
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
«Όλβιος όστις Ιστορίας έσχεν μάθησιν» Ευριπίδης
Η Ιστορία ως επιστήμη είναι η γνώση που αποκτάται μετά από συστηματική έρευνα και μελέτη σημαντικών γεγονότων και καταστάσεων που έλαβαν χώραν- εν τόπω και χρόνω-και των αιτίων που τα προκάλεσαν, καθώς και των αποτελεσμάτων που είχαν αυτά για την περαιτέρω πορεία και εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας. Η καταγραφή και η ερμηνεία παρελθόντων γεγονότων ξεκίνησε τόσο για τη Δύση όσο και για την Ανατολή μέσω της επανάληψης των μύθων που παραδόθηκαν από προφορικές παραδόσεις. Η επική ποίηση π.χ. του Ομήρου (περίπου το 800 π.Χ.) είναι ένα παράδειγμα τέτοιας προφορικής ιστορίας.
Στην κλασική εποχή της αρχαίας Ελλάδας ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης ήταν οι πρώτοι που διεχώρισαν την Ιστορία από την Μυθολογία∙ Και οι δύο κατέγραψαν σύγχρονα ή κοντινά σε χρονική απόσταση γεγονότα στηριγμένοι σε αυτόπτες μάρτυρες ή άλλες αξιόπιστες μαρτυρίες. Ο Ηρόδοτος με την αφήγηση των Περσικών Πολέμων και ο Θουκυδίδης με την κλασική μελέτη τού Πελοποννησιακού Πολέμου μεταξύ της πόλης των Αθηνών και της Σπάρτης επικεντρώθηκαν στα πολεμικά γεγονότα, στην ιστορία των θεσμών και τον χαρακτήρα των πολιτικών ηγετών για να απεικονίσουν την αρχαιοελληνική κοινωνία σε περιόδους κρίσης ή μετάβασης.
Κατά τον 4ο αι. π.Χ. την ελληνική ιστοριογραφική παράδοση συνέχισαν ο Ξενοφών, ο Θεόπομπος ο Χίος και ο Έφορος. Στον 2ο αι. π.Χ. ο ιστορικός Πολύβιος κατέγραψε τη ρωμαϊκή ιστορία. Και στον επόμενο αιώνα ο Στράβων ο Γεωγράφος και ο Διονύσιος Αλικαρνασσεύς. Στην ίδια περίοδο ο Πλούταρχος βιογράφησε επιφανείς Έλληνες και Ρωμαίους ηγέτες.
Ο «Πατέρας της Ιστορίας» Ηρόδοτος, όπως τον αποκάλεσε ο Ρωμαίος Κικέρων, ήταν ο πρώτος που κατανόησε την σημασία που έχει για τον άνθρωπο η γνώση των ιστορικών γεγονότων που καθόρισαν την ανθρώπινη ζωή και ήταν εκείνος που θεμελίωσε την Ιστορία ως έρευνα για την αλήθεια, για ό,τι συνέβη στο παρελθόν. Ως ιστοριογράφος και συγχρόνως περιηγητής και γεωγράφος εξέθεσε με αντικειμενικότητα και αμεροληψία τα γεγονότα που γνώρισε ως αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας, καθώς και τις αιτίες που τα δημιούργησαν∙ ενώ στην περίπτωση που δεν είχε προσωπική αντίληψη του τι ακριβώς έγινε και την βεβαιότητα από έγκυρες πηγές, ανέφερε με επιφύλαξη τα λεγόμενα με την προσθήκη της φράσης «φασίν δε» ή «λέγεται δε υπό των ανθρώπων…».
«Ἡροδότου Ἁλικαρνησσέος ἱστορίης ἀπόδειξις ἥδε, ὡς μήτε τὰ γενόμενα ἐξ ἀνθρώπων τῷ χρόνῳ ἐξίτηλα γένηται, μήτε ἔργα μεγάλα τε καὶ θωμαστά, τὰ μὲν Ἕλλησι, τὰ δὲ βαρβάροισι ἀποδεχθέντα, ακλεά γένηται, τά τε ἄλλα καὶ δι᾽ ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν ἀλλήλοισι». (Ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό εκθέτει εδώ τα κατορθώματα των ανθρώπων, για να μην ξεθωριάσουν με την πάροδο του χρόνου και για να μη ξεχαστούν έργα μεγάλα και θαυμαστά, αυτά που έχουν παραδεχθεί οι Έλληνες και άλλα οι Βάρβαροι(αλλόγλωσσοι)∙ και, επίσης ,γίνεται λόγος για την αιτία που αυτοί( Έλληνες και Πέρσες) πολέμησαν μεταξύ τους).
Ο Θουκυδίδης ως ιστορικός του Πελοποννησιακού Πολέμου είναι ο πρώτος που ανέδειξε την Ιστορία ως επιστήμη εισάγοντας την μέθοδο της ιστορικής αιτιότητας, δηλαδή της αναζήτησης των βαθύτερων αιτίων ενός γεγονότος. Ο Θουκυδίδης συμβουλευόταν σε μεγάλο βαθμό γραπτά ντοκουμέντα και συνομιλούσε με ανθρώπους που συμμετείχαν ή και πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα που εξιστορούσε. Ο Θουκυδίδης, με αντικειμενικότητα και κριτική σκέψη, καταγράφει τα γεγονότα του πολέμου, αναλύει τις πολιτικές και στρατηγικές αποφάσειςκαι εξετάζει την ανθρώπινη φύση και τη δυναμική
της εξουσίας. Η "Ιστορία" του Θουκυδίδη θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα της αρχαίας ελληνικής ιστοριογραφίας.Το έργο του έχει επηρεάσει βαθιά την μεταγενέστερη ιστοριογραφία και την πολιτική σκέψη.
Η επιτομή της έρευνας του Θουκυδίδη πάνω στα βαθύτερα αίτια του πολέμου είναι ο Διάλογος των Μηλίων (Ε 84-114),ο οποίος είναι γραμμένος σε μορφή που θυμίζει θεατρικό έργο. Σ' αυτό αναδεικνύεται καθαρά η θρασύτητα της αλαζονείας των δυνατών έναντι των αδυνάτων και ο κυνισμός των Αθηναίων, οι οποίοι αρνούνται το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης ή της ουδετερότητας στους Μηλίους. Πρόκειται για ένα έμμεσο αλλά σαφές σχόλιο σχετικά με την αναγκαιότητα μιας ηθικής που βασίζεται στη λογική και όχι στη δύναμη, προκειμένου κάποια στιγμή στο μέλλον να σταματήσουν οι πόλεμοι. Με άλλα λόγια, ως πραγματική αιτία του πολέμου παρουσιάζεται η άρνηση των Αθηναίων να χρησιμοποιήσουν τη λογική στις σχέσεις τους με τις άλλες πόλεις (κράτη).
«Εξ Ιστορίας αναιρεθείσης της αληθείας, το καταλειπόμενον αυτής ανωφελές γίνεται διήγημα». Πολύβιος.
Σύμφωνα με το πρότυπο της αρχαίας ελληνικής Ιστοριογραφίας ο ιστορικός που γράφει την ιστορία πρέπει να είναι απαλλαγμένος από κάθε προκατάληψη και έξωθεν δεσμεύσεις της βούλησής του και να έχει ως αρχή και γνώμονα την εξακρίβωση της αλήθειας, αναφορικά με τα γεγονότα και τις αιτίες που τα προκάλεσαν. Οι πηγές από τις οποίες ο Ιστορικός αντλεί τα στοιχεία του είναι κρίσιμες για την αντικειμενική ανασύνθεση του παρελθόντος. Εάν βασιστεί, μονομερώς, στις πληροφορίες που προέρχονται από πηγές που ανήκουν στη μία πλευρά των εμπολέμων ή σε μία ιδεολογική και πολιτική παράταξη, τότε είναι βέβαιο ότι παραβιάζει την βασική αρχή της επιστήμης της Ιστορίας - που είναι η βάσανος των πληροφοριών που πρέπει να προέρχονται και από τις δύο αντιτιθέμενες πλευρές ή και από περισσότερες και, ει δυνατόν, ουδέτερες πλευρές- και δικαίως θα κατηγορηθεί ότι μεροληπτεί υπέρ του ενός των αντιμαχομένων.
Βιογραφίες και αυτοβιογραφίες.
Η Βιογραφία είναι ένα ξεχωριστό είδος της Ιστοριογραφίας. Ο Πλούταρχος από την Χαιρώνεια με το έργο του«Βίοι παράλληλοι» (80 μ. Χ.) είναι ο αρχαιότερος εκπρόσωπος της Βιογραφίας. Οι Βίοι των σπουδαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων ανδρών που περιγράφει και συγκρίνει δεν είναι μια μεθοδική και συστηματική έκθεση γεγονότων κα καταστάσεων, όπως αυτή των Ηροδότου, Θουκυδίδη και των άλλων αρχαίων ιστορικών∙ είναι η περιγραφή της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής επιφανών πολιτικών, στρατιωτικών, ρητόρων και νομοθετών που συγκρίνονται ανά ζεύγη, ένας Έλληνας και ένας Ρωμαίος, ως προς τις αρετές τους και οι οποίοι προβάλλονται ως ηθικά πρότυπα.
Αυτοβιογραφίες ή η Ιστορία των ηττημένων ξαναγραμμένη από τους…ανίκητους στο θράσος.
«Η Ιστορία θα είναι ευγενική μαζί μου γιατί σκοπεύω να την γράψω ο ίδιος». ΟυίνστονΤσώρτσιλ.
Οι ενδόξως ή αδόξως αποστρατευθέντεςεκ της Πολιτικής ή εκ του στρατεύματος, ως επί το πλείστον, αποφεύγουν, σεμνοπρεπώς εμφανιζόμενοι, τις αυτοβιογραφίες και προτιμούν να υπαγορεύουν την Βιογραφία τους εις εμπίστους δημοσιογράφους ή να την καλύπτουν υπό τον μανδύαν των«Απομνημονευμάτων».
Και, βεβαίως, υπάρχουν και εκείνοι οι ηγέτες που μετά το πέρας της θητείας τους, της καλής ή κακής, αφήνουν την Ιστορία να αξιολογήσει τα «έργα και τις ημέρες» τους και να τους απονείμει τον έπαινον ή τον ψόγον. Και νομίζω ότι είναι σπάνιο - αν όχι πρωτοφανές- κάποιος πρώην πρωθυπουργός, αποστρατευθείς- και μάλιστα αδόξως, εκ της πολιτικής- να επιχειρεί να επανέλθει καμαρωτός στην ενεργό πολιτική ως νέος ηγέτης νέου κόμματος αυτοεξαγνισθείς από πάσαν αμαρτίαν διά της Αυτοβιογραφίας του.
Συνήθως, πριν από την ίδρυση ενός κόμματος ή ενός κινήματος, όπως αδιακρίτως, ενίοτε, λέγεται, προηγείται ένα «μανιφέστο» που συντάχθηκε από ένα σοφόν ή από ομάδα «ειδημόνων», όπως, άλλωστε, συμβαίνει και με την ίδρυση των θρησκειών, όπου προηγείται κάποια «Ιερά Γραφή» που γράφηκε δια χειρός θεόπνευστου προφήτη ή καλόγερου, και στη συνέχεια, κάποιοι «ινστρούχτορες» και Απόστολοι, Άγγελοι, Εξάγγελοι ή απλοί ντελάληδες διακηρύσσουν το σωτήριον άγγελμα της έλευσης του μεγάλου ηγέτη ή του Μεσσία, ο οποίος… «κομίζει» «Ανάστασιν νεκρών» και «επάνοδον εις τον απολεσθέντα Παράδεισον»!
Στην περίπτωση της επαγγελίας για την ίδρυση νέου κόμματος από τον εξ αγραναπαύσεως επανελθόντα «Σωτήρα του λαού» και γενναίου «Σχίστη» των Μνημονίων της ιστορικής ( αν και ανιστόρητης) περιόδου 2015- 2018, δεν ακολουθήθηκε η «πεπατημένη»: ούτε καμιά νέα «Διαθήκη» στη θέση της Παλαιάς ή ως συμπλήρωμα αυτής ούτε κανένας άγγελος εξάγγελος, Απόστολος ή ένας, έστω, Αποστολάκης, όπως ευτύχησε να έχει ο Κασσελάκης (ουδείς γαρ αγνωμονέστερος των ευεργετηθέντων!). Ο γενναίος αρχηγός τέτοια συνήθη και φτηνά δεν καταδέχτηκε να κάνει. Όχι, δεν «αποχαιρέτησε την Αλεξάνδρεια που έχασε», όπως συστήνει ο Ποιητής στον ηττημένο Αντώνιο. Αυτός μονάχος κι αποφασισμένος κατέρχεται στα μαρμαρένια αλώνια της Πολιτικής να πολεμήσει- και πάλι για τη σωτηρία του λαού -ενάντια στον… Αττίλα- Μητσοτάκη που ρήμαξε τη χώρα κι έριξε στην μαύρη δυστυχία το λαό!
Κι αν, όπως λένε την Ιστορία την γράφουν οι νικητές», αυτός θα δείξει πως μπορεί να την γράψουν και οι ηττημένοι, αρκεί να έχουν περίσσιο θράσος! Και όπως είπε και ο Ουίνστον Τώρτσιλ « η Ιστορία θα είναι ευγενική μαζί μου, γιατί σκοπεύω να την γράψω ο ίδιος», έτσι και ο επανακατερχόμενος στην πολιτική ηγέτης με την αυτοβιογραφία που έγραψε ο ίδιος, «θα αποκαταστήσει την αλήθεια», όχι όπως την μάθαμε στα χρόνια της αλήστου μνήμης «Πρώτης Αριστερής Κυβέρνησης», αλλά αυτήν που ήταν κρυμμένη στο καπέλο του μάγου και δεν την βλέπαμε.
Κι αυτός που ούτε και βάρκα δεν έμαθε να κουμαντάρει θα εμφανιστεί και πάλι ως ο «Μεγάλος Τιμονιέρης» που θα οδηγήσει τον… «Τιτανικό» στο λιμάνι της ευτυχίας!