Στοιχεία για τους μεταναστευτικούς ρυθμούς των Λέσβιων

23/09/2016 - 14:05

Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα (δηλαδή την άφιξη χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων στο νησί μας από διάφορες χώρες της Ασίας και Αφρικής), προσπάθησα να ανακαλέσω από το παρελθόν στοιχεία για το αντίστροφο φαινόμενο, το οποίο, βέβαια, δεν μοιάζει καθόλου με το τωρινό στις γενικές του γραμμές, εκτός από το γεγονός της μετακίνησης ανθρώπων μακριά από τον τόπο καταγωγής τους.

 

Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα (δηλαδή την άφιξη χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων στο νησί μας από διάφορες χώρες της Ασίας και Αφρικής), προσπάθησα να ανακαλέσω από το παρελθόν στοιχεία για το αντίστροφο φαινόμενο, το οποίο, βέβαια, δεν μοιάζει καθόλου με το τωρινό στις γενικές του γραμμές, εκτός από το γεγονός της μετακίνησης ανθρώπων μακριά από τον τόπο καταγωγής τους.

Η αναφορά γίνεται βέβαια πάντα για τα χρόνια αμέσως μετά την άλωση του νησιού από τους Οθωμανούς Τούρκους (17 Σεπτεμβρίου 1462), καθώς τα αρχαία και τα βυζαντινά χρόνια ξεφεύγουν από το γνωστικό πεδίο μας.

Η πρώτη συστηματική, θα λέγαμε, έξοδος Λέσβιων από το νησί, όπως μαρτυρούν σύγχρονες με το γεγονός πηγές, έλαβε χώρα ευθύς μετά από την επικράτηση των Οθωμανών. Αυτοί οι τελευταίοι, ζώντος ακόμη του Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή, επιχείρησαν να μεταφέρουν πληθυσμούς από τα μέρη που είχαν καταλάβει για να εποικίσουν την Κωνσταντινούπολη, η οποία είχε χάσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού της κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων πριν από την άλωση και βέβαια κατά τη διάρκεια των μαχών που οδήγησαν στην άλωση και την ακολουθήσασα λεηλασία.

Τότε, λοιπόν, δηλαδή μετά από τα μέσα Σεπτεμβρίου του 1462, διατάχθηκε η μεταφορά και αρκετών επιφανών Μυτιληναίων στην Κωνσταντινούπολη, η οποία και πραγματοποιήθηκε, όπως μας βεβαιώνουν οι ιστορικοί της αλώσεως (Κριτόβουλος, Σφραντζής, Χαλκοκονδύλης).

Η βεβαιωμένη αυτή βίαια μεταφορά Μυτιληναίων άφησε τα ίχνη της και στα μεταγενέστερα χρόνια, αφού βεβαιώνεται συγκεκριμένος τόπος κατοικίας και εργασίας όπου ζούσαν και δρούσαν οι μεταφερθέντες Μυτιληναίοι, οι οποίοι βέβαια με τα χρόνια, αυτοί και οι απόγονοί τους, έγιναν πλέον κάτοικοι Κωνσταντινουπόλεως.

Αν λοιπόν θεωρήσουμε αυτή ως πρώτη μετακίνηση κατοίκων από το νησί μας προς έναν άλλο τόπο, μια δεύτερη σημειώνεται κατά τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Τότε ακριβώς αρκετοί Μυτιληναίοι (αλλά και Αϊβαλιώτες, Σμυρναίοι, Περγαμηνοί κ.λπ.), που φέρονται κάτω από τα γενικά ονόματα Ίωνες και Αιολείς, εγκατέλειψαν τα νησιά τους εξαιτίας της επανάστασης ή και χάριν αυτής. Οι λόγοι της μετοικεσίας αυτής είναι προφανείς: είτε επειδή είχαν εκτεθεί εξαιτίας της επανάστασης, είτε επειδή έλαβαν μέρος σε τοπικές επαναστατικές κινήσεις είτε και για λόγους πατριωτικούς πλαισίωσαν τις τάξεις του ελληνικού στρατού και στόλου.

Μια τέτοια ομάδα βρίσκουμε αργότερα, δηλαδή στα μέσα του 19ου αιώνα, εγκατεστημένη στο Ναύπλιο, την πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού βασιλείου. Και τους βρίσκουμε, επειδή προέρχονται από πολλά σημεία της ανατολικής Ελλάδας και της Μικράς Ασίας, να προσδιορίζονται, όπως είπαμε, ως Ίωνες και Αιολείς και το γεγονός συνδέεται με την απογραφή των κατοίκων και τη συγκρότηση καταλόγων των πολιτών που θα συμμετείχαν στις δημαρχιακές ή πολιτικές εκλογές της εποχής. Ανάμεσά τους, σημαίνουσα η φυσιογνωμία του πατριώτη Βασιλείου Μπούχλια-Πωγωνάτου, ο οποίος βεβαιώνει για την προσφορά ενός εκάστου υπέρ του αγώνα.

Σε αυτές τις δύο μεγάλες μεταναστεύσεις Λεσβίων, οι οποίες έγιναν σχεδόν υπό την πίεση εκρηκτικών γεγονότων (κατάληψη του νησιού, Ελληνική Επανάσταση), θα πρέπει να προσθέσουμε και ενός άλλου τύπου μετανάστευση. Είναι αυτή, η οποία πραγματοποιείται για λόγους οικονομικούς και συγκεκριμένα εμπορικούς. Σε αυτό το τελευταίο επίπεδο διακρίθηκαν μεγάλες οικογένειες κυρίως από την πόλη της Μυτιλήνης, οι οποίοι μετανάστευσαν για διάφορους προορισμούς (Αλεξάνδρεια, Οδησσός, Μαύρη Θάλασσα, Ρουμανία κ.ά.) και είχαν τη δυνατότητα να ασκήσουν εμπόριο μεγάλης κλίμακας (λάδι, σιτάρι κ.λπ.) και να αναδειχθούν σε μεγάλης ισχύος οικονομικούς παράγοντες.

Αλλά όλα αυτά τα παραπάνω, που γράφονται σχεδόν εκ περιουσίας, έχουν ανάγκη αναλυτικής προσέγγισης, την οποία θα επιχειρήσουμε, συν θεώ, σε κατοπινά σημειώματά μας.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey