Θα ρωτήσει κανείς ποιοι είναι κατάλληλοι γι’ αυτή «την πολιτική τέχνη», στην οποία αναφερθήκαμε στο προηγούμενο σημείωμα. Την απάντηση την έχει δώσει ο Πλάτων στην Ζ΄ Επιστολή του και αλλού λέγοντας πως «δεν πρόκειται να ευτυχήσουν οι πόλεις, αν δεν «βασιλεύσουν», δεν κυβερνήσουν, οι φιλόσοφοι» (326 b). Και δίνει ο ίδιος το περιεχόμενο της έννοιας «φιλόσοφος» στον Μενέξενό του λέγοντας «πάσα επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής πανουργία, ου σοφία φαίνεται» (&246), που σημαίνει πως σοφός είναι αυτός που συνδυάζει τη γνώση με την αρετή. Η γνώση χωρίς την αρετή πιο πολύ βλάπτει παρά ωφελεί.

Ο ίδιος φιλόσοφος στην οργάνωση της ιδανικής πολιτείας που επιχειρεί στην Πολιτεία του (ΣΤ 487 α 1-5) τοποθετεί τους άρχοντες στην υψηλότερη βαθμίδα και τους εφοδιάζει με την αρετή της «σοφίας». Πιστεύει πως μόνο με άρχοντες προικισμένους με πραγματική φιλοσοφική μόρφωση θα τακτοποιηθούν οι πόλεις-κράτη και θα τελειώσουν τα κακά που βρίσκουν τους ανθρώπους. Ο Πλάτων ζητά από τους άρχοντες στον Πολιτικό του να είναι επιστήμονες της πολιτικής, να έχουν πραγματικές και όχι φαινομενικές πολιτικές γνώσεις (293 c). Τους θέλει μυαλωμένους (έμφρονας), «ώστε μετά νου και τέχνης διοικείν την πόλιν» (297 a, b). Τέτοιους, λοιπόν, πολιτικούς απαιτεί η χώρα μας, αλλά πού να τους βρει!

Ένα, πάντως, είναι, βέβαιο, πως η πολιτική δεν είναι για ανθρώπους εμπαθείς, αναξιοπρεπείς, αισχρούς, αγενείς και χυδαίους στους τρόπους, τη συμπεριφορά, τα λόγια και τις πράξεις, ακόμα και στο φρόνημα. Και δυστυχώς υπάρχουν πολλοί τέτοιοι και στη σημερινή Βουλή και δίνουν το «χρώμα» σε αυτή, γιατί οι αρχηγοί των κομμάτων επιλέγουν τους υποψηφίους πάντα με γνώμονα το κομματικό συμφέρον και όχι με βάση την ικανότητά τους να υπηρετήσουν το σύνολο. Έτσι, η δημοκρατία κατάντησε πολίτευμα «της μετριότητας», όπως λένε μερικοί, ή «της ασημαντότητας», όπως λένε άλλοι, με αποτέλεσμα πολλοί να μιλούν διεθνώς για το «τέλος της πολιτικής». Γιατί με τους «μέτριους» ή τους «ασήμαντους», τους χυδαίους και τους αχρείους ο τόπος δεν μπορεί να πάει μπροστά.

Και εμείς καλούμαστε τώρα να ψηφίσουμε άτομα που δεν γνωρίζουμε τι «καπνό φουμάρουν», ανθρώπους που είδαμε μόνο στην τηλεόραση και έχουμε ακούσει από το στόμα τους ωραία και καλά πράγματα! Δεν ξέρουμε, όμως, αν αυτό είναι το πραγματικό τους πρόσωπο ή βάζουν κάποιο προσωπείο για τις ανάγκες της στιγμής. Δεν ξέρουμε αν υποκρίνονται. Γιατί, όπως λέει και ο Χριστός, οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι κάνουν ό τι κάνουν για το «θεαθήναι τοις ανθρώποις» και μας προτρέπει να είμαστε προσεκτικοί απέναντί τους και να μην ενεργούμε σύμφωνα με τα έργα τους, γιατί «λέγουσι και ου ποιούσι», λένε, δηλαδή, υπόσχονται πολλά, αλλά δεν υλοποιούν τις υποσχέσεις τους (Κατά Ματθ. ΚΓ΄ 3). Και το κακό είναι πως ο λαός έχει υποστεί τέτοια φθορά συνείδησης που επιβραβεύει αυτούς τους «χυδαίους» και τους «αχρείους». Και φαίνεται πως επαληθεύεται εδώ η πρόβλεψη του Αποστόλου Παύλου που απευθυνόμενος στον Τιμόθεο του λέει πως «πονηροί άνθρωποι και απατεώνες θα προκόψουν προς το χειρότερο παρασύροντας και εξαπατώντας τους άλλους και εξαπατώμενοι οι ίδιοι» (Τιμοθ. Β΄, γ΄ 11: πονηροί δε άνθρωποι και γόητες προκόψουσιν επί το χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι).

Βέβαια, το φαινόμενο αυτό δεν είναι τωρινό. Είναι διαχρονικό. Ήδη ο Χίλων ο Λακεδαιμόνιος, ένας από τους επτά αρχαίους σοφούς, είχε διατυπώσει το «αρχή άνδρα δείκνυσι», ότι δηλαδή η άσκηση της εξουσίας δείχνει την ηθική ποιότητα του ανθρώπου. Την αρχή αυτή διατύπωσε και ο Σοφοκλής σαφέστερα με το στόμα του Κρέοντα στην Αντιγόνη του. Εκεί ο Κρέων λέει στις προγραμματικές του δηλώσεις πως «είναι αδύνατο να μάθει κανείς καλά την ψυχή, τα συναισθήματα και τη γνώμη ενός ανθρώπου, προτού αυτός δοκιμαστεί στην άσκηση της εξουσίας και την εφαρμογή των νόμων» (στ. 175-177: αμήχανον δε παντός ανδρός μαθείν,// ψυχήν τε και φρόνημα και γνώμην, πριν αν// αρχαίς τε και νόμοισιν εντριβής φανή). Το κακό είναι ότι, όταν κανείς επιλέξει κάποιον, πρέπει να τον υπομείνει για τέσσερα ολόκληρα χρόνια και αυτά είναι αρκετά, για να γίνει το κακό, που πολλές φορές είναι ανεπανόρθωτο. Οφείλει, λοιπόν, καθένας από εμάς να επιλέξει στις επικείμενες εκλογές αυτούς που έχουν δοκιμαστεί και αξίζουν, πέρα από κάθε μικροκομματισμό και συναισθηματισμό. Γιατί, όπως λέει ο Πλάτων, «αιτία ελομένου, θεός αναίτιος», η ευθύνη βαραίνει αυτόν που κάνει την επιλογή και κανέναν άλλο.