Γιώργος Λαγουμίδης: « Η μικρή μας πόλη », εκδόσεις Αιολίδα, Μυτιλήνη 2022 

Με το Πλωμάρι , τη «μικρή μας πόλη» του Γιώργου Λαγουμίδη, με συνδέουν εδώ και πολλά χρόνια ιδιαίτεροι δεσμοί, μια και ουσιαστικά από εκεί ξεκίνησα την εκπαιδευτική μου καριέρα και λίγο αργότερα και την οικογενειακή μου ζωή , αφού παντρεύτηκα Πλωμαρίτισσα, ( παρά το γεγονός, ότι ως συλλογέας παροιμιών , ήξερα την πασίγνωστη Λεσβιακή παροιμία: «Απ’ τ’ν Αγιάσου τσι Πλουμάρ’ μήδι γ΄ναίκα , μήδι μ’λαρ»!) και περιέργως… δεν το μετάνιωσα! Επόμενο λοιπόν είναι οι αναμνήσεις μου να είναι έντονες, έστω κι αν υπηρέτησα εκεί μόνο για ένα χρόνο, όμως οι φιλίες και οι σχέσεις, που δημιούργησα με τους κατοίκους ήταν και είναι ακόμα πολύ ζεστές. Από τους πρώτους φίλους μου εκεί ήταν ο Γιώργος Β. Λαγουμίδης , με τον οποίον συνδεθήκαμε πολύ στενά και μοιραζόμουν μαζί του τις χαρές αλλά και τις δυσκολίες στα πρώτα μου αυτά κοινωνικά βήματα και οι συμβουλές του , ως ντόπιος που ήταν , όσον αφορά στο κοινωνικό γίγνεσθαι του χωριού και της εποχής, υπήρξαν πολύτιμες. 

Όπως καταλαβαίνετε ήταν μεγάλη η χαρά μου , όταν πληροφορήθηκα την έκδοση του βιβλίου του «Η μικρή μας πόλη» και πολύ περισσότερο, εντάθηκε το ενδιαφέρον μου, να το διαβάσω. Και όντως ήταν για μένα μια ευχάριστη έκπληξη. Γιατί ο Γιώργος καταπιάστηκε με πολύ μεγάλη επιτυχία με το δύσκολο εγχείρημα του ιστορικού ξεκινήματος της ζωής στη «Μικρή του πόλη» , για να καταλήξει στις έντονες δικές του πια μνήμες , από την καθημερινότητα της εποχής των νεανικών του χρόνων. 

Μέσα από μια γλαφυρή διήγηση , θα αναφερθεί στις μνήμες του από την δημιουργική δραστηριότητα της ζωής, στην κλειστή αγροτική αλλά και ημιαστική κοινωνία του Πλωμαριού, με τα συνήθη ήθη και έθιμα της Ελληνικής υπαίθρου από τη δεκαετία του 30 και εντεύθεν με τις διαρκείς φυσικά εξελίξεις. Με τρυφερή νοσταλγία θα καταγράψει τη σκληρή αγροτική ζωή των κατοίκων και θα αναφερθεί λεπτομερέστατα στην επαγγελματική ενασχόληση των ανθρώπων μιας αυτόνομης κοινότητας, όπως ήταν λίγο-πολύ οι κοινωνίες των χωριών της Λέσβου και της υπόλοιπης γενικά Ελλάδας κατά τις δεκαετίες τις προπολεμικές και κατόπιν. Τόσο κοινές πράγματι ήταν οι καθημερινές καταστάσεις, όπως τις έζησα και εγώ , αν και λίγα χρόνια μικρότερος, στην ιδιαίτερη πατρίδα μου την Αγιάσο , που μου ξυπνούσαν διαρκώς, καθώς προχωρούσα στην ανάγνωση του βιβλίου,τις ίδιες μνήμες με εικόνες από το λιομάζωμα, τις γιορτές, τα πανηγύρια ,τις δραστηριότητες, σαν να βρισκόμουν νοερά στο δικό μου το χωριό. 

Ο Γιώργος βέβαια θα ανασκαλέψει ζωηρά τις μνήμες του και θα καταγράψει λεπτομερέστατα όλες τις επαγγελματικές ενασχολήσεις , στα μαγαζιά της «μικρής του πόλης» , καθώς και τα ονόματα των διαφόρων επαγγελματιών , με τα απαραίτητα φυσικά , ευρηματικά πολλές φορές παρατσούκλια τους, όπως δα συνέβαινε και συμβαίνει σε όλα τα μικρά μέρη της χώρας μας. Ας θυμηθούμε μόνο μερικά από τα παρατσούκλια , που διανθίζουν τα εκπληκτικά διηγήματα του Αλ. Παπαδιαμάντη , όπως ο κυρ Κωσταντός ο «ζ’μαροχάφτης» ή ο Μπάρμπα Αναγνώστης ο «αγέλαστος» ή η Θεια το Μαθηνώ η « ψευτομετάνισσα» κλπ, και θα μπούμε αμέσως στο κλίμα της Ελληνικής υπαίθρου. Ίσως για έναν μη Πλωμαρίτη να είναι λίγο βαρετή αυτή η λεπτομερής αναφορά όλων των μαγαζιών της αγοράς ή των διαφόρων τύπων του χωριού με τα χαρακτηριστικά τους παρατσούκλια ,όπως για παράδειγμα «γη Μπούρδα» ή «ου Ασυλόγ’στους», από την άλλη όμως μεριά το ξαναζωντάνεμα αυτό της τότε εποχής , ξαναφέρνει στο νου των ντόπιων όλους αυτούς τους χαμένους ανθρώπους με τις ιδιαιτερότητες τους, τις ιδιοτροπίες και τις συνήθειες τους.  

Με πολλή νοσταλγία αναθυμάται τώρα στα γεράματα του , αν και ακόμα είναι ένας ευσταλής … νέος, τα χαμένα επαγγέλματα μιας άλλης εποχής , που άφησε δυναμικά το στίγμα της , στις παιδικές μας μνήμες, όπως είναι και σε μένα παράλληλα , έντονα χαραγμένες και ανεξίτηλες οι εικόνες του καρεκλά, του ομπρελά, του παπλωματά, του τενεκετζή, του ακονιστή και τόσων άλλων, που η σύγχρονη τεχνολογική εποχή τους έχει εξοβελίσει για πάντα. Και μια και είπα πιο πάνω τα «γεράματα» να μην ξεχνούμε, ότι στην «περιουσία» των γηρατειών εκτός από την επαναφορά των έντονων αναμνήσεων συμπεριλαμβάνεται και αυτό ακριβώς , που γράφτηκε σε έναν τοίχο , από κάποιον ανώνυμο και σοφό, ως συνήθως, ηλικιωμένο και λέει: « Μην φοβάσαι να γεράσεις. Είναι κι αυτό ένα προνόμιο , που το αποκτούν όλο και λιγότεροι τυχεροί!». 

Το βιβλίο λοιπόν, που μόλις κυκλοφόρησε, κοσμούν ακόμα εξαιρετικές φωτογραφίες χαρακτηριστικές από τη ζωή του χωριού και τις δραστηριότητες του καθώς επίσης και φωτογραφίσεις των χρηστικών ειδών και εργαλείων της καθημερινότητας των ανθρώπων του, ώστε οι νεότεροι να αποκτούν τουλάχιστον μια παραστατική εικόνα της ζωής της εποχής εκείνης. Τέλος προστίθενται στο βιβλίο και μια σειρά διηγήσεις από αληθινές ιστορίες και γεγονότα της εποχής , που σε μεταφέρουν αβίαστα και συνειρμικά στο πρόσφατο παρελθόν του τόπου. Μάλιστα στα διηγήματα αυτά ξεδιπλώνεται με περισσή ενάργεια το διηγηματικό ταλέντο του συγγραφέα, η γλώσσα του γίνεται εκεί περισσότερο λογοτεχνική , το ύφος πιο περίτεχνο και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη για την εξέλιξη της αφήγησης μέχρι το τέλος. 

Κλείνοντας θέλω να τονίσω ότι ο φίλος Γιώργος Β. Λαγουμίδης , έχει έμφυτο και κληρονομικό το χάρισμα του αφηγητή , όπως και ο πατέρας του Βρασίδας, και με τον χυμώδη λόγο του σε μεταφέρει εύκολα και ευχάριστα στο παρελθόν της «μικρής του πόλης» , που όπως όλοι μας υπεραγαπά και εξακολουθεί να ζει εκεί και να απολαμβάνει τα όποια αγαθά προσφέρει πλουσιοπάροχα η ζωή σε μια μικρή επαρχιακή πόλη της χώρας μας. 

Θέλω λοιπόν να τον ευχαριστήσω για μια ακόμα φορά , γιατί κατάφερε να ξυπνήσει αβίαστα και τις δικές μου νοσταλγικές αναμνήσεις από τον τόπο και τους ανθρώπους , που γνώρισα και αγάπησα από παλιά.Όσοι λοιπόν είστε ένθερμοι νοσταλγοί των περασμένων, έχετε μια χρυσή ευκαιρία να προμηθευτείτε το βιβλίο και σας εγγυώμαι, ότι θα το απολαύσετε. 

Γιάννης Δ. Παπάνης , φιλόλογος, μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών.