα, ενέργεια του Υψηλάντη να περάσει τον ποταμό Προύθο.

Ωστόσο η προκήρυξη της Επανάστασης -εννοώ το κείμενο του Υψηλάντη- έφθασε στην Πίζα στα χέρια του Αλ. Μαυροκορδάτου, ο ενθουσιασμός υπήρξε μεγάλος και φυσικά ο Ιγνάτιος, ο επιστήθιος φίλος και άμεσος συνεργάτης του Μαυροκορδάτου ασφαλώς θα μετείχε στον γενικό ενθουσιασμό. Εξάλλου, η άμεση στήριξη των ενεργειών του Αλέξ. Μαυροκορδάτου που ετοιμαζόταν να αναχωρήσει για την Πελοπόννησο, από τον Ιγνάτιο είναι διαπιστωμένη.

Πριν από αυτά τον χειμώνα του 1820-1821 είχαν φθάσει στην Πίζα εκ μέρους της Φιλικής Εταιρείας ο Παναγ. Κρεββατάς και ο Ιωάννης Τομαράς και ζητούσαν πληροφορίες από τον Ιγνάτιο για τον η Ρωσία είταν διατεθειμένη να στηρίξει την Επανάσταση. Όπως γνωρίζουμε ο Ιγνάτιος δεν τους αποθάρρυνε πράγμα που ενθουσίασε τους απεσταλμένους της Εταιρείας.

Ωστόσο πέρα από αυτά ζητήματα που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση η συμμετοχή και προσφορά του Ιγνάτιου για την υποστήριξη του Αγώνα είναι πασιφανής και διαπιστωμένη: πολεμοφόδια, περίθαλψη περιφερόμενων αγωνιστών και βέβαια διπλωματική δράση. Σκέψεις για μετακίνησή του στην Ελλάδα υπήρξαν. Ωστόσο δίσταζε να κάνει αυτό το βήμα, επειδή ανησυχούσε μήπως η πασίγνωστη ρωσοφιλία του βλάψει τον Αγώνα.

Πέρα από όλα αυτά όμως, η σημαντικότερη προσφορά του Ιγνάτιου, όπως εκπορεύεται από την πόλη της Πίζας είναι η εκπόνηση ενός σχήματος που επιχειρεί να νομιμοποιήσει την ελληνική Επανάσταση, προβάλλοντας τον Αγώνα των Ελλήνων ως νόμιμη αντίσταση εναντίου της οθωμανικής καταπίεσης, να υποβαθμίσει τον συνωμοτικό παράγοντα της Φιλικής Εταιρείας, να αναδείξει της πράξεις βίας εκ μέρους των Οθωμανών και βέβαια να ενισχύσει την άποψη ότι η Ελλάδα δικαιούται να κατέχει μια θέση μαζί με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Την ιδέα αυτή πάντως, πρέπει να σημειώσουμε, δεν την εξέφραζε μόνο ο Ιγνάτιος αλλά την υποστήριξαν και άλλες σημαντικές προσωπικότητες: ο Ιω. Καποδίστριας, ο Ιω. Καρατζάς, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ενωρίτερα ο κύκλος του Κοραή.

Επιστολές και Υπομνήματα είναι τα όπλα του Ιγνάτιου για να διακηρύξει τις ιδέες του. Μάλιστα υπάρχουν κείμενά του που δεν έχει ακόμα αξιοποιήσει η ιστορική έρευνα. Την αρχή τῆς «νομιμότητας» της Επανάστασης αποσκοπεί να διαδώσει με το Υπόμνημά του της 20ής Μαΐου 1821 προς τους Πελοποννησίους και την ανάγκη για τη συγκρότηση κεντρικής εξουσίας που θα διευθύνει τον Αγώνα κατά τον Τούρκων και ταυτόχρονα θα εξασφαλίσει την υποστήριξη των Μεγάλων Δυνάμεων. Ανάλογες ιδέες διατύπωσε και ο Ιω. Καποδίστριας, οι οποίες υλοποιήθηκαν με τη σύγκλιση της Α´ Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου και την ψήφιση του Προσωρινού Συντάγματος.

Την πορεία αυτή, δηλαδή του ρόλου του άτυπου διπλωμάτη θα εξακολουθήσει σε όλη τη διάρκεια της ζωής που του απομένει ο Ιγνάτιος πάντα από την Πίζα της Τοσκάνης, για την οποία δεν έχουμε τη δυνατότητα να επεκταθούμε περαιτέρω (σπουδαίες πληροφορίες μπορεί να αντλήσει ο φιλοπερίεργος αναγνώστης στο μελέτημα του Βασ. Παναγιωτόπουλου που ήδη ἔχουμε αναφέρει).

Στην Πίζα θα πεθάνει ο Ιγνάτιος, μετά από ολιγοήμερη ασθένεια που δεν έχει προσδιοριστεί, στις 31 Αυγούστου 1828 σε ηλικία 63 ετών. Ο τιμητικός ενταφιασμός του, με ενέργειες του προξένου της Ρωσίας και άδεια του Δούκα της Τοσκάνης, έγινε στις 2 Σεπτεμβρίου στο εσωτερικό της ελληνικής εκκλησίας του Λιβόρνου, παρά το γεγονός ότι πλέον οι ταφές αυτού είδους απαγορεύονταν. Η ανακομιδή των οστών του που βρίσκονται στον Άγιο Θεράποντα έγινε το 1962 με πρωτοβουλία του τότε μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιάκωβου Κλεόμβροτου.

 

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey