Πριν όλα γαληνέψουν, όσο κρατά η μπόρα, τι χρειάζεται ο άνθρωπος, για να είναι ευτυχισμένος, έρχομαι να ρωτήσω κι αμέσως απαντώ: να είναι γερός, να αγαπά και να αγαπιέται, να εργάζεται. Η ζωή μας αποτελείται από όσα την απασχολούν: Πρόσωπα, σχέσεις, αντικείμενα, διαβάσματα, συνθήκες, υποχρεώσεις. Απτά, παρόντα. Για να λάμψει η αστραπή, που λέει ο Καζαντζάκης, κάτι πρέπει να συντηρεί το φως.

Απουσίες, αναμνήσεις, φαντάσματα του νου κι άλλα τέτοια αφηρημένα, είναι μικρές ουτοπίες, που προσπαθούν μάταια να καλύψουν ελλείψεις και απωθημένα. Ζωή είναι ό,τι υπάρχει. Μαζί με τα ανείπωτα που γυρεύουν πεισματικά να ζωντανέψουν στην καθημερινή μας εμπειρία.

Οι άνθρωποι, για να ζήσουμε, έχουμε ανάγκη ανθρώπους. Αυτούς στους οποίους απευθυνόμαστε. Σ’ αυτούς λέμε τα παράπονά μας. Αυτοί ζητάμε να τα ακούσουν και να μας παρηγορήσουν, να διασκεδάσουν τους φόβους μας, να μας εκδηλώσουν την αμοιβαιότητά τους.

Οι ίδιοι. Προσωπικά. Όχι με σιβυλλικές δηλώσεις κι αλληγορίες. Χωρίς τη μεσολάβηση αφερέγγυων κι ασόβαρων τρίτων. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι οι αγαπημένοι μας ανταποκρίνονται στις ανάγκες μας. Οι σχέσεις όμως είναι διαπροσωπικές, δε χτίζονται, με άλλον τρόπο. Εναλλακτικά ανοίγονται πάντα μπροστά μας μακρινοί παράλληλοι δρόμοι, σαν κεντρικές λεωφόροι, με εκατέρωθεν ψηλά κτίρια και λαμπερά ξενοδοχεία, που περιμένουν να δεξιωθούν τις χαρές μας.

Είναι ψέμα ότι ο άνθρωπος φοβάται την αγάπη. Είναι ίσως η χειρότερη δικαιολογία. Από αδυναμία συχνά δεχόμαστε ως αληθινά τα πιο μεγάλα ψέματα. «Είν’ η αγάπη φονικό που ζωντανούς αφήνει» αρχίζει ένα εμβόλιμο χορικό στη θεατρική παράσταση της «Γκόλφως» του Περεσιάδη.

Όλοι επιδιώκουμε να γευτούμε έναν τέτοιον μικρό θάνατο. Τη ζωή μας καθορίζουν όσα δεν καταφέραμε ή δε θελήσαμε να αρνηθούμε. Οι άνθρωποι δεν είναι δειλοί μπροστά σ’ αυτό που επιθυμούν. Αντίθετα το κυνηγούν. Κι αν το κατακτήσουν το γεύονται: αποκτούν μαζί του εμπειρίες, αναμνήσεις, περιουσία και παιδιά, στιγμές. Όλα αυτά είναι αποτελέσματα επιλογών! Όλα τα ακυρωμένα ήρθαν δεύτερα και τρίτα στη λίστα…

Ένας ακόμη μύθος που ο εγωισμός μας χτίζει είναι οι περίφημες δεύτερες ευκαιρίες. Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν τέτοιες. Η αγάπη, με ή χωρίς ανταπόκριση, παραμένει ζωντανή, όσο διαρκεί η ανθρώπινη ζωή αυτού που αγαπά. Μετά δεν ξέρω τι γίνεται. Η αγάπη αρχίζει αλλά δεν τελειώνει.

Ακόμη κι όταν οι άνθρωποι ακολουθούν δρόμους χωριστούς, με πολλά χιλιόμετρα. Οι φυσιολογικοί άνθρωποι φροντίζουν να έχουν ποιότητα ζωής: με απόθεμα συναισθηματικό και επαγγελματικό. Ό,τι είναι για κάποιον τραύμα, δεν μπορεί να γίνει θαύμα για έναν άλλον, ειδικά αν αγαπά τον πρώτο. Αν δεν είναι αρπακτικό, όρνιο, που τρέφεται με υπολείμματα ή κακομοίρης, που χάνει μέσα από τα χέρια το παρόν κι αγωνίζεται να αρπαχτεί από το παρελθόν.

Υπάρχει τέλος μια γενική αλήθεια, που φωτίζει η αστραπή της ζωής όλων μας: Μεγαλώνουμε, καθώς περνούν τα χρόνια, μαθαίνουμε, χωρίς απαραίτητα να αλλάζουμε, από τις εμπειρίες μας. Αναγνωρίζουμε τα λάθη. Και πια έχουμε αναπτύξει μέσα μας αντιστάσεις, ώστε να αποφύγουμε να τα επαναλάβουμε.

Είναι ένας τεράστιος αγώνας ενάντια στον ίδιο μας τον εαυτό όλο αυτό. Στους ανθρώπους που αγαπάμε, συνήθως, δεν κρατάμε κακία αλλά δεν τους επιτρέπουμε και να διαλύσουν για δεύτερη φορά τη ζωή μας. Αυτό που τους παραχωρούμε ευχαρίστως είναι το πλεονέκτημα να αναλάβουν οι ίδιοι, με δική τους πρωτοβουλία να μας αναζητήσουν, κι αν μας χρειάζονται, όχι για δεκανίκι, αλλά γιατί τους είμαστε απαραίτητοι, ευθέως, χωρίς συμβολισμούς, υπαινιγμούς κι αλληγορίες, να διεκδικήσουν να μπουν στη ζωή μας.

Ούτε τους περιμένουμε, ειδικά αν έχουμε μάθει να ζούμε χωρίς αυτούς, γιατί πάλι πρέπει να κάνουμε ανατροπές. Κι αυτό είναι βαρύ φορτίο. Κι αν δε γυρίσουν, αν τους συναντούμε τυχαία να αγοράζουν χριστουγεννιάτικα σε μεγάλα mall, ή να ακούνε βαριά λαϊκά, σε περιθωριακά βράδια, τους ευχόμαστε να είναι καλά! Και συνεχίζουμε. Μερικά συναισθήματα δεν προλαβαίνουν την αστραπή. Και χάνονται στη νύχτα!

Καλυψώ Λάζου